OEH - Bilaketa
47 emaitza xapel bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (44)
- adar
- andere
- arrosario
- aztal
- bazterkatu
- behe
- belus
- bezalakatu
- 1 bilari
- bonet
- boronde
- 1 burla
- doi
- doludun
- gaitzeru
- gaizki
- gora
- harrapatu
- 1 hazka
- hegaldun
- irriegingarri
- jario
- jaun
- kauke
- kokardadun
- kordoi
- lasto
- mauletar
- mustatxo
- neurtu
- 4 papo
- 1 papun
- putrus
- ttipitto
- turruta
- txapel
- txapeldun
- txapelgile
- ugaseme
- urrakatu
- xenila
- zahartu
- ziratu
- zozotu
goiburua
bonet.
tradizioa
Tr. Usado sobre todo por autores septentrionales (especialmente desde mediados del s. XIX, en la acepción de 'boina'). En DFrec hay un ej. de bonet .
sense-1
(Urt, Arch VocGr),
bonete (Lcc, Lar),
boneta (Deen I 153, Aq),
bunet (Gèze),
ponet
Bonete, gorro, sombrero sin ala. "Bonete" Lcc y Lar. "Alboalerus, aphez bonéta" Urt I 474. "Bonete (AN)" Aq 1042. "Le casque à mèche, le bonnet de nuit" Arch VocGr s.v. xanoa. "Bonnet" Gèze. "Boneta, bonete (Aézcoa)" VocNav.
Halakoz hik, Zalgiz, Eskaldun Poeta, / Burura behar duk erramu-boneta. O Po 249. Meza lagunzailea emaiten da haren eskuineko aldean, harzen dio esku eskuinaz bere boneta. CatLav 462. (V 215) [S. Francisco Xavier] bere boneta buruan, Santo Kristo bat eskuan gor-goitituan duela [...] ateratzen zaie bidera. Mb IArg II 300. Montserrateko phildak utzi behar ikhan zituen, sotana xuhail baten hartzeko. Hartu ere zituen kapa bat eta ponet bat zeru kolore. Laph 49. Yaun Erretora ethorri zen, [...], estola bat ederrarekin, lehenagoko bonet tuturrutuia buruan. Elsb Fram 139. Motho edo bonet gorri bat buruan. Ib. 128 (se refiere al gorro frigio). Urte artan apez guziak [...] bonetea buruan eta manteoa soñean zituztela. Eguzk RIEV 1927, 429.
Halakoz hik, Zalgiz, Eskaldun Poeta, / Burura behar duk erramu-boneta. O Po 249. Meza lagunzailea emaiten da haren eskuineko aldean, harzen dio esku eskuinaz bere boneta. CatLav 462. (V 215) [S. Francisco Xavier] bere boneta buruan, Santo Kristo bat eskuan gor-goitituan duela [...] ateratzen zaie bidera. Mb IArg II 300. Montserrateko phildak utzi behar ikhan zituen, sotana xuhail baten hartzeko. Hartu ere zituen kapa bat eta ponet bat zeru kolore. Laph 49. Yaun Erretora ethorri zen, [...], estola bat ederrarekin, lehenagoko bonet tuturrutuia buruan. Elsb Fram 139. Motho edo bonet gorri bat buruan. Ib. 128 (se refiere al gorro frigio). Urte artan apez guziak [...] bonetea buruan eta manteoa soñean zituztela. Eguzk RIEV 1927, 429.
azpiadiera-1.1
(BN; T-L, DBPT
),
boneta (BN, S; Gèze),
bunet (S),
ponet (B, L; Dv, VocB, T-L, DBPT
)
Ref.:
A (boneta, ponet); Lh; Lrq /bunét/; Gte Erd 287; Izeta BHizt2 (boneta).
Boina. "Bonnet d'homme, berret" Gèze. "Béret ou bonnet de basque" Dv. "Boina" VocB, A. "Béret" T-L, DBPT. "Horrek badu zerbait bonetaren azpian (BN-arb); tontotik gutxi du orrek" Gte Erd 287. "Boina. Boneta berrie erosiut" Izeta BHizt2.
Batak dizü xapela, bestiak boneta: / Xapeldüntto hura da, oi! ene bihotza. 'L'autre béret' . ChantP 134. Ofizio xehetako jende guziak, boneta edo biarnes xapel arrunta ibiltzen duten guziak. EskLAlm 1853, 13. Gehienek ezen beren poneten heineko xilhottoak egiten dituzte. Dv Lab 342. Neyorkeko hirian / Izan naiz egun batian / Boneta txar bat burian. LuzKant 130 ( ib. 132 bonet txiki bat ). Laborariak nahi du / Goldea luman trukatu, / Utzirik bonet mardua / Xapelaz gorde burua. Arb Igand 42. Oinetako motxak, galtzak labur, [...], maipulis gorri batzuekin dena urreria, ponet kokarda buruan. JE Bur 140 (alude al traje de los danzantes de la mascarada suletina). Ponetak berak igandetakoak zituzten; ez lore, ez edergailuz estaliak. Ib. 183. Buru kaskoan, bonet edo kapelu beltx bat, onjo zabala iduri, ile kozkor batzuen gainean. Barb Sup 9. Lore hoik [sagardoiarenak] iduri dantzariak arin, / Ponet zinta gorri, galtza xuriekin. Ox 173. Bonetak khendurik, guziak erortzen dira belhauniko, aldare aintzinean. Ib. 57. Eskuak eskularru xuriekin yauntziak, eta burian boneta edo xapel gorria. Zub 115. Kasko berdin gogorra / bonetaren petik. Etcham 71. Iguzkia samiñ izana gatik, gizonek poneta dakarte buruan. JE Ber 18. Larrajésa, bunéta büín [...] ári ziuá égin ahálak égin élhe eadokítzen. Lrq Larraja RIEV 1931, 235. Gogorki harritu ziren, bonetak buruan ezarri na[hi] izan zituztenean: ezen boneta eman orduko, burtzora izigarri batek hartu zituen oro. Lf Murtuts 6. Denek beren gabardinak kendu zituzten, beltzak bere xapela, soldadoek beren bonetak. JEtchep 85. Arkupetan sartu zen bere haurra eskutik, boneta kopeta gainean xorrotx, errainetarik poxi bat makurtua. Ib. 29. Elena, othoi xingola hau josozu boneta huni! Larz Iru 18 (Lek txapel). Burutikan bere boneta kendu eta kantatu zitun bertsu ok. Auspoa 77-78, 232. Pot bat galthegin neion buneta eskian, / Biga eman zeitadan nigarra begian. (canc. pop. in Casve SGrazi 44 (en la vers. de ChantP 398 xapela ) ). Boneta burutik kendurik. Larre ArtzainE 70.
Boina. "Bonnet d'homme, berret" Gèze. "Béret ou bonnet de basque" Dv. "Boina" VocB, A. "Béret" T-L, DBPT. "Horrek badu zerbait bonetaren azpian (BN-arb); tontotik gutxi du orrek" Gte Erd 287. "Boina. Boneta berrie erosiut" Izeta BHizt2.
Batak dizü xapela, bestiak boneta: / Xapeldüntto hura da, oi! ene bihotza. 'L'autre béret' . ChantP 134. Ofizio xehetako jende guziak, boneta edo biarnes xapel arrunta ibiltzen duten guziak. EskLAlm 1853, 13. Gehienek ezen beren poneten heineko xilhottoak egiten dituzte. Dv Lab 342. Neyorkeko hirian / Izan naiz egun batian / Boneta txar bat burian. LuzKant 130 ( ib. 132 bonet txiki bat ). Laborariak nahi du / Goldea luman trukatu, / Utzirik bonet mardua / Xapelaz gorde burua. Arb Igand 42. Oinetako motxak, galtzak labur, [...], maipulis gorri batzuekin dena urreria, ponet kokarda buruan. JE Bur 140 (alude al traje de los danzantes de la mascarada suletina). Ponetak berak igandetakoak zituzten; ez lore, ez edergailuz estaliak. Ib. 183. Buru kaskoan, bonet edo kapelu beltx bat, onjo zabala iduri, ile kozkor batzuen gainean. Barb Sup 9. Lore hoik [sagardoiarenak] iduri dantzariak arin, / Ponet zinta gorri, galtza xuriekin. Ox 173. Bonetak khendurik, guziak erortzen dira belhauniko, aldare aintzinean. Ib. 57. Eskuak eskularru xuriekin yauntziak, eta burian boneta edo xapel gorria. Zub 115. Kasko berdin gogorra / bonetaren petik. Etcham 71. Iguzkia samiñ izana gatik, gizonek poneta dakarte buruan. JE Ber 18. Larrajésa, bunéta büín [...] ári ziuá égin ahálak égin élhe eadokítzen. Lrq Larraja RIEV 1931, 235. Gogorki harritu ziren, bonetak buruan ezarri na[hi] izan zituztenean: ezen boneta eman orduko, burtzora izigarri batek hartu zituen oro. Lf Murtuts 6. Denek beren gabardinak kendu zituzten, beltzak bere xapela, soldadoek beren bonetak. JEtchep 85. Arkupetan sartu zen bere haurra eskutik, boneta kopeta gainean xorrotx, errainetarik poxi bat makurtua. Ib. 29. Elena, othoi xingola hau josozu boneta huni! Larz Iru 18 (Lek txapel). Burutikan bere boneta kendu eta kantatu zitun bertsu ok. Auspoa 77-78, 232. Pot bat galthegin neion buneta eskian, / Biga eman zeitadan nigarra begian. (canc. pop. in Casve SGrazi 44 (en la vers. de ChantP 398 xapela ) ). Boneta burutik kendurik. Larre ArtzainE 70.
azpisarrera-1
BONET-HANDI.
De boina grande.
Gure lurren lantzerat eta gure ontasunen ibiltzerat, ethorriko dire gaskoin bonet handi batzu. Arb Igand 24.
Gure lurren lantzerat eta gure ontasunen ibiltzerat, ethorriko dire gaskoin bonet handi batzu. Arb Igand 24.
azpisarrerakoSense-1.1
(Fig.).
Señorón.
Hor [por nor?] den Nikodemo? Ez nor-nahi: farisauen buruzagitarik bonet-handi bat. Gazte 1958. (ap. DRA)
Hor [por nor?] den Nikodemo? Ez nor-nahi: farisauen buruzagitarik bonet-handi bat. Gazte 1958. (ap. DRA)
azpisarrera-2
BONETETAN.
Con boina, cubriéndose con boina.
Bonetetan joaiten eta, zuen plazerrarentzat, xapeletan gibelerat itzultzen. Larz Iru 18 (Lek txapeldun joan, eta sonbrerodun etorri).
Bonetetan joaiten eta, zuen plazerrarentzat, xapeletan gibelerat itzultzen. Larz Iru 18 (Lek txapeldun joan, eta sonbrerodun etorri).
azpisarrera-3
BONET KARRATU.
"Barrette, barette" T-L.
azpisarrera-4
BONETEPEAN.
Bajo el bonete, fig. en la cabeza de un sacerdote.
[Irakurgai] auek ere, geienok beintzat, bonetepean izan dute muiña, ernemiña ta alsuma. RIEV 1907, 168.
[Irakurgai] auek ere, geienok beintzat, bonetepean izan dute muiña, ernemiña ta alsuma. RIEV 1907, 168.
azpisarrera-5
BONET-UKALDIKA.
A golpes de boina.
Bonet-ukaldika kentzen dute predikari maingua elizatik. Lf Murtuts 5.
Bonet-ukaldika kentzen dute predikari maingua elizatik. Lf Murtuts 5.
bonet
-
bonet. Tr. Usado sobre todo por autores ...
-
(Urt, Arch VocGr ), bonete (Lcc, Lar), b...
-
(BN; T-L, DBPT ), boneta (BN, S; Gèze),...
-
BONET-HANDI. De boina grande. Gure lurre...
-
BONETETAN. Con boina, cubriéndose con b...
-
BONET KARRATU. "Barrette, barette" T-L....
-
BONETEPEAN. Bajo el bonete, fig. en la c...
-
BONET-UKALDIKA. A golpes de boina. Bonet...
<< 1 bilari 0 / 0 boronde >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
