OEH - Bilaketa
103 emaitza yuan bilaketarentzat
Sarrera buruan (0)
Emaitzarik ez
Sarrera osoan (103)
- agortu
- aguantatu
- agure
- ahal
- aitormen
- aitzin
- aitzindari
- akademiko
- 1 alatu
- aldamio
- aldi
- andere
- apellidu
- aprendizgo
- 1 ar
- 1 ardi
- argi-haste
- arma
- arrebatxo
- astakilo
- asto
- aurre
- bataiari
- behar
- behe
- behin
- berbaldi
- beribil
- betan
- bete
- bi
- bihurgune
- bila
- biraoti
- bisita
- bortako
- boz
- burdinbidegintza
- engainu
- 2 eri
- errege
- 1 erroi
- ezker
- ezordu
- fiertasun
- funts
- gain
- galdu
- galmen
- gogo
- goien
- goitiko
- haiek
- hainbat
- han
- harresi
- hauxe
- herrestaka
- hortxe
- 1 huts
- inguma
- irabazi
- itxura
- itzulika
- joan
- joan-etorri
- laborarisa
- lasterka
- laño
- makur
- matelezur
- mentura
- multzoka
- nahasi
- nobillaldi
- nonbait
- 2 ondo
- ontsa
- 1 oste
- paralitiko
- pausatu
- pendoitz
- 2 posta
- salatari
- sargu
- sentitu
- suplizio
- tiratu
- tropa
- txairo
- 1 txiro
- ur
- 1 urrun
- uzkurtasun
- xerri
- xiri
- zahar
- zalaparta
- 1 zanga
- zarata
- 1 zeren
- 1 zerri
- zulo
goiburua
inguma.
sense-1
1.
(L, B; O-SP 222, SP, H, VocB
),
enguma (O-SP 222),
ilduma (Hb, Darric ap. DRA
.(h-)),
ingume (B; vEys),
ilguma (Darric ap. DRA
.(h-))
Ref.:
A;
JMB At;
Izeta BHizt (ingume)
.
"Cauchemar" H. "Pesadilla, fantasma que, según el vulgo, posa sobre los que duermen. Inguma, enauk bildur, Jinkoa ta Andre Maria artzen tiat lagun; zeruan izar, lurrean belar, kostan hare, hek guziak kondatu-arte ehadiela nereganat ager (L-côte)" A (tbn. en Ox Alegiak 6). "[Koko hitzak] geienean mamua, inguma, bidutzia edo mozorroa esan nai du batzuentzat" Mok 14. "Genio de los sueños que oprime el pecho durante el sueño" JMB At. " Ingume, pesadilla. Gure aita zenak ingume gaixtuak izaten zituen " Izeta BHizt. "Fantasma en forma de gato y muerde al que está dormido. Ingume atsikiekin irizarri naiz " Izeta BHizt. "Ingumeri beldur" Ib.
Munduko plazerak, banaloriak, alegrianzak, idurituko zaizkitzu ingumak, itxurak eta izaizunak bezala. SP Phil 48 (He 49 amets eta fantasma batzu). Agian izugarriki ta ingumak larritu-ta, nekez loak artu izango zuan etxekoandre ona. "Espectros y fantasmas" . Zink Crit 50. Inguma goxo dea, zer diok, Pilatus? Ox 82. Arratoi ikaragarriak kirri ta karra aginka zura janaz eta bere gorputz emeraño ingumak bailirakean alboratuz. Etxde AlosT 28. Zeruan kakotu / bearreko inguma, / Jainko Beraren oiñetara / jaso zak ire erresuma. NEtx LBB 249. San Luk, San Mark, San Yuan, / San Mateo, Santa Maria: / apartadi ingume. (B) "Aléjate, pesadilla" . CEEN 1972, 20. (21 ingumérie, en otra variante)
v. tbn. Lf CEEN 1973, 131.
"Cauchemar" H. "Pesadilla, fantasma que, según el vulgo, posa sobre los que duermen. Inguma, enauk bildur, Jinkoa ta Andre Maria artzen tiat lagun; zeruan izar, lurrean belar, kostan hare, hek guziak kondatu-arte ehadiela nereganat ager (L-côte)" A (tbn. en Ox Alegiak 6). "[Koko hitzak] geienean mamua, inguma, bidutzia edo mozorroa esan nai du batzuentzat" Mok 14. "Genio de los sueños que oprime el pecho durante el sueño" JMB At. " Ingume, pesadilla. Gure aita zenak ingume gaixtuak izaten zituen " Izeta BHizt. "Fantasma en forma de gato y muerde al que está dormido. Ingume atsikiekin irizarri naiz " Izeta BHizt. "Ingumeri beldur" Ib.
Munduko plazerak, banaloriak, alegrianzak, idurituko zaizkitzu ingumak, itxurak eta izaizunak bezala. SP Phil 48 (He 49 amets eta fantasma batzu). Agian izugarriki ta ingumak larritu-ta, nekez loak artu izango zuan etxekoandre ona. "Espectros y fantasmas" . Zink Crit 50. Inguma goxo dea, zer diok, Pilatus? Ox 82. Arratoi ikaragarriak kirri ta karra aginka zura janaz eta bere gorputz emeraño ingumak bailirakean alboratuz. Etxde AlosT 28. Zeruan kakotu / bearreko inguma, / Jainko Beraren oiñetara / jaso zak ire erresuma. NEtx LBB 249. San Luk, San Mark, San Yuan, / San Mateo, Santa Maria: / apartadi ingume. (B) "Aléjate, pesadilla" . CEEN 1972, 20. (21 ingumérie, en otra variante)
v. tbn. Lf CEEN 1973, 131.
azpiadiera-1.1
Huna orai Mahumaren eta Ingumaren buru izigarriak, harrigarriak! Barb Sup 116.Mahumaren eta Ingumaren (izpiritu gaixtoak, sorgin-buruzagiak) izenean. Ib. 114.
azpiadiera-1.2
"Il se dit au fig. pour chose legère, sans consistance, sans force, sans valeur. Oha hortik inguma!
"
H.
Zuk ixildu biar dezu, zuk, petral, likixkeri, inguma orrek! EEs 1922, 17.
Zuk ixildu biar dezu, zuk, petral, likixkeri, inguma orrek! EEs 1922, 17.
sense-2
2.
(G-to-bet ap. A; Lar, Añ (G), Dv (G), H),
ingume
(vEys),
ingama
(G-to),
ingoma
(G-to-bet, AN-gip),
elguma
(G-bet).
Mariposa.
Cf. Lar Cor 301: "En Beterri son conocidos en Fuenterrabía por [...] pinpilimpausa, por inguma, micheleta, ulifarfalla". v. tximeleta.
Gertatuko zatzu tximirrika edo ingumari gertatu oi zaiona. AA III 488. Ingumak edo mariposak. Echve Dev 109. Ingume zuri itsusi batek / oi ditu udaberrian / millaka arraultzak or-emen uzten. It Fab 161. Inguma baten obra da seda. It Dial 4 (Ur txiribirija, Dv pinpiriña, Ip jinkollo). Or-emenka, lore zimel gañetan, / ingumak ari, gozo-miazketan. Ldi BB 128. Zeruetatik berri on duten / inguma zuri maiteak. Or Eus 311. Argiarenean [inguruan] inguma ta tximirritak bezela. Erkiag Arran 48. Eguzkia brintzatsu, / ingumak emen-an. Gand Elorri 154.
v. tbn. Laux AB 19.
Gertatuko zatzu tximirrika edo ingumari gertatu oi zaiona. AA III 488. Ingumak edo mariposak. Echve Dev 109. Ingume zuri itsusi batek / oi ditu udaberrian / millaka arraultzak or-emen uzten. It Fab 161. Inguma baten obra da seda. It Dial 4 (Ur txiribirija, Dv pinpiriña, Ip jinkollo). Or-emenka, lore zimel gañetan, / ingumak ari, gozo-miazketan. Ldi BB 128. Zeruetatik berri on duten / inguma zuri maiteak. Or Eus 311. Argiarenean [inguruan] inguma ta tximirritak bezela. Erkiag Arran 48. Eguzkia brintzatsu, / ingumak emen-an. Gand Elorri 154.
v. tbn. Laux AB 19.
azpiadiera-2.1
Sagasti berri, sagasti zuri, / inguma-atsegintokia iduri.Ldi BB 112.
azpisarrera-1
INGUMA-LORE.
Orma-bedarrak, inguma-lorak eta orio-bedarrak [...] politasuna ta bizitzako ederberaatasuna ezartzen eutsen esi gotor ta itxusi samar aei. Erkiag BatB 43.
Orma-bedarrak, inguma-lorak eta orio-bedarrak [...] politasuna ta bizitzako ederberaatasuna ezartzen eutsen esi gotor ta itxusi samar aei. Erkiag BatB 43.
inguma
-
inguma....
-
1. (L, B; O-SP 222, SP, H, VocB ), engum...
-
Huna orai Mahumaren eta Ingumaren buru i...
-
"Il se dit au fig. pour chose legère, s...
-
2. (G-to-bet ap. A; Lar, Añ (G), Dv (G)...
-
Sagasti berri, sagasti zuri, / inguma-at...
-
INGUMA-LORE. Orma-bedarrak, inguma-lorak...
<< 1 huts 0 / 0 irabazi >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
