OEH - Bilaketa

227 emaitza xamar bilaketarentzat

Sarrera buruan (9)


Sarrera osoan (218)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
ukalondo.
tradizioa
Tr. Documentado en autores guipuzcoanos y en los vizcaínos D. Aguirre y Kirikiño.
etimologikoa
Etim. De *ukar(a)i-ondo.
sense-1
1. (V-gip, G, AN-gip; VP 93r, Lar, (G), Dv (G), H (+ -kh-), Zam Voc (G)), ukolondo (V-gip, G-nav, AN-araq), ukulondo (G-azp-nav), ukulundo (G-nav), ekulondo (V-gip, G-azp), ikulondo (G-azp), okalondo (G-azp-bet, AN-larr), okolondo (G-nav), okalando (AN-gip) Ref.: A; Iz Als (ukulondo), To ; Etxba Eib ; Elexp Berg (ekulondo, ukolondo).
Codo. v. ukondo.
Bi okalondoak pulpituaren ertzean ezarri ta eskuak gurutzatu ta burua gañean ezarri. Mb IArg II 291. Aitz bat Santuaren oñ, belaun ta ukalonduaren señak dauzkana. Bv AsL 184. Soka batekin ukolondoak gogor loturik. Apaol 123s. Leio baten ukalondoak ipiñita. Ag AL 116. Bi okalonduak buruki gañian jarri. Iraola 45. Ukalondoak maiean jarri. Alz Ram 127. Besaburu, ukalondo, belaunburu bizkor. Or Eus 147. Bidegaiñeko ormari ukalondoak egotzita. TAg Uzt 133. Arrebak ukalondoak belaunen gainean tinkatu zitun. Or QA 185. Eskubiko ukalondoa esku orren gañean. JAIraz Bizia 15. Bere emazteak ukalondoarekin jo. Ugalde Iltz 33. Ukalondoan ikutu ta gerrera mantxatu arazi. BBarand 125.
v. tbn. Anab EEs 1919, 185. EAEg 8-1-1937, 756. Etxde AlosT 14. Berron Kijote 18.
sense-2
2. ukarondo. Codo de una prenda de vestir.
Praken atzekoaldeak txaplataz beteak ekarri zituan orrek eta amilliaren ukarondoak be bai. Ag Kr 174.
sense-3
3. Codo, medida de longitud.
Berrogei ta beratzi ukalondo gora zan garra labe gañetik. (Dan 3, 47). Or MB 58 (Dv beso, Ol ukai).
sense-4
4. "(G-goi), contrafuerte de un muro" JMB At. .
azpisarrera-1
UKALONDOA GORATU, UKALONDOA JASO, UKALONDOA GOITIK ERABILI. Empinar el codo, beber.
Alabatxo oriek ukondo edo ukalondoa goratzen ikasiko ta jakingo dute. Cb Eg III 363. Egin dezagun kontu, ezkontzeko itzarekin galdu zinduala, esku zikiñak dituala, ukalondoa jasotzean trebea dala. AA II 223. Ukalondua goratzia gustatzen zaiola maiz-xamar. Moc Damu 24. Edo gogaldi ederra daukak, edo ukalonduori goitik erabili bear izan dok ik gaur goizean. Kk Ezale 1899, 106a (tbn. en Ab II 112).
azpisarrera-2
UKALONDOA JAN. Arreglárselas para mantenerse.
Or konpon dedilla, ukalondoa jan dezala, adiskideak eman daiotela. Ag G 369.
azpisarrera-3
UKALONDOAK HAUTSI. Aplicarse en el estudio, hincar los codos.
Eztutela beso-ondo edo ukal-ondorik autsi beren egunetan kondaira irakurtzen. Ezale 1897, 51a.
azpisarrera-4
UKALODNO HANDIA IZAN. "Ukalondo andia dutenak, personas muy influyentes (G-to)" A EY III 304.
Erri-goraberetan ukalondo andia zutenak. Zait Plat 36.
azpisarrera-5
UKALONDO HANDIKO. Importante, influyente. Cf. UKALONDO HANDIA IZAN.
Erriko arazoetan ukalondo aundiko gizon nola gerta zitezkean? Zait Plat 112.
azpisarrera-6
UKALONDOARI MUIN EGIN, UKALONDOARI MUIN EMAN. "Ukalonduari mun eiñ gurarik, se dice del que vive queriendo lo imposible. Ezkondu ezkero, ukalonduari mun eiñ gurarik bizi da" Etxba Eib. "Ekulonduai mun emon ezindda [...], se dice de quien no le alcanza el dinero" Elexp Berg.
azpisarrera-7
UKALONDOA SARTU. a) Meter la pata, equivocarse.
Baditeke ukalondoa sartzea idazle berritzat edo ez-aritzat yotzen zaitudala. Baña, zerorrek baitiozu illunpetik zatozela. Ldi IL 87.
b) Meter las narices, meterse en asuntos ajenos.
Zuek bai, besteren errietan ukalondoa sartzen duzute. Or QA 194.
azpisarrera-8
UKALONDO-SARTZE. Metedura de pata, equivocación.
Askotan gain-gaiñeko gauzetan aritzeagatik, izugarrizko ukalondo-sartzeak egiten zituan. Anab Don 225.
azpisarrera-9
UKALONDOTIK, UKALONDOETATIK (Hablar) por los codos, (hablar) mucho.
Ukalondotatikan ere berriketa zerioela. Apaol 66. Ukalondotik itza zeriotela ere [...] izketan goiak eta beak nastutzen zituztela. Anab Don 238.
ukalondo
<< 1 ugari 0 / 0 umotu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper