OEH - Bilaketa
103 emaitza yuan bilaketarentzat
Sarrera buruan (0)
Emaitzarik ez
Sarrera osoan (103)
- agortu
- aguantatu
- agure
- ahal
- aitormen
- aitzin
- aitzindari
- akademiko
- 1 alatu
- aldamio
- aldi
- andere
- apellidu
- aprendizgo
- 1 ar
- 1 ardi
- argi-haste
- arma
- arrebatxo
- astakilo
- asto
- aurre
- bataiari
- behar
- behe
- behin
- berbaldi
- beribil
- betan
- bete
- bi
- bihurgune
- bila
- biraoti
- bisita
- bortako
- boz
- burdinbidegintza
- engainu
- 2 eri
- errege
- 1 erroi
- ezker
- ezordu
- fiertasun
- funts
- gain
- galdu
- galmen
- gogo
- goien
- goitiko
- haiek
- hainbat
- han
- harresi
- hauxe
- herrestaka
- hortxe
- 1 huts
- inguma
- irabazi
- itxura
- itzulika
- joan
- joan-etorri
- laborarisa
- lasterka
- laño
- makur
- matelezur
- mentura
- multzoka
- nahasi
- nobillaldi
- nonbait
- 2 ondo
- ontsa
- 1 oste
- paralitiko
- pausatu
- pendoitz
- 2 posta
- salatari
- sargu
- sentitu
- suplizio
- tiratu
- tropa
- txairo
- 1 txiro
- ur
- 1 urrun
- uzkurtasun
- xerri
- xiri
- zahar
- zalaparta
- 1 zanga
- zarata
- 1 zeren
- 1 zerri
- zulo
goiburua
txairo.
sense-1
(V, Sal, R; Zam Voc)
Ref.:
A;
A Apend
.
Airoso, garboso. "Persona esbelta, ágil, airosa" A. "Airoso" A Apend. . Cf. VocNav: "Chairo. Tan chairo, equivale a 'tan terne', 'tan majo', 'tan farruco', 'tan campante'. Le pusieron verde, y él se marchó tan chairo (Pamplona)". Tr. Documentado en autores meridionales del s. XX. En DFrec hay 6 ejs.
Gazte txairoa balitz. 'S'il était jeune, brillant' . Or Mi 32. Goizero dator neska gelgarri, / mirabe txairo, musu-gorriya. EA OlBe 111. Emakume txairo ta liraiñak. Erkiag Arran 39. Mutil txairo begi urdin batek. Ib. 108. Kaialdeko neskatillarik txairoena. Ib. 103. Ak ibilkera txairo-lerden dau. Larrak EG 1959 (3-6), 191. [Neskatillaren] matrailla legunak, azal guria; taiu txairoa. Erkiag BatB 73.
Airoso, garboso. "Persona esbelta, ágil, airosa" A. "Airoso" A Apend. . Cf. VocNav: "Chairo. Tan chairo, equivale a 'tan terne', 'tan majo', 'tan farruco', 'tan campante'. Le pusieron verde, y él se marchó tan chairo (Pamplona)". Tr. Documentado en autores meridionales del s. XX. En DFrec hay 6 ejs.
Gazte txairoa balitz. 'S'il était jeune, brillant' . Or Mi 32. Goizero dator neska gelgarri, / mirabe txairo, musu-gorriya. EA OlBe 111. Emakume txairo ta liraiñak. Erkiag Arran 39. Mutil txairo begi urdin batek. Ib. 108. Kaialdeko neskatillarik txairoena. Ib. 103. Ak ibilkera txairo-lerden dau. Larrak EG 1959 (3-6), 191. [Neskatillaren] matrailla legunak, azal guria; taiu txairoa. Erkiag BatB 73.
azpiadiera-1.1
(Uso predicativo y adv.).Airoso, garboso.
Eztoaz iñoiz neskatillak iolasera Mainton gurea eleisara datorren baño txairoago. Zam RIEV 1907, 424. Txairo ta zuzen-zuzen jarri zan. Altuna 84. Bai yuan txairo ta bizkor gure Peru. Kk Ab I 24. Sartu dira ba Bizkai-mutillok txairo ta lerden, gelditu dira plazan. Ib. 96. Txairo ta pozik dantzan egiten eban. Kk Ab II 147. Bide beretik zetorren txairo Bikendi. Or Mi 53. Neskatx polit bat iduri. / Erdi-etziñik txairo baitago, / begi zabaletan argi, / ezpain gorrietan irri. Ldi UO 51. Eginbearra egoki ta txairo betetzeko. TAg Uzt 137. Baiña bai erraz, bizkor eta txairo ebakitzen zula ura! Ib. 40. [Ontziak] txairo urratzen zun muturraz ugiñen saiets urdiña. Ib. 134. [Helena] gora igaro zen, txairo eta arin. Mde Pr 183. Aguro ta txairo joan zan etxerantz. Erkiag BatB 77. Bai neskatilla [...] liraiña, Garbiñe. Ta zelan jantzita, gero! Txairo baiño txairoago. Ib. 139. Eta olerkariak bai txairo ta margo biziz apaindu [...] au. Onaind ( in Gazt MusIx 153 ). Erregezko apaindura ederra txairo eta egoki darama. MEIG I 178. [Hitchcockek] nahiago izan du beti txairo eta jostailu agertu astun eta sarkor baino. Ib. 187.
v. tbn. Enb 169. Larrak EG 1959 (3-6), 190.
Eztoaz iñoiz neskatillak iolasera Mainton gurea eleisara datorren baño txairoago. Zam RIEV 1907, 424. Txairo ta zuzen-zuzen jarri zan. Altuna 84. Bai yuan txairo ta bizkor gure Peru. Kk Ab I 24. Sartu dira ba Bizkai-mutillok txairo ta lerden, gelditu dira plazan. Ib. 96. Txairo ta pozik dantzan egiten eban. Kk Ab II 147. Bide beretik zetorren txairo Bikendi. Or Mi 53. Neskatx polit bat iduri. / Erdi-etziñik txairo baitago, / begi zabaletan argi, / ezpain gorrietan irri. Ldi UO 51. Eginbearra egoki ta txairo betetzeko. TAg Uzt 137. Baiña bai erraz, bizkor eta txairo ebakitzen zula ura! Ib. 40. [Ontziak] txairo urratzen zun muturraz ugiñen saiets urdiña. Ib. 134. [Helena] gora igaro zen, txairo eta arin. Mde Pr 183. Aguro ta txairo joan zan etxerantz. Erkiag BatB 77. Bai neskatilla [...] liraiña, Garbiñe. Ta zelan jantzita, gero! Txairo baiño txairoago. Ib. 139. Eta olerkariak bai txairo ta margo biziz apaindu [...] au. Onaind ( in Gazt MusIx 153 ). Erregezko apaindura ederra txairo eta egoki darama. MEIG I 178. [Hitchcockek] nahiago izan du beti txairo eta jostailu agertu astun eta sarkor baino. Ib. 187.
v. tbn. Enb 169. Larrak EG 1959 (3-6), 190.
azpiadiera-1.1.1
(Con reduplicación intensiva).
Biatzen puntetan jarririk, txairo-txairo asi zan ariñeketan [karramarrua] . Otx 60. [Arrañak] braustadea nabaitzian, zuist eta muist, txairo-txairo ondora juezan. Ib. 138.
Biatzen puntetan jarririk, txairo-txairo asi zan ariñeketan [karramarrua] . Otx 60. [Arrañak] braustadea nabaitzian, zuist eta muist, txairo-txairo ondora juezan. Ib. 138.
azpiadiera-1.2
(No aplicado a personas).
Uda-jantzi txairuaz / eldu yakuan [kukua]. Enb 167. Goiz zardai ta txairo artan. Erkiag Arran 184. Txairo, lirain eta beti txeratsu egoan, ene txoko atsegiña. Ib. 10. Kabi epel txairo ori. Ib. 12. Ortu txairoa. Erkiag BatB 43. [Liburu jator asko] bere idazgelako zurezko apal txairoetan. Ib. 48. Eder, txairo ta giartsu bear zuketen izan itzaldiok. Zait Plat 112. Udabarrian jantzi txairoaz / ziranak, erdi billozik, / ainbeste zugatz ikusten ditut. BEnb NereA 54. Beste etxe guztien gaiñez eta zerupe urdiñean txairo Giralda kanpantorre garbala ikusi ebanean. Onaind STeresa 92. Avila, urrundik. Ikuspegi txairoa, arresiz inguru egiña. Ib. 9. Zeu, Estepantxu, sortu ziñaden / leku alai ta txairuan. AZink 119. Lanbide honek bere gisako hizkera ere eskatzen du: arina, lasterra, txairoa, arrunta, egunorokoa. MEIG II 50. Hiru sailetan berezi ditu olerkiak, beti labur eta txairoak. Ib. 124. [Larramendiren] Corografía bizi, txairo eta dotorearekin. MEIG VII 69.
Uda-jantzi txairuaz / eldu yakuan [kukua]. Enb 167. Goiz zardai ta txairo artan. Erkiag Arran 184. Txairo, lirain eta beti txeratsu egoan, ene txoko atsegiña. Ib. 10. Kabi epel txairo ori. Ib. 12. Ortu txairoa. Erkiag BatB 43. [Liburu jator asko] bere idazgelako zurezko apal txairoetan. Ib. 48. Eder, txairo ta giartsu bear zuketen izan itzaldiok. Zait Plat 112. Udabarrian jantzi txairoaz / ziranak, erdi billozik, / ainbeste zugatz ikusten ditut. BEnb NereA 54. Beste etxe guztien gaiñez eta zerupe urdiñean txairo Giralda kanpantorre garbala ikusi ebanean. Onaind STeresa 92. Avila, urrundik. Ikuspegi txairoa, arresiz inguru egiña. Ib. 9. Zeu, Estepantxu, sortu ziñaden / leku alai ta txairuan. AZink 119. Lanbide honek bere gisako hizkera ere eskatzen du: arina, lasterra, txairoa, arrunta, egunorokoa. MEIG II 50. Hiru sailetan berezi ditu olerkiak, beti labur eta txairoak. Ib. 124. [Larramendiren] Corografía bizi, txairo eta dotorearekin. MEIG VII 69.
azpisarrera-1
TXAIRORIK.
Airosamente, garbosamente.
Begitu, begitu ze txairorik datorren aldatzik aldatz [...] Goikotseko atso polita. Zam RIEV 1907, 424.
Begitu, begitu ze txairorik datorren aldatzik aldatz [...] Goikotseko atso polita. Zam RIEV 1907, 424.
txairo
-
txairo....
-
(V, Sal, R; Zam Voc ) Ref.: A; A Apend ....
-
(Uso predicativo y adv.).Airoso, garboso...
-
(No aplicado a personas). Uda-jantzi txa...
-
TXAIRORIK. Airosamente, garbosamente. Be...
<< tropa 0 / 0 1 txiro >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
