Harremana

    OEH - Bilaketa

    810 emaitza zabaldu bilaketarentzat

    Sarrera buruan (15)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    bizkortu.
    tradizioa
    Tr. Documentado a partir de mediados del s. XVIII en textos meridionales; los testimonios septentrionales son escasos y del s. XX. En DFrec hay 19 ejs. de bizkortu y uno de pizkortu .
    sense-1
    1. (G-azp, V, L, BN, Sal, R; Añ, Hb, Dv, H), pizkortu (L, BN, S; Lar, Dv, H (+ ph-)), biskortu ( VP ), piskortu Ref.: A (bizkortu, pizkortu), Lh (bizkortu, pizkortu); Etxba Eib ; Gte Erd 14.
    Fortalecer(se); reconfortar(se); animar(se). "Avivar" VP 93r. "Alentar, animar" Lar. "Vivificar" Añ. "Se fortifier, en parlant de la santé" Dv. " Pizkortu, acquérir, donner de la force corporelle, se dit aussi des plantes" Ib. " Lanak, neurrirekin, pizkortzen baizik eztu " H. " Arno onak urdaila pizkortzen du " Ib. " Zure elheek bihotza pizkortu darotate " Ib. "Adquirir o dar agilidad, fuerza" A. " Bizkortu zan nafarrixa izanda gero " Etxba Eib. "Makal ibili da baino orain zuzpertu da (G-azp), bizkortu da (G-azp)" Gte Erd 14.
    Eritasun gogorretik atera ta bizkorzen asten den eriak. Mb IArg I 295. Nola bidean ere zerbait pizkortu zan, bere egurasa edo Azpeitiko aire natural edo giro onean gozatuaz zijoan. Cb SIgn 83. [Galtzeko] bildurrak ez dau nagituten, ta bai bizkortu, egiteko irabazteko alegiña. Mg CO 86. Zuben biotzetako prestutasun ta jaubetasunak, neu bizkortu ta sututen nabee. Mg PAb 207. Amalezitak piskortzen ziran eta goitzen zituen Israeldarrak. Gco I 123. Bizkorbéz ene féde héria. LE Ong 14r. Áski izánze errátea, bizkortzekó órdu bérean. LE Urt (ms.) 131r (en la ed. de 1846, 366 pizkortzeko ). Jaungoiko Guzialduna bera sua erazekitzen eta bizkortzen ari dala. AA I 269. Gose danari jan onak indarrak eta gogua bizkortuten deutsan legez, barriro biarrari edo bidiari ekiteko. fB Ic III 222. Bizkortu nagizu, banakutsu nagi epelik. Añ EL2 14. Mendietatik amiltzen diraden urakin loditu eta pizkortzen dabelarik bere [Bidasoaren] joaira. Izt C 120. Artu zuen sorta-egurrean suga bat zegoan, eta suaren beroarekin bizkortu zanean, eskutik eldu zion. Lard 529. Akuloak kiñadak emonik zarratu, / Idirik astunenak oi badauz bizkortu. AB AmaE 265. Ikusgarria izaten da beti itxasoa, atan edo batez bere ekatxaren arnaseak bizkortuten dabenean. A BeinB 55. [Sua] txikia danean aizeak amata egiten dau, andia danean barriz bizkortu ta geitu. A BGuzur 118. Berakasopa ta okela errea / aginak bizkortuteko. Azc PB 118. San Bernardok indartu eta bizkortuten eban bere itxaropena. Itz Azald 58.
    ( s. XX) A, nola sendotu ta pizkortzen den fedea onelako lekuetan. Goñi 117. Eztaietakoen oiu ta zantzoak [...] biotzak pizkortzen dakite. Ag G 46. Izkera maitagarri au bikzortu ta betikotu gura badozue. A EEs 1916, 110. Euskera pizkortzeko eta zabaltzeko. Etxeg EEs 1916, 115. Bizkaiko aberastasuna bizkortu ta sendotu gura ba-dau. ForuAB 91. Alemanian sartua zen presuner, hats bizi, gorputza zilatua zetabe bat bezala. Hartarik ateratu, pizkortu, gatua bezen zaila baitzen. StPierre 35. Santa Cruzek itz bero bero batzukin bizkortu zitun. Or SCruz 59. Eri gaixoa apur bat bizkortu zuten. Or Mi 145s. Sorgin-Nausia bere liburu handiarekin gaki ikustearekin bizkitartean, pizkortu zen denik ere pixka bat. "Il reprit cependant un peu de courage" . Barb Leg 134. Gaurko erti landuagoa, naasiagoa, guzitikagoa, odol zaarrez bizkortzea, asabaen etxeko ats beroaz kutsatzea. Ldi IL 126. Begiak zabaldu, adimena pizkortu. Markiegi ( in Ldi IL 7 ). Bigarren aldiz eman zioten beste txurrutaldi batekin pizkortuago. Etxde JJ 262. Aholku artaz bizkorturik. Or Aitork 208s. Erriaren aurrean, gogoa argitu egiten omen zitzaien, elea bizkortzen eta edertzen. Zait Plat 151. Biotza bizkorturik / Iainko-usai gozoaz. Or ( in Gazt MusIx 200 ). Nola baitzan gu baño zarragoa, asko bizkortzen giñun konseju onak emanez. Salav 29. Agintariek nekazaritzarako gogoa pizkortu naiez zebiltzala. Ibiñ Virgil 24. Ardo markakuak ta / ondoren txanpañak / pizkortu zizkiguten / ederki ezpañak. Olea 161 (ib. 202 bizkortu). Guztia aal daiket, bizkortzen nauanaren indarrez. Ker Phil 4, 13 (Lç fortifikatu, He indarztatu, TB, Ol azkartu, Dv indar eman, IBk, IBe, Bibl indartu ). Denborarekin, izeba Salbadora sendatu ta bizkortu omen zan. JAzpiroz 47. [Gure euskara zaharra] den bezalaxe eta ez nahi genukeen legez, maitatu behar duguna, bizkortuko badugu eta indartuko. MEIG VII 130.
    v. tbn. CatLlo 55. JanEd I 32. Enb 40. Otx 111. Anab Poli 47. Erkiag BatB 148. Gazt MusIx 189. Onaind STeresa 61. Alzola Atalak 41. Pizkortu: EEs 1918, 160. KIkG 84. Berron Kijote 164.
    azpiadiera-1.1
    Poner(se) agresivo.
    Arrotzak ekustean, zerbait bizkortzen dira [idiak], baña etxekoakin ez du ezer. AA II 185. Zezen mantxoegiak ekarri dituzte iñori adarra sartzeko. --Orain pizkortuko du Tripak. Urruz Zer 140.
    sense-2
    2. (V-gip). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. "Acelerar. Bizkortu eban motorra eta juan ziran ormian kontra" Etxba Eib. "Etxera inguratu giñanian, bizkortu zan zaldixori" Ib. v. tbn. supra la trad. de Azkue.
    Mando zatar ta astuna, abill ariñago; bestela nere eztenarekin odoldu ta pizkortuko aut. VMg 33. Aire onak bizkortzen ez othe dauzkigunetz ere gure beribilak? JE Ber 7. Ni ete naiz ba azkena, "Artizar"-ekoenetatik? Bizkortu dagidazan oiñok. Erkiag Arran 81. Ez du pausorik bizkortu. MEIG I 131.
    azpiadiera-2.1
    Bostetan jagiten dira goizero San Jose komentuko mojatxoak, etxe barrua soiñu atseginkorrez bizkortzen dauan txiliñak deituta. Onaind STeresa 78.
    sense-3
    3. "Espabilar. Ezkaizu zela bizkortu dan aspaldixan ume aura " Elexp Berg. .
    Zegamarrak orduan inoranteak ziran, ezer ikasi gabeak, ezjakiñak; baiña geroztik bizkortu dira. And AUzta 85s.
    azpisarrera-1
    BIXKORTU. (Hb, H; pixkortu H). (Forma con palat. expresiva). a) "Rendre ou devenir fort, robuste; guérir" Hb. "Pixkortzen hasi da gure eria, notre malade a commencé à prendre quelque force" H.
    Gai danak [liburutxo au] pixkortu, txoxpertu, gaztu ta osatu dezala. Muj PAm 13. Etxeko sutondoan / bixkortu-ezkero. Ldi BB 156. Euskal kultura hein batean pixkortzen ari dela uste bait dut ere. Mde Pr 54s. Coscarrart apeza pixkortzen hasi artean. Larre ArtzainE 235.
    v. tbn. Pixkortu: Zendoia 156.
    b) "Acelerar la marcha. Abixaria bixkortu ein biakou, bestela ezka sekula aillegauko" Elexp Berg.
    azpisarrera-2
    BIZKOR-BELAR. Hierba energética.
    Bizkor-belarra jan dute, nonbait: / sartu zaie lan azkura. Or Eus 83.
    azpisarrera-3
    BIZKOR-BIDEAN.
    Ortan ere erori nintzan eta Zure eskuinak iaso nindun, eta andik altxaturik, bizkor-bidean ezarri ninduzun. "Ubi convalescerem" . Or Aitork 185.
    azpisarrera-4
    BIZKORTU-ALDI. v. bizkorraldi.

    bizkortu

    bizkortu
    << bizkortasun 0 / 0 bizpahiru >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper