OEH - Bilaketa

13 emaitza zabalki bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
gaitzeru.
etimologikoa
Etim. Quizá de cast. cahiz más un sufijo.
sense-1
(G-goi-to-bet-nav, AN-ulz, L, BN; Ht VocGr 334 (gaize-), VP 33r, Lar, Añ (G, AN), HeH Voc , Dv, H), gaitzuru (AN-gip-egüés, BN, S, R; Aq 14 (R), Arch UFH (S), HeH Voc , Gèze, Ith 44, H), gaitziru (B, S; SP), graitzu (Sal), gaitsui (S), gaizuru, gaiziru Ref.: A (gaitzeru, gaitzuru, gaitziru, graitzu); A Apend (graitzu); Lh (gaitzirü, gaitzuru); StJayme AnA 5; Giese MolinS 623; Lrq (gaitzuru); Iz R 403; Ulz (gaitzéru); ZMoso 66 ( graitzu ); Izeta BHizt (gaitziru); Gte Erd 195 .
Cuartal (medida de capacidad para grano y frutos secos); celemín (en textos bíblicos). "Boisseau, quarte partie d'une conque" SP. "Quartal de trigo, &c." Lar, Añ. "Varchilla, medida" Lar. "Elle valait le quart de la ganga, c'est à dire un décalitre" Arch UFH. "Mesure, boisseau" Gèze. "Le 8.º d'un hectolitre" Ith, que cita a Lç. "Mesure de capacité pour grains et choses semblables, boisseau, demi-quart d'hectolitre" H. "Graitzu (Sal), cuartal (de cuero)" A Apend. "Garia eztien egártan gáitzurian, el trigo no coge en el cuartal" Iz R 403. "Décalitre" Lrq. "(Bi) gaitzéru, cuarto de robo" Iz Ulz. "(Lau kantoneko negurria: cuartal). Erosi dut gaitziru bat banabar. Gaitziru batekin aski dut" Izeta BHizt. "Bi gaitzuru arto emaiten ditu eiheralat (BN-ciz)" Gte Erd 195. Tr. Documentado desde Leiçarraga (v. infra GAITZERUPE), aparece sobre todo en textos septentrionales, pero está sin duda más extendido, como lo demuestran el texto de Cildoz del s. XVIII y los testimonios de Aguirre de Asteasu (II 20) y Echenique. En el s. XX aparece tbn. en autores meridionales como Orixe, Iraizoz y T. Aguirre. La forma más extendida es gaitzeru; gaitzuru aparece en Leiçarraga, Echenique y autores bajo-navarros (gaizuru en el texto de Zildoz y HerVal ), y gaitzürü en Inchauspe; gaitziru en Hiribarren y Barbier (que emplea además gaitzeru (Leg 61) y gaitzuru (Sup 168)), gaiziru en un texto antiguo navarro (tal vez baztanés) recogido por A. Donostia.
Kandela ekhartzen othe da gaitziru edo ohe azpian emateko? He Mc 4, 21. Erregua eta erregu erdia eta gaizurua eta almotea. (Cildoz (AN-olaib), 1773). AIr RIEV 1932, 566. Gaiziruaterdi arto. (B?, c. 1777?). ADonostia RIEV 1934, 692. Hirur gaitzeru bihi. Lg I 247. Erregen yauregiko ezkaratzean, baziren gaitziru urreak, saristatzeko inginu eta lanak. Hb Egia 150. Enganatzaile askok badituzte orobat bi gaitzeru, bata erospenetako eta bertzea salpenetako. Dv Lab 64. Hekietako kofoinak ez dira hemengoak iduri. Gaitzeru zolagabekoak iduri dute. Ib. 299. Ikhatza saldu eta ondoko traza, / gaitzuru bat arthoren saria falta. ChantP 92. Artua sei gaizuru. (1873). HerVal 13v. Bi aldiz bira gaizuru. (1880). Ib. 30v. Gelditzen zauzkidala hamabortz gaitzuru olo. Prop 1897, 89. (ap. DRA; la ref. es incorrecta) [Gaztenak] hustu zituen amak [...] gaitziru handi batean hedatu estalki ilhun batetara. Barb Piar I 77. Gaitzerutik igaro denean ikusiko, [garia] asko denentz. Or Mi 88. Bildu omen zitun iñoiz garitan berreun gaitzeru. TAg Uzt 16. [Laminarik] handiena gaitzeru batean sar omen zitaken! Zerb Azk 97. Bere adar nasai eta zabaletarik hiru gaitzuru intzaur ixurtzen dituena. JEtchep 47. Zonbatetan [eihera arrandan ezarri]? Ehun eta hogoi ogi gaitzurutan. " Coussereaux de blé" . Ardoy SFran 80. Amak ezartzen dauzkit bi gaitzuru arto irin. Etchebarne 26.
azpiadiera-1.1
[Bigarren Inperioko] kalexakoek xapel-gaitzurua buruan. P. Iturralde Egan 1955 (5-6), 7.
azpisarrera-1
GAITZERU-HERRI.
Ikusi izan dugu, gaitzeru-erriko ogei gaitzeru bazirela uste ta iru besterik atera ez. 'Il est vu des années --qui promettaient une récolte-- à rendre vingt (hémines)' . Or Mi 88.
azpisarrera-2
GAITZERUPE (En casos locales de declinación sing.). "Gaitzirupean, sub modio" SP.
Eztute iraixekiten kandelá eta hura ezarten gaitzurupean, baina kandelerean. Mt 5, 15 (TB, EvL gaitzerupean, Ip gaitzürüpian, Echn, Leon gaitzurupean; HeH gaitzeruaren azpian; He erregu). Gaizki lizateke argiaren gaitzurupean gordetzea. Lf Murtuts 58. Hura ezta deustako. / Graitzupean sartu eta / kukusoen eiztatzeko. (Sal). A EY IV 317. Ez nuke gaitzerupean estali nahi [...] argitaratzailearen hitzaurre bikainak esku-zabalki eskaintzen digun argia. MIH 398.
v. tbn. Ir YKBiz 174. Or Aitork 399.
gaitzeru
<< espresatu 0 / 0 kontzeptu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper