OEH - Bilaketa

947 emaitza zahar bilaketarentzat

Sarrera buruan (123)


Sarrera osoan (499)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
dohain.
tradizioa
Tr. Al Norte se emplea dohain (sólo hemos hallado algún ej. dudoso de dohai en el s. XX), y en los textos guipuzcoanos y alto-navarros se encuentra doai, además de alguna aparición de doain (en Iztueta (C 457), p.ej.). Hay doain en el catecismo de Elizondo. En DFrec hay 30 ejs. (5 septentrionales) de do(h)ain y 30 de do(h)ai .
etimologikoa
Etim. Derivado de doe (vizc. ant. dõe), dohe-; se trataría de un primitivo trisílabo, a juzgar por su acentuación oxítona en suletino (doháñ).
sense-1
1. (L, BN-arb, S; SP, Urt II 116, Ht VocGr 368 ( -aiñ ), Lar ( doa- ), ( doa- ), Lecl, VocBN , Hb, VocCB , Dv (+ doa- ), H; -añ S; Arch Gram 2, Gèze), doai (V-gip, G, AN-5vill-larr; VP , Lar, , Dv (G), H), dobai (G-azp), duhan (Chaho), duei Ref.: A ( dohain, doai, dobai ); Lh; Garate Cont BAP 1957, 47; Gte Erd 2 .
Dádiva, don (referido generalmente a dones espirituales); don, cualidad. "Don, présent, emaitza, donua" SP. " Baldin Jainko onak ematen badarot dohaiña " Ht VocGr 368. " Da [?], doaia, don" VP 20v. "Presente, don", "prendas, dotes" Lar, . "Regalo, dádiva", "Calidad, prenda" Lar. "Gracia de Dios, Jainkoaren grazia, doaia, doaiña " Ib. "Gracia actual, grazia, doai, doain egikoia " Ib. " Dohañ ("cadeau")" Arch Gram. "Grâce, faveur, don. Iauna, egiguzu dohaina, Seigneur, faites nous la grâce de (EZ Man)" H. "Qualité, don naturel, talent. Dohain berezi bat badu asmatzekotzat, il a un don particulier pour inventer" Ib. "Don, présent. Dohain hautaz nahi dugu estreñatu, nous voulons lui faire les premiers ce présent (EZ Man). Doainak bialtzea, envoyer des cadeaux à quelqu'un" Ib. " Doaia, virtud en Vera (Irigaray en su trabajo con Caro)" Gte Cont . " Gitarra jotzeko dohain handia du (BN-arb)" Gte Erd 2. v. emaitza, opari; doe, donu. Tr. Documentado desde Leiçarraga, es de uso general, salvo en textos vizcaínos (donde sólo se encuentran ejs. en Azkue, Otxolua, Erkiaga, Onaindia y Kerexeta). Para 'hacer un don' aparece gralmente. con el vb. eman (o formas supletivas como indazu, etc.); lo hallamos con egin en Etcheberri de Ziburu, Baratciart (73) y Orixe (Aitork 274); cf. además infra DOHAIN EGIN. Con izan aparece en alguna ocasión en Haramburu (cf. ib. 13, 56, 231, 273, etc. dohaina eman).
Baldin banu profeziazko dohaina. 1 Cor 13, 2. Iainkoaren donuak eta dohaiñak. Mat 294. Espiritu Sanduaren doaiak dirade zazpi. Ber Doc 92v (CatBurg 43, CatB 81 doaiak ). Iaunak isuriren darok eskas zaiken dohaiña. EZ Man I 22. Bere kamelu handiak / tuzte deskargarazi, / eta dohaiñak sehiei / besotan garrarazi. EZ Noel 67. Barurdiar izateko / Dohaña egidazu. EZ Eliç 48 (cf. ib. 57 mantsotasunaren dohaña indazu ). Iesus digneki errezibitzeko dohaña izan diazadazu. Harb 206. Zahartzea, sentontzea, urthe anhitzez bizitzea, bere egitez on da, Iainkoaren donua eta dohaina da. Ax 186s (V 127). Dohain emana zerbait hoberen eske dago. " Un présent donné" . O Pr 118. Othoi indazu dohaiñ eta grazia neure bekhatiez dolu eta desplazer izateko. Tt Onsa 49. Jainko emaillea bera / Izatu zen dohaiña. 123. [Grazia da] Jinkoak hontarzünez jenter emaiten derien dohain bat, haien salbatzeko. Bp I 138. Hau [mintzoa] da dohain berezi bat, gure Jainko Jaunak Gizonari xoilki eman dioena. ES 381. Amudio argituak eztio behatzen hanbat dohaiñaren balioari, nola emaillearen amudioari. Ch III 6, 2. Leenengoa, jakinduriako doaia. Iraz 45. Zeren hartaz aberastuak izan baitzarete ontasun suerte guziez, hitzaren eta jakintzaren dohain guziez. He 1 Cor 1, 5. Adierazotzen digu Jaungoikoaren ama bere aunditasun ta doaiñ guziakin. Lar SermAzc 45. Dohain guzien ithurria den fedearen dohaña. Mih 40. Parropia hortako fidelak jin balite indigne izatera Konfrariako dohaiñen (Jinkoak eztatsala) bere kondütaz. Mercy 18. Jainkoak nai duanari ematen dion doaia da alabaña bizitz ain garbia. Ub 224. Ontasun guziz balios, / Dohain preziatua, / Instant eta mement oroz / Guretzat berritua. Monho 102.
( s. XIX) Espiritu Santuaren doaiz beteko da, prestaera andiakin badarama anima. Mg CC 220. Doai guzien emalle gure Jauna. CatAN 74. Sakrifizio onetan eskeintzen dan doai, ta ofrenda da Jesus bera. AA I 498. Kaletarrai eskainzen gatoz / amoriyozko doaia. Echag 78. Espiritu Eder autako bati bakarrik ematen guziei repartitu zizkion dueiya ta graziak. SMSerm 194 (v. tbn. doaiyak en la msima pág.). Animale batek berak / Ez ditik dohaiñ guziak. Gy 227. Badu arima bat ezagutzen dituena ungia eta gaizkia, aberek ez duten dohaina. Hb Egia 3. Bere doai andiak agerikoak ziran. Lard 186. Etorkizunak asmatzeko doaia onai baizik ez emateko. Ib. 102. Espiritu Sainduaren Birtute eta doainik oberenak. CatEliz 473. Eta idikirik beren gordalluak eskeñi zizkioten doaiak, urrea, intzentzua, eta mirra. Ur Mt 2, 11 (Lç estrenák, He presentak, TB y Leon emaitzak, Ip emaitziak, SalabBN presentzat, Echn erregaloak, Hual presentiak, Samper goraintzi, Ol adiguritzat, Ker opariak, IBk erregaliak, IBe eskuerakutsiak ). Euskaldun jende noble / paregabekoak, / baliente eta prestu, / gaiñ-gañetakoak. / Doai au eman zigun / gure Jaungoikoak. Afrika 48. Mirakulu egiteko dohainak ez zuen nihoiz uzten. Laph 209. Bai, esne au zure doaia da. Arr GB 45. Doai baliozko oiek. Aran SIgn 54. Jinkuaren Ama izateko parerik eztian dohaña beitü. CatS 109. Izpiritu Sainduaren graziaz eta doaiaz. Legaz 15. Bete gaitzazula zere / doai ta birtutez. PE 106. Indar aundiko bendiziyua, / doai ederrez betia. Ud 141. Kosme Txurruka aundia, / Bakar bakarrik topatutzen det / Doai danakin jantzia. AB AmaE 104. Ez diat maite mintzatzea, Pello, Yainkoak eman darozkitan dohain handiez zeren bere baitharik ageri baitire. Elzb PAd 70. Bizi luze bat desideraizut / Doain ororez betia. LuzKant 36. Nori eztio atsegin egiten dohain edo present eder batek? Jnn SBi 335. Jinkoaganik ükhen dütüzün dohain berheziak. Ip Hil VI. Fedearen dohain baliosa! Lap 20 (V 12). Biok dogu erri bat maite, erri ederra: zaarra dan aldetik, gurgarria; doaiz betea ta zintsua dainetik, maitagarria. A BeinB 35.

( s. XX) Naturalezaz goragoko dohain bat. CatJauf 41. Mutiko liraina; dohainez ihaurri; aberatsa. JE Bur 95. Bai, usterik gutxienean Jaunak zerutik biraltzen digun doaia. Ag G 269. Koblari edo olerkariaren doai miragarria agirian jarri digu. Lh Itzald II 100. Apaizai biotz gogorrenak biguntzeko doaia emango diet. ArgiDL 104. Jainkoak hartako zerbeit dohain emanik [...], hezur xuxentzen bazakien. Barb Sup 171. Jakitate horiek / nuntik ditu biltzen? / Eta dohain guziez / nola baliatzen? Etcham 208. Zerutikako dohainik xoragarriena. Zub 121. Erregegoan Dabidek ederki frogatu zuen zer dohain paregabeak zituen. Zerb IxtS 54. Zenbaitek Iainkoaren doai esaten dieten oriek ote-otezko gauza dira. Or QA 172. Baiñan ba-zun gorputzarena baiño doai ederragorik gure Mayanak. Etxde JJ 214. Ipuinak epe laburretan asmatzeko doai berezia zeukan. Mde Pr 101 (175 dohain ). Berezko doai aparta zuan, / etzan gizon ikasia. Basarri 32. "Mérite Agricole" txingola bazian eta, dohañen dohaña, phestü-zühür bezañ Jinkotiar zen. Herr 27-12-1960, 3. Arimeak Maiteagandik artutako doai ta ontasunak. Onaind ( in Gazt MusIx 152 ). Ez ditugu, beraz, [jainko] bakoitzaren doaiak emen azalduko. Ibiñ Virgil 80. Nolako dohaina jenden eta bereziki haurren eskolatzeko! Ardoy SFran 322. Ezkutari-doai guziak. " Gracias escuderiles" . Berron Kijote 22. Izan ere dohai guztietatik ez duzue batere falta. IBk 1 Cor 1, 7. Jainko maitea, doai batzuek / neri eman zizkidatzun. MMant 85. Bakotxak musikan ere zaukan edo ez zaukan dohainaren araberan. Larre ArtzainE 120. Hautatu eta berezi beharra, horra gizonari eman izan zaion dohaia eta zigorra. MEIG III 73. Bestek ez bezala mintzatzeko dohain eta ahalmena duten bakanentzat irakasten. MEIG VIII 96.

v. tbn. Hm 67. SP Imit III 54, 8. CatLav 22 (V 18). Mst III 30, 5. Lg II 298. CatLan 51. Egiat 225. Brtc 78. Dh 112. CatLuz 29. UskLiB 109. MarIl 25. Jaur 205. Etch 606. Arch Fab 235. Zby RIEV 1908, 418. Arb Igand 103. HU Aurp 117. UNLilia 10. Lh Itzald II 100. Ox 77. JEtchep 27. Xa Odol 311. Lf in Casve SGrazi 16. Ker 1 Cor 12, 1. Zendoia 198.

Doai: Lar Carta a Mb 277. Mb IArg I 379. Cb Eg III 305. Gco I 458. Ur BulaG 504 y BulaAl 3. Bv AsL 65. Arr May 75. CatUlz 18. JanEd II 112. Lh Yol 83. KIkG 15. Inza Azalp 22. Tx B I 36. Otx 120. Or Eus 274. SMitx Aranz 188. Zait Plat 113. Vill Jaink 147. Erkiag BatB 26. MAtx Gazt 23. Olea 165. Ataño TxanKan 17. Onaind STeresa 127.
azpiadiera-1.1
Propiedad (no referido a personas).
Gipuzkoako iturri miraritsuen doai andiak. Izt C 76. Euskara garbi gozoaren doai ederrak. Ib. 9. Ez dire ithurriak dohain bardinekin. Hb Esk 97. Gure mintzaiak badu oraino bertze dohain eta probetxu bat. Arb Igand 19. Ango urak ba-zuan bere biziko doaia egarria asetzeko. NEtx Antz 152. [Erremuliak] dohain hainitz badu erromatisma zahar eta holakoen kontra. Zerb Azk 89. Bordalekoak [arnoak], bere dohainen berri emaiteko, behar du polikiño epeldu. Herr 19-9-1957, 2. Ezagutzen dio amodioari batasun gora baten egiteko dohain edo indar berezia. Lf ( in Zait Plat XIX ). Koloniako urak eukan doaia ala emakumearen berezko usaiña [...]. Erkiag BatB 87. Dohain bezala hartu duzue, eman dohain bezala. IBe Mt 10, 8. Badirudi hilberri den norbaitek euskarari ukatu zion dohai hura azaldu nahian zebilela, "barren-bizitzaren jario igeskorra" adieraztekoa, alegia. MIH 176.
sense-2
2. +doai (A (que cita a AA)).
Condición.
Zer doai edo kondizio eskatzen ditu damu onek? --Lau doai edo kondizio. AA CCErac 26s. Zer doai ote dira sakrifizio egiazkoak eskatzen dituanak? Lau dira doai oek. AA I 495. Juramentua, bear dan eran, eta bear dituan doaiakin egiten bada, ona da. AA II 28. Baldin onek bear diran bainande edo doain guziak biltzen balitu. (S. Sebastián, 1882). JFlor (s.v. bainande ). Eta zer othe dire egiazko sakrifizioari dohazkon dohainak? Laur dire. Arb Igand 94. Gauza orrek ba-dituelako zorion oso bete-betea emateko bear diren doai guztiak. Vill Jaink 127.
azpiadiera-2.1
Característica.
Mistikoek, contemplación infusa dalako ori zer moduzkoa dan adierazi nai digutenean, onako doai auek ezartzen dizkiote: argi bat argirik eztuena, argi ala illunpe dan eztakizuna, loditasunik gabea, ariña, mea. Vill ( in Gand Elorri 13 ).
sense-3
3. (BN, S ap. A ; Lar, VocBN , Gèze ( -añ ), H), doai (Lar).
"Dicha, felicidad" Lar. "Don, destin; bonheur" VocBN , Gèze. Cf. H: "Dohain [...]. Sort, chance (avec adjonction d'un adjectif). Doañona, bonheur. Dohakaitza, dohainkaitza, malheur".
sense-4
4. (S; VocS , Dv, H; -añ S; Arch Gram 155), duhan (Chaho) Ref.: A ( dohain ); Lrq (/dohán'/) .
(Adv.). "Gratuitement" VocS . " Dohain ou dohainik ematea, donner gratis, en don" Dv. v. dohainik. Tr. Documentado en textos suletinos.
Zure haragia eta larria ohoiñ hark dohaiñ, ez deusian saltzen du lurrari. Tt Onsa 63. Zeren hañ largoki, hañ dohañ, eta hañ gogo hunez, ihuren berhezkeriarik gabe, zure graziak emaiten dütüzün. Mst III 22, 3. Pietatez, eta irabazteko desiraz desaxolatürik, bükhataren dohaiñ egiteko. Mercy 41. Senhar bat ediren zian, dohaiñ edo erosiz eztait nola. Egiat ( in MEIG I 232 ). Dohañ ükhen düzie, dohañ emazie. "Gratis" . Ip Mt 10, 8 (Lç dohainik, He dohaiñik, TB, Dv, Ol urrurik, Ur doan, Leon, Arriand urririk ). Nik egarri denari emanen düt bizizko huraren üthürritik, dohañ. Ip Apoc 21, 6.
azpisarrera-1
DOHAIN EGIN .
(Con subjuntivo). Conceder el don de que.
Dohain egiozu hala bizi dadin lurrean. EZ Man II 103. Dohain egidazu arren / Batre afruntuari / Ez narraion zu bezala / Bañan sofritzeari. EZ Eliç 365.
azpisarrerakoSense-1.1
(Con un sintagma nominal en caso absoluto como compl. directo).
Dohain egidatzu arren / Fiñ on baten orena. EZ Eliç 366.
azpisarrerakoSense-1.2
(Con compl. en instr.). Hacer obsequio de.
Hil hadi bada, eta hail Satanen ganat / Ehun ontzez hari dohaiñ egiterat. Gy 286.
azpisarrera-2
DOHAIN-EGUN (doai-egun V-gip ap. A ).
"Estas con otras especies de frutas se guardan para el día que llaman doai eguna día de dones o presentes, y es el día de Reyes y de la Purificación" Lar Cor 60s ( A ).
Mendiondon da sorthu dohain egunean, / Mende hau zitekela bere hamarrean. Hb Esk 146.
azpisarrera-3
DOHAIN-ESKAINI.
Ofrenda, sacrificio.
Agindu zion doai-eskeñi edo Sakrifizioan present egin ziozala bere seme maite onezaz. Ub 18. Bein gurutzearen gañean egin zion Sakrifizio edo doai-eskañia. Ib. 136. Eta nola doai-eskeñi edo ofrendetan gauzik bikañena eraman bear baitan. Arr May 7.
azpisarrera-4
DOHAINETAN.
Como regalo, como dádiva.
Burutik oinzolala / Berregin den bezala, / Dohainetan neduke / Haren zerbitz' ahala. O Po 33s. Gero atheraturik zilharrezko eta urhezko untziak eta soinekoak, dohainetan eman ziotzan Errebekari. Dv Gen 24, 53 (Ur doaitzat, Urt present ).
azpisarrera-5
DOHAINEZKO.
azpisarrerakoSense-5.1
a) De dones, de cualidades.
Biak dira gure Konpañiak lenengo ofrendatu zituen proposizioko ogi biak, edo bere seme santuen doaiezko ta birtutezko primizia sagraduak. Cb Just 4.
azpisarrerakoSense-5.2
b) "Qui est de don, gratuit" Dv.
Orniturik gañera bere doaiezko emaitzaekin, espiritu motai antz-eman ta igerritzeko. ' Dones gratuitos' . Aran SIgn 29.
azpisarrera-6
DOHAIN ON (doañon H, dohañhun Gèze, dohaiñ hun Foix).
Felicidad, dicha. "Bonheur" H, Foix. doaiton; zorion.
Batheiatürik izateko dohain huna ükhen dügünaz geroz. Ip Hil 35.
azpisarrera-7
DOHAIN ONEKO (dohain huneko S ap. AtSac 48 , dohañ huneko Gèze), DOHAIN ONETAKO.
Afortunado, dichoso. "Heureux" Gèze.
Zure dohain-onetako haur Iaun Andrekin batean. Dedic * 7r. Dohain onetako speranzaren eta gure Iainko handi eta Salbadore Iesus Kristen gloriatako adbenimendu exzelentaren begira gaudelarik. Tit 2, 13 (He zorionezko, Ker, IBe itxaropen zoriontsua, IBk zorioneko itxaropena, Bibl esperantza dohatsua ). Dohañ hunekoak izan behar die holako herriek. Ip Dial 40 (It, Dv zori onekoak, Ur zorijonekuak ). Dohañ hunekoak holako herrietan bizi direnak! Ib. 41. Bena zien begiak dohañ hunekuak dira ikhusten beitie. Ip Mt 13, 16. Orai gük beitakigü nolako izan den dohain-huneko sortze hori. Ip Hil 23.
azpisarrera-8
DOHAIN ONEZKO.
Afortunado, dichoso.
Ezen igorriren luela dohain onezko hazia, Iesus Krist bere Seme gure Salbadorea. Adv *** 1v. Dohain onezko allianza hunetara. Ins A, 6v. Iesus Krist Iaunean manifestatzen eta presentatzen zaikun berri on eta dohain onezkoagatik. ABC I 4v.
dohain
<< doblatu 0 / 0 doi >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper