OEH - Bilaketa

122 emaitza zail bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
zeken.
sense-1
1. (gral. (al Norte -kh-); Lar, Añ, H, Zam Voc ; -kh- SP, Dv, H), zekein, zekin, zaken (V-ger), zikin (-kh- SP (s.v. zikhotz), Urt III 93), zukin ( VocS 144) Ref.: A (zeken, zaken); SM EiTec2 (atal); Iz ArOñ, UrrAnz ; Etxba Eib ; Elexp Berg .
Avaro. "Avariento" , "cicatero", "corto, miserable" Lar y Añ.
Zekenaen bizian kaltea, oasuna aen heriotzea. RS 484. Zekena beti on gose. O Pr 426. Atxeter zekeneti, abokatu goseti, eta partida bien konseilu deneti, begira adi nola asaieti. Ib. 488. Hain guthizios hainitz biltzeko, hain zekhen emaiteko. SP Imit IV 7, 2 (Ol zeken; Ch hertsi). Zekeiñak ikhusi zian bezain sarri bortha aberatsa. Egiat 102 (94 zekiña). Zekenegiak dira senar asko. CrIc 81. Aberats burugin, zeken ta diru zalia. Mg CO 25. Abariziosoak, zekenak, dollorrak. Gco II 38. Badira beste batzuek zerekin bizi duenak, eta emazteak, ume, ta etxekoak bear duena ateratzeko guziz zekenak. AA I 587. Zelan sinistu ginaike zeken eta miskin izango zala bere Amagaz. Astar II 276. Ditxa bat ez dit opa / Fortuna zekenak. Bil 76. Zekena, mekena, inpernuban zaudena. Sor Gabon 28. Zarrago ta txarrago dirala zekenak. AB AmaE 218. Zeken zikoitz diruzalien bizitza. Ag G 121. Enaz zekena, eskuzabala baño. Altuna 59. Nagusi zekenak. Or Mi 104. Alperrik jagiko bai / zekenok irritu, / geuria dan ezkero / geuk artu ta kitu. Enb 60. Eta zubizain bat ba omen zan, izigarri zekena, ez baitzioten ardit bat ere barkatuko. Lf Murtuts 22. Hoteletako / hirur ehun frankotako geletan / atsegin-neska nekhatuak / mokoka zekhenekin. Mde Po 92. Zekenaren (edo zikoitzaren) sakelak bi zilo. Herr 17-10-1957, 4. Basarri bateko maiorazko bat ei zan, zeken txamarra. SM Zirik 51. Zelan ete dabil txatarradun zeken au? Erkiag BatB 170. Euren dirua uzten / Netuni zekenari. Gazt MusIx 121. Ortz bat du oso ertena, / biotz zekena. NEtx LBB 297. Zekenak hunik eztu, barreiazaliak eztuke. EZBB II 139. Aurrena Kain zan, zeken gaiztoa. Ayesta 134. Izenak aitortzen ez da Payne zeken agertu. MEIG VIII 35. Ez da aberats zeken horietakoa. MEIG III 122. En DFrec hay 2 ejs. de zeken.
v. tbn. VMg 52. fB Ic II 220. JJMg BasEsc 172. Iraola EE 1880a, 113. Otag EE 1881b, 61. Apaol 102. Alz STFer 120. MendaroTx 87. Otx 13. ABar Goi 74. Eguzk GizAuz 13. EA OlBe 81. Arti Ipuin 23.
azpiadiera-1.1
Improductivo, pobre, estéril. "A la mala tierra [se le da los siguientes nombres]: [...] zal (V), zail (G), correosa, zeken (V, G), avara" A. v. infra (3).
Berdin izango litzake neretzat euskera ederra, aberatza ta dizdizaria dan bezela, zeken, beartsu ta argala balitz. RIEV 1907, 545. Lurra zekena zalako. Etxeg RIEV 1908, 112. Arrotz elertietan poesia zelaiak zeken eta elkor dakuskigu. Aitzol ( in Laux BBa IV ). Beren langintza eta erti-lanak beste kutsu eta jokera bat zuten, eta pranko-kantauritarrenak baño zeken eta tximelagoak ziran. JMB ELG 30. Artalde gizen oso bikaña, / esne ta baba txit naro, / aldi soil gorri zekenik emen / ez det izan egundaño. EA OlBe 22. Egia esan, urte auetan lurra oso zekena ibili zaigu, ta ez genekian nundik sortu ere, zor genduan garia. NEtx Nola 18. Zeken odeia, legor aizea. Gand Elorri 143. Karea oso ondo etortzen zan lur zeken aientzat, piska bat gozatzeko. BAyerbe 29.
sense-2
2. (A, que cita a Jauregui).
Duro, insensible.
Nola zaude ain ardura gitxirekin, arririk zaillena baño ere gogorrago eta zekenago egiñik. Jauregui 240. Ontzidiagaz zeken, arroa, oso puztu zan. AB AmaE 435. Bada lana gu lango zekenak oneratzen. Ayerb EEs 1912, 178. Oiu sarkorrak entzunik ere / biotza zekena daukat. Or Eus 122. Beiratu zekena [katuak], / al dan okerrena. NEtx LBB 297. Ainbesterañoxe txokoratu nioteken neretarrak. Ongi zekena dek, motell, politika! Ataño TxanKan 229s. Hau [baita] euskaldun guztiok, baita zekenenak ere, bihotzean gorderik daukagun xoko minbera horretaraino sartu zitzaidana. MEIG II 102.
azpiadiera-2.1
(Precedido de gen., uso sust.).
Asko sentitu izan dot torre segail zaarra / gogor urratu daben burdiñen zekena. Gand Elorri 215.
sense-3
3. (V, G-goi, B) Ref.: A; Izeta BHizt2. .
"Fuerte, correoso" A. "Duro. Aurten egur zekena dugu " Izeta BHizt2. .
Egur aundiak ziran / Mendizabalenak, / lau ondraduak baiña / bi naiko zekenak. Insausti 213.
azpiadiera-3.1
(V, B, BN) Ref.: A; Izeta BHizt2. .
"Tierra dura, húmeda y pegajosa. Lurra zeken dagolaik, jorrak neketan (B)" A.
Lurra zeken, atsa legor, zerua berriz arri. "La tierra dura" . Or Poem 541.
sense-4
4. "Testarudo (AN-larr)" Inza RIEV 1928, 155.
sense-5
5. Mísero, escaso, pequeño, despreciable.
Txakur zekenakana / eltzen da saltuka [txakurtxuba] . "Despreciables" . Laux BBa 50. Ta ito-larria arin-bearrez / leio zekenera dut nerekin narrez. Ldi BB 164. Landare zekenak baitaduzka eremuak. Arti MaldanB 190. Zelako bezuza zirtzil ta zekena egin dautzue adu ziztrin erraiabakoak? Erkiag Arran 152. Lege-jagolen menpean, burdiñaz beteriko leio zeken otzen artean. Erkiag BatB 203.
sense-6
6. Ingrato, duro (trabajo, etc.).
Burnia trabailatzeko / behar dan lan zekena. Arti MaldanB 195. Nik behintzat banekien zertan hasten nintzen eginbide zeken horrekin abiatu nintzenean. MEIG VII 165.
sense-7
7. (Sust.).Pericarpio de la nuez. Cf. ZEKEN-INTXAUR.
Intxaur-alearen azala --guk esaten diogu zekena--, ori berde dagoela, ogei gramo litro bat uretan egosi. Ostolaiz 54.
azpisarrera-1
XEKEN (SP (s.v. zikhotz), Foix), TXEKEN. (Formas con palat. expr.). a) Avaro. Leiçarraga (Decl ã 7v) da xekhena como equivalente suletino de zikhotza. "Econome, en mauvaise part, xekhen" Foix (Lhande transcribe erróneamente xehena).
Xekenak onik eztu, urrazaleak eztuke. O Pr 679. Hañ inbidius hun hanitz ükheiteko, hañ txeken emaiteko. Mst IV 7, 2. Axalez bakarrik baitzen lehorra, hotza eta xekena, ez barrenez. MIH 294.
b) (S; Foix ap. Lh). "Xeken (S-no), mujer de excelentes prendas" A.
c) "Xekena, llano, sencillo" Inza RIEV 1928, 154.
azpisarrera-2
ZEKEN-INTXAUR (V-ger-m, G, BN-lab; -intzaur L, BN). Ref.: A; Lh. "Nuez redonda, dura y carnosa, difícil de ser descarnada" A.
zeken
<< zein 0 / 0 zerbitzu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper