OEH - Bilaketa

548 emaitza z bilaketarentzat

Sarrera buruan (10)


Sarrera osoan (490)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
defendatu.
sense-1
1. (SP, Urt II 170), defenditu (V-gip (-idu, -iru), AN-egüés-ilzarb-olza; Lcc (-idu), VP,), defendiatu, defendutu Ref.: Bon-Ond 157; Elexp Berg .
Defender(se). "Defender" VP 20r. "Abogar" Ib. 19v. v. aldeztu, alde egin (2). Tr. Al Norte, a partir de mediados del s. XVIII, apenas lo emplea ningún autor importante, a excepción de Inchauspe. En la 1.a mitad del s. XX sólo hay testimonios en textos populares; su uso se recupera después, si bien sólo al Sur, y en la forma defenditu . Es especialmente frecuente en textos septentrionales antiguos la construcción -(r)en kontra defendatu . La forma defendatu es propia de la tradición septentrional y alto-navarra (SermAN 4r, LE Ong 53v, etc.); defendiatu aparece, junto a defenda-, en Tartas y CatLan . Defenditu es usado en textos guipuzcoanos (aunque no se encuentra en ningún autor importante de los ss. XVIII y XIX); hallamos defendidu en Lazarraga, Añibarro, San Martin y unos versos de hacia principios del s. XX. En DFrec hay 87 ejs. de defendatu y 42 de defenditu, además de uno septentrional de defendiatu .
Hogen-gabén defendatzeko. ABC I 7r. Euren etseak / oi ezin defendidurik. Lazarraga A28, 1202v (hablando de un incendio). Iainkoaren lege sainduaren defendatzeagatik. Mat 160s. Onela defenditzen / Bizkaiko erria. CancVizc 368. Erregeak behar ditu defendatu jendeak. EZ Man I 7. Munduko sainduenak ere ez leakike zure gorthean nola bere burua defenda. Harb 350. Orduan behar da ihes egin, eta ez nola defendatuko den gogoetan iarri. Ax 401 (V 261). Berak eztuela defendatzeko indarrik asko. Ib. 364 (V 240). Onsa defendiatzeko eta onsa atakatzeko. Tt Onsa 64 (50 defendatuko). Beste batzuek defenditzen debe ezen sospetxa temerarioak ez diradela pekatu mortalak. OA 170. Bertze batzuek haren alde iarririk justuki defendatzen badute. Ch III 46, 4. Gerla egiten darotzuten guzien kontra zu defendatzeko deseiñuarekin ethorriak. He Gudu 101. Ezpaitüte ez harmarik bere bürien defendiatzeko. CatLan 3. (29 defendatzen) Egingo zenduen alegiña bera defendietako. LoraS 93. Donostiko semeak / fusillakin geunden, / biotzeko Isabel, / zure defenditzen. Echag 226. Khentzen diote defendatzeko ahala. Jaur 126. Defenda zak hire ama. Arch Gram 69. An zaindu ta defendiu daijeezala [...] geure foru, aukera, eskubide, ekandu ta usadijo onak. (1850). BBatzarN 169. Defendi ezazute / zeren probintzia. Afrika 55. Nai balukete ere / orain defenditu, / lengo itzak lazuan / arrapatzen ditu. Bil 33. Haren bi abokatek alferretan zuten defendatu. Elsb Fram 112. Egizalea izatea eta egia defenditzea. Ag Serm 116. Bere odolaren eta biziaren khostüz bere fedia Protestanten kontre defendatü zien. Ip Hil 165s. Ezin defendidurik / nengoan lekuan, / entregauta egoan / Pauloen eskuan. EusJok II 114. Emen fueruak defenditutzen / ibillitako gizonak. Tx B I 130. Bizitza bera emango luke berea defenditzeko. Txill Let 126. Pobriak eztaukalako zer defendidu. SM Zirik 9. Eztezaten inor hil, eztare bizitza defenditzeko. Arti Tobera 271. Aren kurriskatara beste txerri guztiak biltzen dira agiñak zabalik defenditzera. And AUzta 107. Kreatzaille ta kreazioaren ikusi-eziñak eramaten ditu teoria ori defenditzera. Vill Jaink 61. Zere iritziak bulartsu defenditzeko. Lab SuEm 170. Aundia danak laguntasuna / guzurra defenditzeko. FEtxeb 168. Bakoitzak berea defenditu nai. Albeniz 135.
v. tbn. CartUrruñ 134. Xarlem 1242. Gy 115. Defenditu: Auspoa 97, 51. Yanzi 76. JAzpiroz 124.
azpiadiera-1.1
(Con -tik).Defender(se) de, librar(se) de. v. begiratu.
Eta hek eure begirán eta protekzionean harturik otsoén errabiatasunetik defendatu. Ins A, 3r. Inolako maneraz defendidu al bagagizu emun gura deuskuen tormentu onetarik. Lazarraga A, 1154v. Etsai guztietarik defendaturik eraman al bait nenzazu zeure konpañian zeruko loriara. Mat 298. Defendatzen naizula eta libratzen gaitz guzietatik. Ber Trat 95v. Gaitzetik defenda zazu, arren, ene bizia. EZ Man I 10. Zenbatetan defendatu nauzu periletarik? Harb 267. Kaltetik defendazazu / gure galkor mendea. Hm 76.
v. tbn. OA 12, AstLas 53 (defendu).
azpiadiera-1.1.1
(Con dativo).Defenderse de; resistirse a.
Itxi neutsan, berbaxe oek / neure laztanaz eginik: / --Berori defendidu jat eta / ni geratu nax galdurik. Lazarraga A7, 1172v. Saindu Ifernuko etsaiak ez enganatua, ardiats diezadazu grazia hari defendatzeko. EZ Man II 172. Bertze bekhatu guztiei behar gatzaizte [...] kontratu eta defendatu, baiña haragiarenari ihes egin. Ax 398 (V 259). Armak har itzak eta / orai eni defenda! / Ezagütü behar dük / nur den Xarlemaiña. 'Défends-toi' . Xarlem 422. Alo, ene lagünak, / bertan arma zitie, / barbaro pagano hoier / defenda zitie. Ib. 776.
sense-2
2. (Sc ap. Lrq; Volt 25, Gèze), defendiatu. Prohibir. (Si va acompañado de una oración subordinada, ésta puede ir con verbo en subjuntivo o con sustantivo verbal (-t(z)ea o -t(z)etik)). "Vedando, en defendant, defendatzean" Volt 25. v. debekatu. Tr. Sólo septentrional, sobre todo bajo-navarro y suletino. Apenas hay ejs. posteriores a la primera mitad del s. XIX. Hay defendiatu en Tartas, Bordel (154), en textos de Valcarlos y, junto a defenda- en CatLan y López.
Eztrauzuegu manamendu expresez defendatu etzinezaten irakats izen horretan? Act 5, 28. Defendatzen dutelarik ezkonzea eta biandetarik iatea. 1 Tim 4, 3. Ezta defendiatzen orazionia elizati kanpoan. Tt Arima 13. Ez baita defendatua duda egitea, baiñan bai yuiatzea. He Phil 351 (SP 349 debekatu). Defendatzen deikü gure kiristi lagünaren erhaitia, zaflatzia eta hari gaizki egitia. CatOlo (ed. 1743) 58. Haietarik bizi litian / gizonak zejen prometitu / Salbu batetarik jatia / Betzeien defendatu. StJul 109. Aditzerat emaiten darozuet nola herri hunek ezkurra defendatzen duen bere oihanetan. SaraGut 134. Jinkuak defendatü zakon frütü batetarik janik. CatLan 32. Elizaz defendatü profesioniak. Mercy 19. Medisenzia defendiatu behar dien batek medisentari behatuz bekatu mortal egiten dizi. AR 443. (420 defendatu) Enzün diat hiletarik / izan dela piztü / eta minzazetik / hik [Satan] diala defendatü. Xarlem 929. Garrazki defendatua da gure erregelamenduez deus ere saririk galdegitea. JesBih 473. Elizak bekhatü mortalen phenaren pian defendatzen beteizü. UskLiB 94. Jakile falsu ginak han etxezain bathü, / ene bortan sartzeti haiek defendatü. Etch 186. Gobernamendutikan / Ein dute pidaya / Defendiatu nahiz / Libertimendia. (1929). LuzKant 98. Hori eztizu legiak defendatzen. PierKat 53.
v. tbn. ChantP 172. Defendiatu: LuzSerm 278.
azpiadiera-2.1
(Part. en función de ad..
Aita familiazkoak emaiten badu auharia edo bianda defendiaturik iatera bere haurrer. Tt Arima 74 (más abajo bianda debetuzkorik). Nork sinhetsaazi zakon Ebari frütü defendiatütik jatia? CatLan 32.
defendatu
<< debekatu 0 / 0 dei >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper