OEH - Bilaketa

23 emaitza xarpa bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
eraztun.
etimologikoa
Etim. Relacionado seguramente con eri 'dedo'.
sense-1
(V-ger-m-gip, G, AN, B, L, BN-baig, Ae, Sal, R-uzt; VP 84v, Aq 969, VocB ), erhaztun (BN, S; Arch VocGr, Gèze, VocBN , Dv, H, Foix), erastun (V-gip; Volt 48), erhastun (SP, H), eaztun (AN-larr-araq-ulz, R, h- BN baig ), ehaztun (BN-baig, S), edaztun (G-nav, AN-ulz, L-sar), egaztun (B; VocB ), ereztun (V-ger-m-gip, R; Lcc, H), erheztun (H), erestun (Bera), erhestun (H), erostun, eroztun (V-m), elaztun (V-oroz-arr, G-goi), eleztun (V-arr-och; Añ (V)), elestun (Mic 5v), erraztun (G-to-bet; Lar, Añ, H), errastun, erreztun (G-to; Ht VocGr 328, Lecl, Dv, H, A), enaztun (AN-5vill), iaztun (G-nav), idaztun (AN-5vill) Ref.: A (eraztun, ehaztun, egaztun, ereztun, eleztun, eroztun); Lrq (ehaztun); Echaide Nav 199; Etxba Eib (erastuna); Iz ArOñ (ereztun), To (erreztuna), UrrAnz (érastuna), Als (yaztun), Ulz (edaztúne), R 289 y 306; Izeta BHizt ; Elexp Berg. En Deen aparecen restuna (I 145) y reestona (I 445).
Anillo, sortija. v. estun. Tr. Documentado ya en una carta de fray Juan de Zumárraga, es de uso más o menos general, en sus distintas variantes. En DFrec hay 6 ejs. de eraztun .
Urra katea eta lau erestun. fJZ 98. Emozue erhaztun bat bere eskura. Lc 15, 22 (TB erhauztun [sic], Oteiza, Ol, Or, Ker, IBk, IBe eraztun, Dv erreztun, Leon erhaztun, Arriand erestun). Dienean ereztuna ifini txirkandea. RS 192. Azarkatzen duenari emateko saria / Edo erhastuna bera edo xarpa horia. EZ Man I 132. Bihurtzen deraut Karitatearen erraztuna. Harb 200. Diru bat edo erhaztun bat galtzen duzunean. Ax 78 (V 52). Elestun au da Xaunena. Mic 2r. Erhietako erhastunetan. SP Phil 394 (He 398 errestunetan). Gizon bat urhezko erhastun bat duena. He Iac 2, 2 (Lc 15, 22 errestun ). Roman Andere Dona-Maria Handian emana arrainzaliaren erhaztünaren pian. Mercy 9. Anderiak eman zereioan erhaztüna. Egiat 173. Eman zio erastun erikoa. (130). LE-Ir. Ezar ezozü erhastüna. Xarlem 208. Ereztun balioso bat. Mg CO 17. Eraztunarekin ipintzen zitzaten marka. AA I 569. Ebilla, ereztun eta arrakada diamantezkuak. Astar II 135. Urrezko erraztunak. Lard 81. Amodioaren señaletzat arturiko elestuna. Itz Berb I 206. Zuk emandako erraztuna. Arr GB 104. Erraztuna eskuko beatz batian. Urruz Urz 32. Emozue erreztuna errian. Lap 225 (V 101). Ta bere garria / ereztun batek artuko leuke. Azc PB 121. Ezkontzan egiten dan elestunen bendezinoak. Itz Azald 175. Ezta makala erastuna! Ag Kr 166. Erraztun, usai, auts eta seda bearrik ez duela. Goñi 28. Pententez beharriak, / Eraztunez eriak. LuzKant 19. Eriak eraztunez betiak. Zub 65. Ezkontz-errastuna sasi-tartean galdu. Anab Usauri 123. Zillarrezko elastuna. Laux BBa 80. Ereztun eder au. Otx 126. Erastunez yosia. Ldi IL 81. Yarri erraztun bat aren eskuan. Ir YKBiz 301. Jantziko dite eraztuna. Or Eus 237. Bere erhitik erraztuna khendurik. Zerb IxtS 27. Nik ekarriko dizut eraztuna. NEtx Antz 19. Urrezko eraztun bat. Mde Pr 175. Ereztun distirantenak eskuan. Zerb Azk 108. Asko gustatu bide zaio eraztuna. Txill Let 61. Berak landutako ereztunak beatzetan. Zait Plat 118. Dena muntra, dena erraztun. JEtchep 29. Ezkon-eleztunarekin. Arti Ipuin 23. Urrezko erastuna jarri bere atzamar makalean. Erkiag BatB 171. Bere emaztian elastuna. Etxba Ibilt 456. Eraztuna beatzari bezela letorkikena. Berron Kijote 118. Ordurako erreztun ta makil asiak itun ikastetxetan. Ataño TxanKan 108. Ezkontza artaraiño ekarri ta erraztuna galdu. JAzpiroz 208. Atzamarrian eukan eraztuna kendu eutsan eta neuri emon. Gerrika 143.
v. tbn. Urruz Zer 126. TP Kattalin 186. MendaroTx 59. JMB ELG 74. Munita 127. Gand Elorri 194. Lab SuEm 204. Erhaztun: Barb Sup 63. Erastun: Etxba Ibilt 460. Erreztun: In Onaind MEOE 89. Ereztun: fB Ic I 70. Erestun: Belaus Andoni 22. Bilbao IpuiB 176. Erraztun: Iraola 24. MendaroTx 187. Munita 14. Erostun: Ezale 1897, 207a.
azpiadiera-1.1
" Niri dozena bat plater garbitzeatik etzaizkit eraztunak eroiko " ZestErret (con el sdo. de 'no me parece trabajo penoso o indigno').
azpiadiera-1.2
(G, AN, BN-baig, Sal, R ap. A ; Aq 1287), erhastun (SP), ereztun (V-gip ap. Iz ArOñ ; VP ; -rh- H), erhestun (H), erraztun (L-ain ap. A ), erreztun (Dv), extun (Sal ap. A ).
Anilla, arandela, aro, argolla; eslabón. "Boucle de fer" SP. " Gathearen erhastuna, boucle de chaîne" Ib. " Burnizko eraztuna, armella" VP 93v. "Herrón, rodaja" Aq 1287. "Virole" Dv. " Erhestuna signifie encore en général un anneau quelconque" H. " Erraztun (L-ain), anilla grande de hierro [...]. Sostenes de madera que en cada extremo tiene la cincha" A. " Extun [...], eslabones de la cadena" Ib. " Segien ereztuna, el anillo para sujetar la hoja al mango de la guadaña" Iz ArOñ (v. tbn. EEs 1930, 45).
Ta sandutasúna / biótzen delarík / grillo ta erastúna. LE Kop 59. Katea bateko gartza edo elestunak. LoraS 119. Aldareak eta maiak alboetan urrezko erraztun bina zituzten. Lard 83. Hark daki zenbat erreztun dituen gatheak. Hb Egia 43. Bi tailu eraztun. HerVal 148. Liña gatina eraztun bat. Ib. 181. Euskal-txistu boilder edo erraztun zillarrezkodun bat. (S. Sebastián, 1882). JFlor (s.v. boilder ). Erreztun guziek batzuek bertzeri atxikitzen diote. Lap 73 (V 37). [Beharri] bat bere petenta erraztunarekin. Zub 25. Sudurrek eraztunez idi-astoari bezala zulatu bear. Or Mi 93. Burdinazko bi erhaztun gotor kokatzen baitzitzaizkioketen han, altxa-gidertzat. JE Ber 23. Ire besoetako eraztunak. Sabiag Y 1934, 21. Kurrinka legorra zegien arraunak ere espartzuzko eraztunaren igortzian. TAg Uzt 230. Kutxa harek bazituen buruetan erraztun urhezkoak. Zerb IxtS 40. Jendarma batek atera zitun eskumutur-erraztunak. Etxde JJ 191. Kurtere au bei-larruz egindako erreztun bikoitz bat da. Garm EskL I 124.
azpiadiera-1.3
"(R), asa de cesto" A.
azpiadiera-1.4
(P. ext.).
Aberearen adarri [¿por adarrari?] egiten zaio ondoan, erreztuna bezala, zamar bat. Dv Lab 239. Inguratuko du [sugeak] bere gorphutz luzeaz egiten dituen erhaztun ikharagarriez. Elsb Fram 178. Illargia eguzkiaren aurrez-aurre igaroki eguzki-illunaldi osoa gertatzen danean, billaldean ikusten dan erestun gorriska da. ArgEgut 1928, 49. Donostian izango baziñateke, erriko eritegia ta zezenlarien errastun zabala aurrez-aurre ikusiko zenituzkete. Anab Usauri 82. Begietan --naiz itxita-- / eraztun ori-gorria dir dir. Or Eus 399. Izadi osoa suzko erestun batek inguratzen omen du. Zait Plat 58.
azpiadiera-1.5
" Erhaztunak joan ta erhiak gelditu (BN-mix) [...] perder los anillos y quedarse con los dedos; es decir, perder las fuerzas, pero no las malas pasiones" A.
azpiadiera-1.6
" Ez jako galduko erastuna, se dice cuando alguien menosprecia algo queriendo significar que le degradaría" Etxba Eib.
azpisarrera-1
ERAZTUN-ARRAIN (erastun a- V-m ap. Zubk Ond 236). Anillo (pez).
azpisarrera-2
ERAZTUN-HATZ (Lar in Aq A). "Dedo anular" Lar in Aq 1372. Cf. Lar: "Dedo anular, atz erraztunekoa".
azpisarrera-3
ERAZTUN-BEGI (erreztun-b. Dv A). "Chaton de bague" Dv. Cf. SP: "Erhastunaren begia, le chaton d'un anneau".
azpisarrera-4
ERAZTUN-ERI. "Erhaztun-erhi (S), dedo anular" A.
eraztun
<< bilkura 0 / 0 2 hori >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper