OEH - Bilaketa

810 emaitza zabaldu bilaketarentzat

Sarrera buruan (15)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
koipe.
tradizioa
Tr. Documentado en la literatura meridional (sólo en la var. koipe ) desde Lazarraga. En DFrec hay 23 ejs. dekoipe, meridionales.
sense-1
I. (Sust.).
azpiadiera-1.1
1. (V, G, B; Mic 7r, VP , Lar, , Izt 22v, H (V, G)), goipe (L, BN-baig, S; Lcc; -ph- S; Foix) Ref.: A (koipe, goipe); Alth in Lander RIEV 1911, 599; Iz ArOñ , UrrAnz , Als, To ; Etxba Eib ; Elexp Berg .
Grasa. "Grosura", "manteca" Lcc. "Grasa de carne" Mic 7r. "Jugo VP 16v. "Koipetan busti ogia, pringar el pan" Ib. 17v. "Grasa", "grosura" Lar y Añ. "Manteca de puerco", "unto" Añ. "Koipea erabili degu garaizuman, hemos comido de carne en Cuaresma" Izt 22v. "Manteca, grasa derretida" A. "Goiphia, salda gain gogortu edo gatzatua" Alth in Lander RIEV 1911, 599. "(Graisse qui provient des) boudins, goiphia" Foix (de aquí deduce Lhande un supuesto tema goiphi). "Koipeak urtu, degeneración grasosa (V-gip)" Garate Cont RIEV 1930, 155. "Koipia ziatu, endurecerse la grasa" Iz To. v. gantz.
Iminiko deutsugu koipe ta malmazko enplastu bat. Mg PAb 77. Koipe asko ez dago / geure lapikoan. Zav Fab, RIEV 1909, 36. Tantaka kokotzetik / jarioz koipea. It Fab 28. Erropetan koipia. Bil 131. Koipea sutan urtuten danez / urtu iat gorputz guztia. Azc PB 121. Baleak ematen zuen koipe edo "lumera" gabaz argi egiteko ondo zetorren. Etxeg Itzald II 163. Koipetan egindako jakiak. KIkV 77. Bijiliya egunero, / koipe gabe azak. MendaroTx 203. Esku-atzearekin ezpañetako koipea... zabaldu. Anab Don 33. Mueta nasitako koipe nasigarriak. "Grasas alimenticias diversas" . EAEg 19-1-1937, 845. Ezagutzen ez zuten koipe batekin egiñak ziralako [arrautza prejituk] . JAIraz Bizia 41. Txarri bat artu eben azteko, / urte guztiko koipetarako. BEnb NereA 45. Kataia bere lekura ebanean, eskuak koipe baltzez loiturik eukazan. Erkiag BatB 86. Koipez betetako maskuri bat, puxika bat. NEtx LBB 186. Urdai-puskaren bi prejitu ta aren koipetan beste txorizo-puntaren bi edo iru prejitzen. JAzpiroz 27. Esnearen koipiakin mantekilla egin, da graduan ipinteko, kaballuen koipea sartu. Gerrika 234.
v. tbn. VMg 12. Astar II 162. Añ EL2 138. Lard 18. JanEd I 63. Ud 33. AB AmaE 217. Urruz Urz 24. Itz Azald 109. Echta Jos 309. Iraola 138. Ag G 28. Kk Ab I 6. A CPV 535 (G-nav). Arrantz 109. Noe 80. KIkG 62. Tx B I 162. Enb 36. Alz Burr 14. Markiegi in Ldi IL 10. TAg Uzt 92. EA OlBe 18. Zait Sof 189. Bilbao IpuiB 128. Gand Elorri 157. And AUzta 51. Osk Kurl 129. EZBB II 143. Insausti 86.
azpiadiera-1.1.1
Illea koipe leunez betea.Ag G 164. - -Euri itxi sokea! Guzurra diñok ik. --Koipe gorriak atarauko yautzudazak. Erkiag Arran 54.
(Dv, H). "Graisse, embonpoint. Koipe ederra dauka, il est bien fourni de graisse, il a un bel embonpoint" H.
Artuko deut koipe ona, / denporatan el banadi. Lazarraga A19 1190r. Oek argalduaz, koipe guzia jan dioelako. VMg 76. Gurdi bati uztartuta erabilliko ziñuzket [...] koipea kendu ta gerria bigundu arte. Ag G 168. An [infiernuan] urtu biar emen gaizki / bildutako koipia. Yanzi 101. Gizon txiki bat, gantz ta koipe-kutsudk gabea,
zaña ta gia besterik ez daukana. Ataño TxanKan 14.
azpiadiera-1.2
2. Adulación; buenas palabras. "Koipea eriola etorren, venía con zalamerías [...] (V, msOch 102)" A EY III 351. "Kutxi kutxi, koipe asko ta urdai gutxi [...] buenas palabras y ningún auxilio (AN)" Ib. 212. v. koipekeria.
Ziri ta koipe, beartzen dute / ipuiren bat jalkitzera. Or Eus 301.
--Bestelako berba koipea dauka, orduan, zaldun orrek. --Orrek? Koipea, ta beste zer asko bere bai. Erkiag BatB 72. Mingañian koipia / txit gutxi eltzian. Auspoa 135, 103 (ap. ELok 378). Egun areitako paperak baeuken [erregin-erregeaz] zer esanik [...]. Tintarik aiña koipe erabillen. In Etxabu Kontu 146.
azpiadiera-1.3
3. Humedad.
Muno goitituai dariozkaten koipe guri txit gozatsuak erriberaetara emekiro ixurtzen diraden moduan. Izt C 25. Belar gaiztoak itoerazi eta galtzen dira, edota duten koipe guzia muskilletan joan. Arr Bearg 307 (ap. DRA). Jakiñ det zenbat ezkotasun ta koipe dituan [lurrak] . Ag G 210.
azpiadiera-1.4
4. Crasitud, sustancia de la tierra.
Jainkoak zeruko intza eta lurreko koipearekin ogia eta ardoa ugari eman dizazkizula. "Pinguedine" (Gen 27, 28). Lard 33 (Urt gizen, Dv goritasun, Ur mardultasun, Ol gurin, BiblE guritasun). Lurra berri eta garbia zegoan; ugoldeak gero utzi zion koipe gaiztorik etzeukan. Ib. 8.
azpiadiera-1.5
5. (V-gip ap. A ).
Provecho; beneficio. "Valor de un negocio. Koiperik eztauko, no tiene consistencia, valor" A.
Koipea ataraten deutsie jai egunari. Ag Kr 49. Txanpon bakotxari koipea kendu barik ezer emoten ezekienak. Ib. 200. Emen ikasirikuari zeure errialdian koipia ataraten. Kk Ab II 188. Koipe billa dabiltzan beste morroi orrei entzun eta jarraitzea baño askoz txarrago. Eguzk GizAuz 125. Berak egunkariak saldu, eta arek jasoten zituan koipe ta giarrak? Erkiag BatB 91.
sense-2
II (Adj.).
azpiadiera-2.1
1. goipe (Aq 691 (AN) A; -phe S ap. A). "Pingüe" Aq 691.
azpiadiera-2.2
2. " Koipe, (Vc, Gc), adulador" A. " Koipe, (persona) lisonjera" A Morf 617.
azpisarrera-1
IZERDI-KOIPETAN. v. izerdi.
azpisarrera-2
KOIPE ETA LURRUNETAN. Sudando copiosamente.
Baño [aizkolari] biak unatuta, adikatuta [...], izerdi patsetan, koipe ta lurrunetan. Ag G 104.
azpisarrera-3
KOIPE-GAUZA. Comida que tiene grasa.
Batzuk eztauke pekatutzat koipe gauzia arrai egunian jatia, orijo orde arrainagaz beragaz bada bere. Astar II 247.
azpisarrera-4
KOIPE GAZI. "Manteca helada, gantz ziatua, urtua, koipe gazia" Lar in Aq 1407.
azpisarrera-5
KOIPE GEZA. Manteca.
Gorputzean neukan gizen apurra, koipe gazea lez urtuten yoiat. Erkiag BatB 198.
azpisarrera-6
KOIPE GEZAZKO. Simple.
Koipe gazazko biotz oneik uste dautzue, gaitzetsi zoritxar gaxoak negar-ta-negar dagozala gaiztokian. Ibarg Geroko 66 (ap. DRA).
azpisarrera-7
KOIPE-JARIO.
a) "Pringón, sucio" Lar. b) Adulador.
Ausen da mutil koipeyariyo. EA NereB 149 (ap. ELok 61). Ez dira koipejarioak nere gogokoak. Lab EEguna 106. (Koipe-jario) Eskerrik asko. Ib. 80.
azpisarrera-8
KOIPE-ZERRA. Pan untado en grasa.
Lukainka koipatu zanean, eta koipe-zerrak yan ebazanean. Or Tormes 27.
koipe
<< klero 0 / 0 komunikabide >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper