OEH - Bilaketa

1072 emaitza zera bilaketarentzat

Sarrera buruan (12)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
bestenaz.
tradizioa
Tr. Empleado por autores septentrionales (no suletinos) y navarros; lo hallamos además, en textos guipuzcoanos, en Larramendi y en algunos autores del s. XX. El primer ejemplo recogido es de Haramburu, y en general su uso es bastante reducido, al menos hasta mediados del s. XIX. En los ejemplos anteriores a la segunda mitad del s. XVIII tiene un significado distributivo-adversativo ('por otra parte, sin embargo'). En Mihura y Lizarraga de Elcano se encuentra ya significando 'si no, de lo contrario', acepción que se irá extendiendo progresivamente. En cuanto a la distribución de variantes, la más extendida es bertzenaz; usan bestenaz los autores guipuzcoanos, Mirande y algunos bajo-navarros como J. B. Etchepare (que tbn. emplea bertzenaz ) o Arradoy; Irigaray emplea tanto bertzenaz como bestenaz, mientras que los baztaneses Legaz e Izeta usan sólo la primera. Hallamos además berzenas en Lizarraga, ber(t)zenez en CatLav y unos versos de Valcarlos, bestenez en GAlm y Bibl, y beszenaz en un texto de Ulzama de principios del s. XX. En DFrec hay 8 ejs. (5 septentrionales) de bestenaz y uno de bertzenaz .
sense-1
1. (AN-larr), bertzenaz (AN-ulz; SP (sin trad.), A), bestenez, bertzenez Ref.: Iz Ulz 432 .
Por lo demás, por otra parte; pero, aunque, sin embargo. "En igualdad de circunstancias" A. "Por otra parte" (AN-larr). Vill (comunicación personal). v. BESTENAZ ERE, bestela (3).
Baldin berzenaz Iainkoaren edo elizaren manamenduez obligatuak ezpadira, ordena hunek manatzen dituen pontuak ez konplitua gatik eztu bekhatu mortalik egiten. Harb 442. Eskerrak derauzkitzut, zeren batzutan zure konsolazioneaz arintzen bainauzu, bertzenaz konsolazionerik bat ere merezi ez dudalarik. SP Imit III 5, 1 (Ch haiñ guti merezi dudalarik ). Hekin pobrezia pobreago da Fraideena baino, bertzenaz Fraideen pobreziak ekzellenzia guziz handia eta ezin asko gomendatuzkoa duelarik. SP Phil 280. [Iainkoak] hainitzetan gure probetxuko on egiten tu bertzeren ganik [...] hartzen ditugun konseilluak, bertzenaz hetan on-iduri handirik eztelarik. Ib. 488. Hark amor egiten zerauela Suisei gauza batzuetan, zeinetan bertzenaz hagitz hersi eta zorrotz baitzen. Ib. 376. Gauza batek gibelatzen gaitu edo geldiarazten salbamenduko bidean, eta hura da [...] han iasan behar diren guduen beldurra. Bertzenaz haiñak gehienean berthutean aitziñatzen dire, zeiñak animo gehiagorekiñ ensaiatzen baitire trabarik handienen [...] garaitzerat. Ch I 25, 3. Zein nahi ona eta Saindua izan dadin beraz berzenez zuen bizitzeko manera, baldin zuen karguaren azpian diren arimak instruitu gabe lazoki egoiten bazarete, etzarete gutiago kondenatuak izanen. CatLav A, 2v (V 3). Gizon yustuak, gehiago ezin eskusa dezakenean presuna, bertzenaz prestutzat ezagutzen duen baten, akzionea. He Phil 350. Bestenaz banagoka zure hizkuntzari, len ere baño obekiago dakust alde oietako Euskaldunen itsumendea. Lar Carta a Mb 278. Hori izanen da seinale bat gure gaitzak ez direla Israelgo Jainkoa ganik heldu; bainan ethorri beharrak zirela, bertzenaz. Lg I 258. Etxean sorthu diren idiak, bertzenaz onak direlarik, langile hobeak izanen dira kanpotik erosiak baino. Dv Lab 254. Halere bertzenaz Autrixiako eta Alemaniako Yuduak askitto dira garbiak. Elsb Fram 166. Eta iduri zuelarik bertzenaz ezagutza osoki joana, ez utzi nehori kentzerat orroitzapen hura. HU Aurp 177. Uste zuten alabainan orok, behingo gizon bazela Ferry. Barne azkarra zuen... iduriz. [....] Erran dugu hemen berean berrikitan zer gizon zen bertzenaz Ferry hori. Ib. 63. Orroitu dire Haulon eta Cassou, zenbat ere baitire bertzenaz orotara jarriak, ez axolatuak, sorraiotuak, zoin ontsa ikusiak diren gutartean frerak eta serorak. Ib. 144. Alta ez dire bertzenaz nehon ez direnak Charenteko boz-emaileak. Ib. 93. Zer lan on egin dezake holako langileak nahi bezen gizon azkarra eta bertzenaz osasunekoa izanik ere? HU Zez 203. Aphezez mintzatu naiz [...]. Bainan bertzenaz orori mintzo gare. Arb Igand 31. Ez ahal zituen bederen...? Bai! zera! Iretsi hortzak! Bazuena bertzenaz burutik? Barb Sup 102. Bestenaz, argitara bage luzaro idukitzeak, barne-zimiko egiten zidan, Iainkoaren izen santua eder zezaketelakoz. "Por otra parte" . Or BM 16. Bestenaz, artzaien eta ikazkiñen mintzaera onek ez ote dio ondo-samarretik iarraitzen, Latiumgo nekazarieneri ez ezen, latin landuari ere? Or Aitork 6. Herabe zen gauza horietaz mintzatzeko, nahiz, bestenaz, etzen batere motela. JEtchep 106. Oi, bai, aski urrun da, guziz gauaz egiteko hiri arrotz batean! Bertzenaz ez duzu tronpatzerik. "Le Capitole" hartarat heltzen zirelarik askiko duzu berriz galdatzea. Ib. 83. Ziñez, penagarri da gauzak ola naspillaturik ikustea. Bestenaz, arima goitarrak dituzu, leialtasunaren adiskide eta bidegabekeria ororen etsai. Vill Jaink 79. Zer?... Onjoketa beherapenian!... Etziztia erhotzen ari bestenez? GAlm 1961, 39 (ap. DRA ). Jainkoa ez ote da zuzenkontra ari, bere hasarreaz jotzen duenean? --gizonkara mintzo naiz--. Ez balinba! Bestenez, Jainkoak mundua nola juja lezake? Bibl Rom 3, 5 ( TB, Dv bertenaz; berzela, He bertzela, Ker bestela; Ol ezperen ).
sense-2
2. (H), bertzenaz (AN, B, L-ain, BN-baig; Ht VocGr, Lecl, Dv, H), berzenas, bertzenez, beszenaz Ref.: A ( bertzenaz ); Izeta BHizt2 ( bertzenaz ) .
Si no, de otro modo. " Bertzela [...]. Sinon, autrement [...]. Syn. bertzenaz (L), ezperen (L v.), bestañez (BN, S), bestenaz (BN)" H. v. bestela, bestainez.
Mundu huntako yende handiek ez dituzte gure errespetuak merezitzen, baizik zeren diren zure handitasunaren imayinak [...]. Bertzenaz zer dire hek zure aiñziñean? Mih 55. Fránko kristio ón zeude palakátzen arren Majestadea berén orázio ta obra ónes, eskér aiéi, berzenás... LE ( in BOEanm 208 ). Berantegi bederen zuten deskubritu, / bertzenaz nahi zuien Frantzia oro galdu. Iraultza 111. Beraz gauza guzietan goberna gaiten Jesu-Kristo bera bagine bezala. Bertzenaz, erraten zeraien oraino, begirautzue zer dagoen zuentzat. Dh 257. Ordean Jainkoarenak izan gaiten gogotik, ume maite batzu bezala; bertzenaz harenak izanen gare gure bortxa, esklabo batzu bezala. Ib. 114. Munduan bertzekin bizi behar denak bertzek bezala egin behar du, bertzenaz irhigarri liteke. Ib. 133. Bazter zaite, ihes egizu, ilkhi bekhatutik, bertzenaz Jainko hasarreak harrapaturen zaitu. Dv LEd 103s. Horren gatik eman behar zaio lur berria edo ongarria; bertzenaz aldatuz eman behar zaio orai landare mota bat eta gero bertze bat. Dv Dial 49 (It e Ip bestela, Ur bestelan ). Hamabortz urthetan eskola egin zion aitari: Oh bah! Sinhetsazue: nola izanen zen bertzenaz handi? Hb Egia 73. Zabierekoa deitzen dugu, Zabiereko jauregia bere etorkia zuelakotz; Jatsuarra deithuko ginuen bertzenaz. Laph 123. Amarrenak eta primiziak Jangoikoaren Elizari pagatzea, edo bertzenaz, oken ordez bear bezalako gisan paratu dena. Legaz 31. Nahi duenak yakin noizkoa ni naizen, / Bila beza harrokan erroak non diren! / Baliatu zait; barnexko bait-ziren; / Orain, bertzenaz, bizi ez nintzen izanen. Elzb Po 201. Bai libra zazu hura, / eta hau hilaraz; / Bertzenaz Cesarekin / etsai zare arras. Zby RIEV 1908, 213. Erraiten zuen 1789an hamabost urthe baino gehiago zutenek behar zuketela bizia galdu, Errepublika fondatzekotz, zeren bertzenaz nekhez maithatuko baitzuten Frantziako ordena berria. Elsb Fram 125. Behin, ordukotz apezpiku zelarik, jeiki zen bertzenaz egiten zen baino lehen. Jnn SBi 168. Arnega dezagula gure erlisionea, edo bertzenaz galduak garela. Ib. 177. Egia zenbeit ere ba ezarri lur onean behingotz ongi landaturik... Bertzenaz alabainan etsitzeko litake osoki Eskual-herriaz. HU Zez 80. Boz eguna zelakotz, azken aldian, mintzatu gira ohiko deputatu geiaz luzekixago, bertzenaz eginen ginuen baino. HU Aurp 107. Katiximaren hitzez hitz erakasteko irakurtzen ez dakiten edo bertzenaz ere ikhasten ez duten haurrei. catJauf VI. Aitzineko Katiximan ziren zonbait galde eta arrapostu khendu ditugu haurren adimenduaren heinetik goragokoak zirelakotz; edo bertzenaz heien orde errexagoak ezarri ditugu. Ib. IV. Gurutze santue egin bear da ongi, beszenaz errazki garaituko gaituzte etsaiyak! (AN-ulz, 1905). FLV 1988, 268. Beharrik han bainuen ama; bertzenaz, lazturan ereman nintuzken nere gau egunak. JE Bur 11s. Gauden maltso, xahu gira bertzenaz! StPierre 31. Zoazkit bixtatik, perreka, herresta, herbaila, krebauta! Ez dakit bertzenaz zer eginen dautzutan! Barb Sup 66. Eri okeri beha ongi, elizakoak ez goizegi emateko: bertzenaz, ematen bazeie, egunak, illeak egon baitezke, beti hura bere gogoan. FIr 187. Gure gizona beti ari zen geroko begiratzeko, bestenaz aldia eldu zelarik batere gabe arkitu zitezkela. Ib. 141. Erramun, pusa zak bertze alderditik, bertzenaz lurrerat yoain dituk egurrak. Zub 74. Iduri zukeen dupagin handi baten etxe-aintzindeia, edo bertzenaz arno saltzale batena. Lf Murtuts 16. Baiñan ez; Aitak nai duna, bestenaz, ezin ledi. "No podría cumplirse, si no, la voluntad del Padre" . Or Poem 545. Beharrik zire gazte, bertzenaz kaska on batzu harturik gan behar zinduke gaur! Zerb Azk 40. Funtsean hola izan behar die ere! Bestenaz fite luzkek galduak, hainbeste mutiko tzarren erdian. JEtchep 101. Beharko zinuen jan / Zuhaurek prestaturik / Edo bertzenez egon / Arrats artio barurik. LuzKant 138. Emaidazue biek ere onez onean; bertzenaz... Izeta DirG 75. Paper hau sinatuko duk edo bertzenaz hanbat gaxto hiretzat. Larz Senper 66. --Zu al zera... esate baterako, eriotza? --Ez lañotan ibilli, maite! --Zein izan diteke bestenaz? Lab SuEm 209. Edo bestenaz gutarik nor litake "loria" hortarat hel? "Ou sinon" . Ardoy SFran 21. Bertzenaz etzen pasatu zena pasatuko. Xa Odol 37. Hitza hitz; bertzenaz gizona hits. EZBB II 26. Sakela hortan atxikiko tuk hire sosak [...]. Bestenaz gauaz, hi lo haularik, ebatsiko dauzkie. Etchebarne 75 ( ib. 37 bertzenaz ).
sense-3
3. De otra manera. v. bestela (2).
Bainan badira bertze sorho batzu eginartekoak deitzen direnak, edo bertzenaz artifizialak . Dv Lab 91. Inbasore berant horietarik zenbait p-keltak zirela dirudi, hala nola "Fir Bolg" (hitzez hitz: 'gizon zakudunak'; baina behar bada Belgak ziren, izena bestenaz interpretaturik). Mde Pr 222. Nola, ba, baldin beren liburu, eskola eta tenpluetan onaren berri ez badute ikasten, gero jotzen edo mintzen edo hiltzen dutenean, beti onaren onetan bait dute egiten? Bestenaz dut nik ikasi. Ib. 140s.
azpiadiera-3.1
" Hortako erran dakot, ez bestenaz (BN-arb)" Gte Erd 58.
azpisarrera-1
BESTENAZ ERE.
Por otra parte.
Zer nahi duk egin? Arbola pikatu? Begauk othoi! Bestenaz ere aizkora morthistua diat. GaztAlm 1934, 79 (ap. DRA ). Bertzenaz ere herriak jendeak bezala dira: behin sortzen dira, herbail eta ttipi; gero handitzen, ttarrotzen, zerbait eta norbait bilhakatu arte. Lf Murtuts 1. Bainan egiak ez du bide bat baizik; eta, bertzenaz ere, izenak ez baitu usainik, salbu-eta zuen errespetua. Ib. 17. Aise ohartuko dira Karlos dutela hor eta ez Jondoni Murtuts. Bertzenaz ere, ni naizenarekin, oker, konkor eta kefa, zer bixta duket edergailu horien guzien erdian. Ib. 24. Denborak, bestenaz ere, etziren errexak, ez goxoak. "Par ailleurs" . Ardoy SFran 46. Bestenaz ere, nola onhar zitaken Ordena horrek ukan zezan Buruzagi bat bere bizi guziko izendatua? "D'ailleurs" . Ib. 138s.
azpisarrera-2
BESTENAZKO (bertzenazko SP, Dv).
De otro tipo. " Bertzenazko gaitzik eztut " SP. "Qui est fait autrement, qui est différent" Dv. v. bestelako.
Beti erlisioneko gizonen alde, lege tzarren kontra egin du indar; bainan ez da berenaz elizatiarra, edo bederen ez debota. Bere bertzenazko harat-hunatetan zerbeit ele-pideska emaiten duke. Nahi baduzu, emagun itzal handiak badituela. HU Zez 197.
bestenaz
<< bestelan 0 / 0 besteratu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper