Harremana

    OEH - Bilaketa

    1251 emaitza zabal bilaketarentzat

    Sarrera buruan (91)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 golko.
    tradizioa
    Tr. La forma con k- inicial es la propia de las tradiciones meridional y suletina. En DFrec hay 12 ejs. de golko y 8 de kolko .
    etimologikoa
    Etim. De gr.-lat. colpu .
    sense-1
    1. (L, BN; SP, -kh- Urt I 544, VocBN , Dv, H), kolko (V, G, AN, B, Ae, Sal, kh- S; Mic 9r, VP 22r, Lar, Añ, Dv (+ kh-), H, VocB ), golgo (R) Ref.: A; VocPir 265; Bon-Ond 140; Lrq (kholko); Etxba Eib (kolkua); Iz ArOñ y Als (kolko), Ulz (kólkua), R 394; EAEL 280; Elexp Berg (kolko); Gte Erd 257.
    Pecho; espacio entre el pecho y la camisa; regazo. "Gremio, regazo" Lar, Añ. "Espacio entre el cuello y los senos" Elexp Berg. v. bular; altzo.
    Neurri ona galkhatua eta higitua eta mukurru doana emanen zaizue zuen golkhora. Lç Lc 6, 38 (Oteiza, Brunet kolko; He, Dv, Ol, Or, IBk, IBe altzo). Eta arrola golkhotik atheratzen du goiti. EZ Man I 55. Sua golkhoan gorderik, arropei lothu gabe erabil dezakeiela [sinhets arazi nahi du] . Ax 397 (V 259). Sugea zuen golkoan ezarri. SP Phil 291. Buria pausatu ziala Iaunaren altzoan eta haren bularretan golkoan. Tt Onsa 60. Karta ori kolkoan eraman zuen. Cb Just 123. Buruko zapirik gabe, kolkoa salgai duala. AA I 581. Kupiturik sartzen du / gaisoak kolkoan [sugea] . It Fab 79. Illunpean isillik nerea [aurra] bere kolkora arturik. Lard 209s. Sar zazu zure eskua zure kolkoan. Ur Ex 4, 6 (Dv, Bibl golk(h)oan, Ol, Ker kolkoan; Urt galtzarbean). Golkoz aberats eta lerden gerria. Elzb Po 190. Auzoetako ama samurrak euren kolkoan / gordetan dabez umeak besoz estutuka. AB AmaE 449. Suge izugarriak aginka puskatzen zioten kolkoa zabaldu eta erakutsi zion. Arr May 57. Eskupekoa kolkoan [...] detala. Apaol 120. Ditaken emazte ederrenetarik: ile nasai hori [...], golko jori. JE Bur 95. Kolkotik txartel bat ateriaz. Ag G 174. Kolkoa zabalik eta izarditan. Or Mi 49. Euzkaldunei beti zabaldu / dautsezu zeure kolkoa. Enb 66. Besuak agiriyan, / kolkuan petxera. Tx B II 108. Nere lapurketaren erdiak kolkotik iges egiten zidak. TP Kattalin 182. Kanieta sartzen dio andreari golkotik. Barb Leg 133. Kolkotik erbija aterata. Otx 69. Karta kolkoan gordeta. TAg Uzt 212. Eskuak belaunetan antxuma, okotza kolkoan. Or QA 65. Urdailean ala kolkoan eraman berdin dala. Munita 46. Kolkoan sartu eban, elastikupean. Erkiag BatB 91. Errotariak barre egin da / irabaziak kolkoan. BEnb NereA 103. Kolkoa agerian / egin nuen lo ta. Zendoia 145. Atera neban kolkotik bere Boletin ori. Gerrika 203.
    v. tbn. Mih 22. Ox 146. Kolko: fB Ic II 275. Izt Po 81. Etch 374. Bil 53. Xe 175. JanEd I 21. Otag EE 1882c, 578. SBaroj in FrantzesB II 123. Urruz Urz 16. Alz STFer 124. A BGuzur 119. Iraola 78. Ill Testim 17. Altuna 39. Jaukol Biozk 100. Goen Y 1934, 90. Eguzk GizAuz 68. EA OlBe 12. Bilbao IpuiB 252. And AUzta 101. Gand Elorri 68. Osk Kurl 136. NEtx LBB 216. TxGarm BordaB 68. Zendoia 138. Insausti 33.
    azpiadiera-1.1
    " Kolkotik bota (egotzi) ta magalera erori [...] (G-to). Se dice cuando uno se desprende de algo que pronto ha de recuperar" A EY III 277.
    Kolkotik eroria magalean gelditzea. Izt C 182.
    sense-2
    2. Interior de la persona, fuero interno. " Iduri on egiten eta malezia golkoan " SP. "(Meter la mano en el) pecho, eskua kolkoan sartu, lat. animum introspicere" Lar, Añ. "Del que disimula virtud, errosarioa eskuan, ta deabrua kolkoan " Aq 248. " Golkhotik ez uztea bere segretua " Dv. Tr. Acompañado de barru o barren lo encontramos en autores meridionales del s. XX; así en Mokoroa (20), T. Agirre (Uzt 150), Erkiaga (Arran 196), Bilbao (IpuiB 52), Alzola (Atalak 93) y N. Etxaniz (Antz 154).
    Estuan daroazu zeure kolkoa. EgiaK 88. Ezta harentzat [konzientziarentzat] golkhorik, zokhorik eta ez estalgunerik. Ax 435 (V 284). Ezarzkik eure faltak golkoan. O Pr 458. Berbok eder aoan orapiloa kolkoan. Acto 266. Ez du kolkorik [gizon birtutetsuak] ; ez du tolesturik [...]: bihotzean dadukana baizik ez du agertzen ezpañez. Mb JBDev (ed. 1900) 329. Nork erran zuken hauk golkoan / gaixtakeria zutela? Monho 42. Bengantzaren txingarra kolkoan duela. AA III 605. Baztandarrak itzak eder / malmotea kolkoan. Izt C 245. Beren gaiztakeria kolkoan zeukatela. Lard 49. Bereak golkhoan, eta irri faltso bat ezpainetan. Elzb PAd 61. Au beti kolkoan gordetzen zuen. Arr May 81. Bazuen bertzerik golkoan! HU Zez 182. Gizonek balakie gük zer dügün kholkun. Xikito 8. Golkoan derabiltza bere errangurak. JE Bur 132. Ondamuaren kolkotik ertetzen dioten itzak. Ag G 218. Ez dakit zer zuen golkoan. StPierre 23. Han ibili zen orduan mandozaina harat eta hunat bere sekretua golkoan. Zerb Ipuinak 287. Beren kolkoan eta Yainkoaren aurrean zintzo badaude. Or QA 93. Asi zan bere kolkoagaz berbetan. Bilbao IpuiB 256. Zer zuen berak egiazki golkoan. Lf ( in Zait Plat XIV ). Nabaitzen baidet alako arro kilima antzeko zerbait nere kolkoan. AZink 149. Gogamenaren kolkorik gordeenean. MEIG VI 182.
    v. tbn. Hb Egia 143. Barb Sup 56. Ox 131. Arti Tobera 275. Xa Odol 66. Kolko: Azc PB 54. JanEd II 113. 25. Tx B I 88. Anab Usauri 63. Lrq Larraja RIEV 1931, 235. Laux BBa 18. Lab Y 1933, 193. Ldi IL 27. EA OlBe 7. Etxde JJ 224. Gazt MusIx 215. NEtx LBB 318. Olea 20. Uzt Noiz 97. Gerrika 208. Insausti 123.
    azpiadiera-2.1
    " Orixe duk ba kolkoan daukena besteri ematea (AN-larr), nork berak asmatua besteri ezartzea edo eranstea" Inza NaEsZarr 502.
    sense-3
    3. (Lar, H).
    Seno, interior; interior, profundidad. "Gremio de la Iglesia, Eleizaren altzoa, kolkoa " Lar.
    Maruaren igesi / ango zokondoan / Bizkaiak gorde ditu / bere kolkoan. CancVizc 367. Itsaso ozeanoak ere bere golkhoan gorderik daduzkanak. ES 176. Bataioaren bidez sartzen gera Elizaren kolkoan. Ub 191. Jaungoiko andijaren espirituzko kolko altsu ta santuti urten dabee guztiak. fB Ic I 55. Bere kolko eder zabalean [Euskarak] ondo gordeak dauzkalako [...] argibide zuzen egiazkoak. Izt C 15s. Gezur batek bigarren gezur bat berekin golkhoan ekhartzen duela. Elsb Fram XII. Itho gizonetarik bat oraino golkhoan zaukan itsasoak. Eskual 3-1-1903 (ap. DRA ). Ibaiko urak [...] garbi garbi erakustebien kolko barrua. Ag Kr 37. Ttipiak direlakotz ene ahalak eta handi haren [Munduaren] golkoa. JE Bur 42. Zorionaren kolkoan. Jaukol Biozk 75. Lurraren kolkuan. Laux AB 41. Kaiaren kolkotik beingoan itsasorantz ekiteko. Erkiag Arran 79. Lur zabalaren kolkoan bizi diren errialde guztiak. Vill Jaink 16. Jendetza izengabearen golkoan. MEIG IX 92.
    v. tbn. Lg I 243. Kolko: Lar SermAzc 55. Etxeg EE 1884a, 496. AB AmaE 438. Anab Usauri 55. EA OlBe 21. SMitx Aranz 234. Or Aitork 371. Arti MaldanB 191. Ibiñ Virgil 85. EZBB I 119.
    sense-4
    4. (L ap. A ; Dv (-kh-)), kolko.
    Golfo, ensenada. v. ugolko.
    Hegi ona zuen golkho bati ohartu ziren, hartara asmu baitzuten, ahal bazen untziaren erorraraztera. TB Act 27, 39 (Ol kolko; Lç portu, He senoa, TB ugolko, Ker, IBk itsas-bazter, IBe itsasadar ). Persique golkotik daldara bat hedatzen dela leihorrez-leihor. Herr 30-6-1960, 4. Bizkaiko Kolkoa. Zubill 108. Bere txorabioaren golko-erdiko uretan itotzea. Berron Kijote 160.
    azpiadiera-4.1
    ( Itsas-golko ).
    Itsas-golko txiki bat. Mde HaurB 65. Kantauri itsas-kolko aundia. Erkiag Arran 185. Trieste itsas-kolkoan. Ibiñ Virgil 57n. Bizkaiko itxas-kolkoa. MEIG IX 132. (en colab. con NEtx)
    sense-5
    5. Cáliz de la flor.
    Eztia berriz lorearen golkhotik atheratzen duten gozotik. Dv Dial 12 (It ninikatik, Ur kukulutik, Ip kokotsetik). Erle pitiñ langilleak, lantegi billa edo lore gozuen kolkoan sartuta. Ag G 44.
    v. tbn. EA EEs 1929, 136 (lore-kolko).
    sense-6
    6. Concavidad, hondonada. " Mendiak hantxe egiten duen golkhoan dire zure ahuntzak " H.
    Argos-kolkoan babesturik. 'La cóncava Argos' . Zait Sof 116. Oi kolko zoragarri, / zelaidi gorde, on oroz ugari! "Deleitosos senos" . Gazt MusIx 109. Baztango kolko leunean. MEIG VI 107.
    azpisarrera-1
    ABRAHAMEN GOLKOA. El limbo de los justos, seno de Abraham. "Ebanjelixoko pobria ill zanian Abrahamen kolkora eruan eben aingeruak" Etxba Eib. v. ABRAHAMEN ALTZOA s.v. altzo.
    Laugarren lekubari dei egiten deutsa Eskritura Sagradubak Abrahanen kolkua edo alzua. Astar I 76.
    azpisarrera-2
    KOLKOA BETE. El seno lleno (de). v. golkokada.
    Mutillari eraman azitzen diyote [arriya] kolkua betian. Iraola 85. Kolkoa betez etxeratu da. "Con el seno lleno de setas" . Or Eus 223. Arratsean arrapatutako sagarrez kolkoa bete ekarri zuan. Anab Poli 112.
    azpisarrera-3
    GOLKO HANDIKO GIZONA.
    a) "(BN-baig), hombre de mucho aguante, reservado" A. b) "(L-ain), hombre falso, que ayuda a cada uno de dos pleitistas" A.
    azpisarrera-4
    KOLKOAN ESAN. Decir para sí.
    Bildur gabe diot ene kolkoan. Or Aitork 375.
    azpisarrera-5
    KOLKOARI EGIN, KOLKOARI ESAN. Pensar, decirse.
    Ara zuzenduko nok --kolkuari egin eutson. Altuna 12. Au dok irea! --esan eutsan pozarren kolkoari. Bilbao IpuiB 125. Nik zer egingo dot orain? --iñotsan kolkoari. Ib. 176.
    azpisarrera-6
    KOLKO-KOLKOTIK. Sinceramente, de todo corazón.
    Nik beti nai izan det, kolko-kolkotik alare! [...] iskribatzalle errezak [...] sortzea. Ldi IL 83.
    azpisarrera-7
    KOLKOKO (S (+ kh-)). Ref.: A; Lrq (kholko). "Kolkoko (S), predilecto" A.
    Ene kolkoko F. Berendia. Ldi IL 92. Gazteren kolkoko / adiskidea. Ldi UO 39. Baylet [...], E. Faure eta horien kholkokoak erhaütserik izan dira. Herr 11-12-1958, 4.
    azpisarrera-8
    KOLKO-LASAI. Tranquilo.
    Ta ni... kolko-lasai aurrekin lurrera. "Bajo tranquilo con los niños a tierra" . Or Poem 525.
    azpisarrera-9
    KOLKORA.
    Para sí (para mí, etc.), para sus adentros.
    Pasatzerakoan, nere kolkora: "atx! oraintxe katea autsiko balikek... gaxo Erramun!". TP Kattalin 181.
    azpisarrera-10
    KOLKORAKO (Precedido gralmte. de posesivo anafórico). Para sí, para sus adentros. v. ARTEAN (f) (s.v. 1 arte).
    Ibili nadin neu ondo, --esango dabe euren kolkorako. Ag AL 47. Peruk bere kolkorako egin eban: "Araxe juan biar yuat". Kk Ab I 24. Nere kolkorako deritzat. Anab EEs 1919, 184. Etxaukok urrez egindda, ala? --elaiak kolkorako egin eban. Altuna 14. "Gaur ere, lotua izain duk" nere kolkorako esanik, yarraitu niokan bideari. TP Kattalin 181. Kolkorako diotelarik: "Ez, enetxoa!". Ldi IL 30. Ainbat obe, pentsatu bide zun bere kolkorako. Etxde AlosT 84. Orrelan eragoion andre Iñesek bere kolkorako. Erkiag Arran 90. Negar egiteagaz --pentsau eban kolkorako-- ez dot irabazten ezer. Bilbao IpuiB 176 (128 esan eban kolkorako). Egon leiteke emen, --diño bere kolkorako. Erkiag BatB 167. Gitxien konturatu zanak be, bere kolkorako gitxienez alan usteko eban. Gerrika 194.
    v. tbn. Kolkorako egin: Kk Ab II 109. K. esan: Inza in Jaukol Biozk VI. TAg Uzt 251. Etxde JJ 34. Arti MaldanB 196. Ugalde Iltz 46. Osk Kurl 22. AGoen Agurea 40. K. pentsatu: Arti Ipuin 37.
    azpisarrera-11
    GOLKOTIK GOLKORA.
    Gozo suerte guziak / golkhotikan golkhorat / Jaungoikoak ixuriak / dohatsuen baitharat. CantIzp (ed. 1826) 47 (ap. DRA ).
    azpisarrera-12
    KOLKO-ZABAL. Generoso (?).
    Jakintsuna da eta / txit kolko-zabala. Izt Po 72.
    azpisarrera-13
    KOLKO-ZIMUR. Preocupado.
    Beti kolko-zimur ni Iainkoarekin, beti lasa-gaitz. Or QA 149.

    golko

    golko
    0 / 0

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper