(V, G, AN), aizkoldari (AN-larr; aiskol- V-gip), aixkolari (V-gip), axkolkari (S, R), aizkorari (L, BN; SP, Dv), aizkorakari (Sal), aixkolkari (S) Ref.: A (aizkolari); Lh (aixkolkari); Asp Leiz2 (maketsa); Iz Ulz (aiskolaríe) ArOñ (aiskóldaari); Etxba Eib (aizkolarixa); Elexp Berg (aixkolari) .
Persona (leñador, carpintero) que usa el hacha; (actualmente) aizcolari en apuestas o campeonatos. "Qui se sert de la cognée, charpentier" SP. "Ouvrier qui travaille avec la hache" Dv. "Hachador" A. "Bûcheron" Lh. " Aizkora maketsakin, aizkoldaririk obeenak ez tu apusturik irabaziko " Asp Leiz2. "Leñador" Iz ArOñ, Iz Ulz. " Aizkolarixa, arbola botatzen Frantziako piñadixetan " Etxba Eib. " Euskal aizkolarixak proban izan dira Australiakuegaz be " Ib. Cf. Echaide Orio 97: "Ashcolari, partidor de troncos en las apuestas de hachas". Cf. tbn. VocNav: "Aizcolari, el que toma parte en las apuestas de hachas, donde resulta vencedor el que consigue partir antes los troncos de haya objeto de disputa". Tr. Documentado desde finales del s. XIX. Hay ejs. del Norte y del Sur. En DFrec hay 53 ejs. de (h)aizkolari.
Funditua uholdez [gure haritza], / zirimolez, ortziz; / Aizkorari arrotzek / adargoiak hautsiz. Zby RIEV 1909, 396. Milla bederatzireun ta iruban, / abendubaren zazpiyan, / aizkolariyak ziran Tolosan / itxura pollit askiyan. EusJok 91 (76 aizkoldari, 159 y 163 aizkolai). Disputa bat daukagu aspaldiyan / bi aizkolari artian, / erabakitzeik eztagon gauza / alkar probatu artian. Ib. 101 (v. tbn. 105, 128, 143...). Ara gure aizkolariak eta aizkol-jokua zer diran. Aizkol 21. Aizkolari bietatik Bizkaikoa zan gaztiena [...]. Oraindik etzuan iñungo enparantzan jokatu. Ag G 97. Haaa! orroaz heien bulharrak, ukaldia emaitean, oihanean haizkolarienak bezala! Barb Sup 184. Lenago ere Gipuzkuan zan / aizkoralariyen giltza, / gu ez gaituzte menderatuko, / alper-alperrik dabiltza. EusJok 146. Zezenak ainbat indar dute aizkolariyak. MendaroTx 286. Haizkolari bat zen, erran nahi baitu, erran behar zituenak haizkora-ukaldika sarrazkitzen zituela. Mde Pr 136. Aixkolari pixkorragorik / oraindik ez da ikusi. Auspoa 39, 46. Erreboluzioneak garaitzalea edertzen du, aizkolariak mendiko haitza bezala, auzoak garbituz. SoEg Herr 20-3-1958 (ap. DRA ). Gaur egunean bera baitegu / aizkolarien txapeldun. Basarri 81. Eta ezin utzi baztertuta gure aizkolariak, eta auekin batbatean aizkora-jokuak. Garm EskL III 124. Lau aizkolari dauden onenak / bildu dira alkarrena. Insausti 172.
v. tbn. Or Eus 421. TAg Uzt 228. Munita 45. Bilbao IpuiB 236. And AUzta 133. Salav 101. Azurm HitzB 28. BAyerbe 64. BBarand 89. Albeniz 10.