Harremana

    OEH - Bilaketa

    947 emaitza zahar bilaketarentzat

    Sarrera buruan (123)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    hamahiru.
    sense-1
    I . (Numeral).
    azpiadiera-1.1
    (V, G, AN, L, B, BN, S; Deen II 228c (hamar hiru), Lar, Añ, Dv, H (+ amairu V, G)), hamahirur (L, Ae, Sal, S; Urt II 385, Ht VocGr, Lecl, VocBN , Gèze, Dv, H), amiror (R), amirur (AN, R-is), amiru (AN-larr-araq-ulz-egüés-erro-ilzarb-olza) Ref.: Bon-Ond 153; A (amairu, amirur); Lrq /hamahíu/; ContR 515; Iz R 301; Echaide Nav 358; EAEL 167; Elexp Berg .
    Trece. (El verbo tiende claramente a concordar en pl.; v. hamabi). "Amairu, trece" TNum 296. "Amairu zorigaztoko numerua dala esaten dabe" Etxba Eib. Tr. En textos septentrionales las formas sin -r final aparecen a mediados del s. XIX, generalizándose en el s. XX (Joannateguy, por ejemplo, emplea tanto hamahiru como hamahirur ); respecto a la aspiración, parecen predominar claramente las grafías que marcan las dos h . En la tradición suletina hay hamirur en Belapeyre, Tartas (Onsa 114) y Mercy, y hamahirur en los demás (Etchahun lo emplea junto a hamahiru ). Hay además amirur en Lizarraga de Elcano y Mendiburu (OtGai III 188 ogei ta amirur; éste último junto a amairu ). Hay hogoita hamar hirur en Mihura y lauetan hogoita hamar hirur en J. Etchepare.
    --Esak amairu. --Eztok amairu. FórmElg 492. Batzuk hamabi, bertzeek hamahirur, hogoi, hogoi eta bortz urthetan. SP Phil 528. Eta Ismael haren semea hamahirur urteren adiñean zen. Urt Gen 17, 25. Amairu urtez izandu zituen Sara onek aragiaren ta etsai gaistoaren tentanz andiak. Mb IArg I 132. Judako Erregeak, bost salbatu, amairu kondenatu ziran; ta beste biak nora ziran ezdakigu. Cb Eg III 333. Guzia Doña Martak bere osasunan da amairu urteetako bizian ikusi zuen. Cb Just 63. Hamahirur egün hatien ta probianden idoreraziteko. Egiat 158. Beste batzuek ez omen due maiean jarri nai, amairu lagun badaude an. AA II 22. Zabaldu zan asko bere famia amairu urte zitubaneko. JJMg BasEsc 228. Jaio ziñan ordutik, / Luisa Fernanda, / amairu urte t'erdi / orain arte joan da. Echag 210. Bena Luisttoren botza bertan ixiltü zen / Hamahiru nabela kholpü beitzin ükhen. Etch 638 (176 hamahirur). Hamabi edo hamahirur urthetan, Ruango aphez berthutos baten etxean ezarria eskolatzekotzat [...]. MarIl 112. Bi motxaldietan amairu arroba ille gauza gitxi gora bera kenduko ere diozka. Izt C 170. Amairu erritaraño badira Gipuzkoan, esan dedan moduan itsasoaren ertzean daudenak. Ib. 202. Eta beste amairu urtean bizi izanik, eunda larogei urtekoa il zan. Lard 47. Hamahirur urthe betheak zituen ingurephaitzako orduan. Dv Gen 17, 25. Hamahirur aratxe. Dv Num 29, 13. Hamahirur egun iragaiten ditu itsas bazterrean, etxola txar batean. Laph 229. Amairu urtetik amabostera / estudio bat ikasi. Xe 369. Zortzi anai eta bost aizpa, amairu senidetatik atzenengoa izandu zan. Aran SIgn 1. Eman zioten bertsu bat, hamahiru pontuko aire zahar batean. Elzb PAd 28. Amairu urte zituenean. Arr May 191. Hamahiru urte baizik eztuelarik. Jnn SBi 141 (20 hogoi-ta hamahirur). Han zauden dotzena bat haur gazte hamabi edo hamahirur urthetako muttiko batzu. Arb Igand 84. Partida egiten da hunenbertze jokotara; maizenik hamahiruetara. Zby RIEV 1908, 88. Ta laugarren ilaren / seigarren eguna / amairu ordutan argi / gaur egin deuskuna. Azc PB 204 (in Ur PoBasc 261 amairu orduan). Erran ditake beraz, gudurik izan den tokietan, erran nahi hamahirutarik hamabi on sartu direla. HU Zez 90.
    ( s. XX) Amabi, amairu edo amalau orduan egon bear alantxe! Ag Kr 89s. Amairu oin da amar ontza du / erdiko bueltan neurriye. EusJok 94. Hamahiruak bildurik zauden mahain baten inguruan. Ox 74. Amairu eriotza ein zitunarena, / ta abar, kantatu ziran orien urrena. Or Eus 120. Amairu diru izan eta / ezin galdu amalau. (Canc. pop. in Or Eus 162 ). Amairu idazti atereak dira. JMB ELG 108. Ontzibarruan amairu gizon arraunka. TAg Uzt 232. Hamahirur apez. Zerb Azk 18. Berdin, gero ere, dotzenean hamai-hiru hor izanen ditiat. Larz Iru 110. Bazuen, egun bat eskas, hamahiru ilabete abiatuak zirela. Ardoy SFran 158. Amairu pameli ziran / an bertan bizi ziranak. Uzt Sas 287. Hamairu silabako bertsoak. MEIG IV 89.
    v. tbn. (H)ama(h)iru: fB Olg 83s. JanEd II 24. Echta Jos 104. Iraola 77. Balad 161 (248 hamahirur). Tx in Imaz Auspoa 24, 53. Lek EunD 37. Eguzk GizAuz 158. Munita 65. Akes Ipiñ 13. NEtx Antz 31. Anab Poli 115. Osk Kurl 59. Or in Gazt MusIx 22. Salav 14. Ibiñ Virgil 23. Alzola Atalak 140. Xa EzinB 104. Larre ArtzainE 312. Hama(h)irur: Harb 151. FrantzesB II 7. Prop 1880b, 105. Elsb Fram 131.
    azpiadiera-1.1.1
    Tira zezan sarea lurrera, ehun eta berrogei eta hamairur arrain handiz bethea.Lç Io 21, 11. Kasik ogei eta amairur urte. Ber Doc 106v. Hogoi eta hamairur urtheko adiñean. EZ Man I 81. Hogei eta hamirur urthez eta hirur hilebetez. Bp I 34 (la ed. de 1983 da, por error, hamahirur). Padezituaz ogeita amairu urtean gugatik trabaju eta tormentu andiak. OA 33. Zuriek iraun dute hogoi eta hamar hirur urthe. Mih 100. O Jesus bizituzéna múnduan ogéi ta amirur úrtes neketán erakústen zerúko bidea. LE Ong 132r. Ogeta bat dira neureak ta amabi besteenak, eta bitzuok alkar yota ogeta amairu guztiak. Zav Fab RIEV 1907, 91. Bizi izan zan munduban ogeta amairu urtian. JJMg BasEsc 36. Berrogeta amairu burdi Franzesen ondasunez beterik. Astar II IX. Hogeta hamahirur dena nian triste / Agenen behar nila hil beinian uste. Etch 184. Gipuzkoako inguru guztia da ogei ta amairu legua gitxi gora beera. Izt C 24. Israel-en bizi ziranetatik eunda berrogeita amairu milla gizon langille artu zituen. Lard 211. Josuek orduan larogeita amairu urte zituen. Ib. 104. Berrogoi urtheen buruan baziren hiru hogoi eta hamahiru miliun [azienda buru]. Dv Lab 103. Hiruhogoita hamahirur urthetan hil zen. Hb Egia 67s. Berrogoi eta hamairur urthe eman zituen eri. Laph 75. Orduban bertan ogeita amairu urteetan sartua bazan ere. Aran SIgn 49. Hogei eta hamahirur urteren üngürünia. CatS 26. Hogei eta hamahirur urthe igaran ziren. Ip Hil 129. Berrogoi eta hamar bat urte badu ene emazteak, / berrogoi eta hamahiru nik iragan udan beteak. Xa Odol 303.
    v. tbn. He Gudu 45. GavS 27. AA III 283. fB Ic I 6. Echag. 98. Ud 90. Sor AuOst 81. AB AmaE 123. Ir YKBiz 537. Munita 81. BEnb NereA 264. Hamahirur: He Io 21, 11. Lg II 293. CatLan 42. UskLiB 218. Zerb IxtS 60.
    sense-2
    II . (Uso sust.).
    azpiadiera-2.1
    1. (Número trece).
    Serren diño amairugaiti diñoala iru. Mic 14r.
    azpiadiera-2.2
    2. (Ref. al día del mes).
    Marxoaren hamahirurean gaberdi izanen da guarda nordestean denean. INav 160. Gorotzilaren hamirur denian, mila zazpi egun eta hirur hogei eta hamabi den urthian. Mercy 43. Baño batez ere Garagarrillaren amairuan izan oida billerarik ospatsuena. Ag G 178. Abendoaren hamahiruan. Ox 196. Seietik hamahiruraino [...] etzuen deus handirik egin. Zerb Gerlan 25. Maietz illaren amairua zan. Uzt LEG I 344.
    v. tbn. Elsb Fram 67 (hamahiru).
    azpiadiera-2.3
    3. (Aplicado al número de un año).
    Mendeak zituela hoita hama hiru. Hb Esk 160s. Zortzi ehun eta hamahirurean, 813, Tourzeko kontzilioak erraiten zuen: [...]. Arb Igand 125. Milla zortzireun da / laroi ta amairuan. AzpPr 36. Mila-zortzi-ehun-eta hamahiruan. Zerb Azk 34. Mila zortzi-ehun-eta-lauetan-hogoita-hamar-hirur, martxoaren hogoita hiruan. Ib. 70. Milla ta bederatziregun ta / berrogei ta amairuan, / Urri-illaren amalaua zan / gelditu zana buruan. Uzt Sas 161.
    azpiadiera-2.3.1
    (Ref. al siglo).
    Hama-hiru mendea zelarik seiean. Hb Esk 79.
    azpisarrera-1
    HAMAHIRU-HAMALAU. Trece o catorce.
    Hoita hamar urthe oraino duela, / Etziren ere haurrak, geroztik bezala, / Hama-hiru, hamalau urthe bethetzetan, / Edozein egunekin, zapatak zangotan. Hb Esk 164. Ateratzen ziren hamairu-hamalau behi. Etchebarne 20. Amairu-amalau pezetan zana amazazpi-emezortzira igo zuten. Insausti 55.
    azpisarrera-2
    HAMAHIRU BAT. Unos trece. v. HAMAHIRUREN BAT.
    Amairu bat urte nituala. Salav 28.
    azpisarrerakoSense-2.1
    Erria oso aundia ez, amairu bat milla lagun.Anab Aprika 85.
    azpisarrera-3
    HAMAHIRU EHUN. Mil trescientos. "Por mil y trescientos dicen mila eta irureun o amairueun" TNum 298.
    Hamahirur ehun eta berrogoiean (1340), ekhainaren hemeretzian, eritasun luze baten ondotik hiltzera zohan Santa Juliana Falkonieri. Arb Igand 116. Amairu ehun irurogeita / irugarren urterekin / Baretonsdarrek betiko zerga / pagatzen zuten utsegin. Or Eus 207.
    azpisarrera-4
    HAMAHIRU MILA. Trece mil.
    Denbora asko baño lenago amairu milla judu emen il zituzten. Lard 539. Amairu milla errialeraño / balia zitzaigun iyo, / oroipentzat ezurrak daude, / aiek ere dute baliyo. Arrantz 125. Amairu milla pezetan saldu. Munita 65. Eman dizkiote amairu milla pezeta. Ib. 109.
    azpisarrerakoSense-4.1
    Berrogeita amairu milla bederatzi eun, berrogei ta amabi errealez merkeago.Izt C 84. Eunda berrogeita amairu milla gizon langille artu zituen. Lard 211.
    azpisarrera-5
    HAMAHIRU MILIOI. Trece millones.
    Angeletierran khondatzen ziren hogoi eta bederatzi miliun azienda buru. Berrogoi urtheen buruan baziren hiru hogoi eta hamairu miliun. Dv Lab 103. Bai al dakizu [...] eguzkitikan lenengo izar aietara badagoala ogei ta amairu milloi leguako bidea zuzen jota? Inza Azalp 33.
    azpisarrera-6
    HAMAHIRU-HORTZ (V-gip). Ref.: Urkia EEs 1930, 44; Iz ArOñ. Apero de labranza de 13 dientes. "Amairu-ortz, garia erein ondoren estaltzeko area" Urkia EEs 1930, 44. "Amairuortza, el apero de 13 púas; 6 delante y 7 detrás, con timón" Iz ArOñ.
    azpisarrera-7
    HAMAHIRUREN BAT. Unos trece. v. HAMAHIRU BAT.
    Gaiñerakoak, danak ere ez dira asko, zazpiren bat pameli eta erlijioso batzuek, kanonigo eta orrelakoak; amairuren bat danetara. Uzt Sas 349.

    hamahiru

    hamahiru
    << halako 0 / 0 hamarna >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper