OEH - Bilaketa

24 emaitza xatar bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 txatar.
sense-1
I . (Adj.).
azpiadiera-1.1
1. (V; VP 17r, Lar, , Dv (<ch-> G), H (G, s.v. xatarra)), xatar (V-gip) Ref.: A; Iz ArOñ (txatar, xatar); Etxba Eib .
Pequeño, desmedrado, insignificante, de poco valor, poca cosa. "Menudo" VP. "Ruin, pequeño, desmedrado" Lar. "Txatarra ruin y de mala calidad" Ib. (s.v. chato). "Chabacano" Lar y Añ. "Chétif, piètre" Dv. "Chabacano, inútil" A. "Txatar, txatárra, [...] cosa inútil" Iz ArOñ. "Xatar, xatárra, despreciable" Ib. "Gauza ederrez beteta zalakuan, dana zan txatarra, creyendo que estaba lleno de tesoros, todo era pacotilla" Etxba Eib. Cf. txakar. v. txatxar, 2 zatar, ziztrin. Tr. Documentado en autores meridionales desde Larramendi hasta finales del s. XIX (tbn. en Eguzkitza).
[Jainko miserikordiosoa] txatar dakizkidala iragankorrak, eta maitagarri zure gauza guziak. Lar STomas 1. Ardi txatar au zure gañean artu ta zure larre gozoetara ekarri. Cb Eg II 139 (Dv LEd 247 antxu txar). [Aizeak ta ujolak] ezarten due lurrera etxe guzia zimentu argal ta txatarra zeukalako. Mg CC 185. Neurri txikarragua emonaz edo gauza txatar ta erdi galdubak ontzat saldubaz. Mg CO 71. Arbola onak dakaz fruta onak, txatarrak, txatarrak. Ib. 100. Nork txori gerezi txatarrai begiratzen dioe dauzkanean eskubatera gerezi anpollak? VMg XII. Zabalera iru oñ, / luzetara zazpi, / bizi-leku txatarra / izango du lazki. Izt Po 54 (ref. al ataúd). Beti landare mota bat aldatzen bada lur batean, geroago eta txatarragoa etorriko da. "Más ruin" . It Dial 48s (Ur txatxarrago, Ip txarrago ). Ez dezu beraz, adiskidea, arrazoirik, aitzaki txatar oiek baizik ez badezu. AJauregi EE 1885b, 235. Zer janik ez; sosik ain gutxi; estera txatar batzuek etziteko. Bv AsL 194. Neure lan au erkin eta txatarregia izango ez ete dan bildur naz. Eguzk LEItz 13 (29 lan txatxar).
azpiadiera-1.1.1
(Lar, , H (G, s.v. xatarra)) .
(Aplicado a personas). "Hombre ruin, de nonada, &c., gizatxarra, gizon txatarra " Lar, . "(Es un) pinchaúvas, txatar bat da " Lar. "Personilla, gizatxarra, txatarra " Ib. "Proletario, autor" Ib.
Gipuztar eskergabeak! [...] Orain datozkigu orrekin, leuntza, dollor, txatar aiek? Burla ta iseka oriek, eta guri? Lar Fueros 48. Ezta iñolaz ere [...] gauza ariña edo txikia ez eta gizon txar ta txatarren lana. Lar DT L. Bañan edan ezkero / ardoa txit ongi, / gizonik txatarrenak / balio ditu bi. Meagher ( in Izt C 469 ). Saldu zion bere jabeak errotari txatar bati, zeñek eragiten zion bearra txit agitz ta eman jateko gutxi. VMg 47. Gaur dan egunean zenbait gizon eta mutil txatar [...] sutzen diran bezela. AJauregi EE 1885b, 212. Ondo daki ezurra mamiya ez dela, ezta ere ni, gizon txatar bat, santua. Bv AsL 114.
azpiadiera-1.2
2. Malo, perverso.
Enzun ditut itz txatarrak, egin diztez mutillak eskuka ta oratze batzuek. Mg CC 110. Aragia eziko dezu [...] penitenziarekin ta ukatuaz eskatzen dituen gauza txatarrak. Ib. 188. Lengo bizitza lasai, olgantza txatar ta okasioetara. Ib. 209. Uste dute bekatu herejiakoren bat egin dutela Fedearen kontrako gogorazio txatarren bat etorri zaielako. Ib. 107. Badaukagu konserba usai gozokoa onzi baten, persegituko dute euli txatarrak, ta seguruena da estaltzea. Ib. 231. Erein ditue askok zalga, olo ta zoragari azi txatarrak, esan gura dot izen arrotzak, erderiari ostubak. Mg PAb 196. Narabilte etxean / sarri illariaz, / lapurreta guziak / niri egotziaz; / asmo txatar onekin / beti naute zaitzen. Mg ( in VMg 108 ). Agian piztu zitekian griña txatarren baten su txarra. Bv AsL 206.
sense-2
II . (Sust.).
azpiadiera-2.1
1. (V, G), txatarra. Ref.: A; SM EiTec1 155; Iz ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg. Chatarra. "Debiéndose emplear en las labranzas todas las reuses de metal que llaman chatarres " ExtJG 1791. "1.º (Vc, ...), rebaba, pedazos de hierro viejo [...]; 2.º hierro viejo, deshecho. De algún tiempo a esta parte en Bilbao y sus cercanías al hierro viejo llaman chatarra, palabra no contenida, naturalmente, en el Diccionario de la Academia española" A. " Au eztok gero txatarra, olan erabiltzeko [...]. Gaur erdeldun asko dabil emen errekan txatar billa, eta dirua ataratzen dabe gañera " SM EiTec1 155. " Txatar, txatárra, (la) chatarra" Iz ArOñ. . "Hierro viejo [...]. Guda ondorian, txatarrak emon dau dirua " Etxba Eib. . "Chatarra. Txatarraz betetako kamioi bat iduli da " Elexp Berg. .
An askatu ta bota eragitia geratu jakozan lojak, zepa ta txatarrak. Alan [...] mallupian apainduten dau agoia urtzalliak. Mg PAb 127. Burutia, txatarraak, totxuba, galdabatekuak. Ib. 135 (en una lista de aparatos y piezas de ferrería). Zenbat tupiki txatar dagon jakin bearrean geralarik. EAEg 4-2-1937, 979. Txatarra-saltzalleei goineko saneurria ezarriaz. Ib. 21-3-1937, 1331. Ba dakar bertan, txatarra geiago bere tegirako; burdiña zaarrak, baserritarai baturiko laia, atxur, golde-zati, uztaiak eta edozer, burdiñazkoa edo izan ezkero. Erkiag BatB 124. Burdiñak txatarra zikiñagoetarik banantzen. Ib. 120. Txatarra kontua ondo jarri da. Ib. 137. Burdiña zaarrak eta metal-txatarrak an artu. Ib. 154. Burdiña txatarrak ba dakarrez. Ib. 161. [Mineral] auek eta txatar edo ainbeste burni zar urtzen ari dan lapikoa. Insausti 297.
azpiadiera-2.2
2. "Escoria (V-ger)" A Apend. .
azpiadiera-2.3
3. (G-azp-bet).Calderilla. Cf. Echaide Orio 111.
azpisarrera-1
TXATARRERA (SALDU, etc.) (Vender, etc.) como chatarra.
Burdiñe, kobre eta gañerako onek, txatarrara saldu. Gerrika 265.
txatar
<< 1 troxa 0 / 0 txatar >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper