Harremana

    OEH - Bilaketa

    101 emaitza xakur bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    erbi.
    tradizioa
    Tr. General en todas las épocas y dialectos. Al Norte emplean la forma con aspiración inicial Pouvreau, Goyhetche y J.B. Elissamburu. Oxobi alterna formas con y sin aspiración, con predominio de estas últimas. En DFrec hay 9 ejs.
    etimologikoa
    Etim. Podría compararse con el irl. ant. heirp, de *erbhi- .
    Onom.: Una villa ena montayna, nomnadament erviti. (1260) Arzam 215. En erbisoroeta. (Irache, 1283) Ib. 215.
    sense-1
    1. (gral.; Mic 7v, VP 24r, Lar, Añ, Lecl, Arch VocGr, VocBN, VocCB, Gèze, Dv, H; h- Volt, SP, H). Ref.: VocPir 395; Bon-Ond 143; A; Iz ArOñ, Als, Ulz, IzG; Etxba Eib ; EAEL 89; Holmer ApuntV ; Elexp Berg.
    Liebre. "Erbie baño soliaua, más ágil que la liebre (V-ple)" AEF 1921, 60.
    Tr. Documentado desde Sauguis, es de uso gral.
    Gaziki doha erbiaz, alhatzen denian ohatziari. Saug 103. Eta [txakurra] ihizian usatua, abiatu zen berehala erbiaren ondotik. Ax 87 (V 59). Kastaz du erbiak lotsor izana. O Pr 108. Baso artan zeuden erbi eta kuiak irten zuten sasipetatik. VMg 74. Erbi bien jarraian doianari, batak, eta besteak iges egiten deutsen legez. Añ LoraS 122. Begira [...] saltzen dezula gauza bat bestearen lekuan, katua erbitzat esan oi dan eran. AA II 183. Hanitz zen erbi debeiatzen, / triste beitzen, lotsak eiharturik. Arch Fab 109. Apoarmatuak behiñ / herbi zangokariari / zoiñek lasterrago kurri. Gy 57. Tiro ots utsaz ziran bildurrez menditi / Bilinbolan beeraño milla erbi jatsi. AB AmaE 208. [Xakhurrak] behar zuten ibili, egun guzia zalhuki, erbi loak hartuen iratzartzen. Elsb Fram 142. Erbiaren heineko ihiziño bat duzu peludoa. JE Bur 12. Erbi bat handik aizatzen. Zerb Ipuinak 287. Errekan arrain / Larretan herbi. Ox 119. Gutien uste dugun lekuan erbia lo. FIr 161. Sekulako erbi mordoa, edota eper-sailla etxeratzen ebana. Erkiag BatB 79. Erbi ondoren luzatu zait arratsaldea ta oraintxe ninjoan etxeruntza. NEtx LBB 23. Gutxien usten deni(a)n azaltzen da erbie (AN-larr). Inza NaEsZarr 430 (v. tbn. 2020). Erbi ederrik ere erortzen uan iñoiz, bai, gure txolarteetan. Ataño TxanKan 73. Erbi-arrastoa billatu du elurretan. TxGarm BordaB 119. Itxarongo baleu, erbixe bera be tiro barik atrapau. Gerrika 274. Zure lo-idurian, Lafitte, erbiaren beharri puntta bat zinaukun erakusten doi-doia gu ikasleeri. Larre ArtzainE 121.
    (Uso fig.). Inquieto.
    Etzun etsitzen, eta igesegin ote zezaken, eta nola, ari zan bere buruarekin. Zer erbia! Or SCruz 46.
    sense-2
    2. "Viga" Camp EE 1890b, 424.
    azpisarrera-1
    ERBIA ALTXARAZI. "Erbia altxaraz, découvrir un secret" Hb GH 1929, 92.
    azpisarrera-2
    ERBIA ALTXATU. Levantar la liebre.
    Etzuan zaunkarik egiten erbia altxatu arte. BBarand 60.
    azpisarrera-3
    ERBIA HARROTU. "Erbie arrotu, levantar la liebre (B)" Iz IzG. v. ERBIA ERAIKI.
    azpisarrera-4
    ERBIA ATERA. Levantar la liebre.
    Goizian, artian illun zeguala, txakurrak atara zuan erbia. And AUzta 93.
    azpisarrerakoSense-4.1
    Descubrir un secreto, un misterio.
    Ta aor ba: lengo baten atara neban erbia! Txanton Piperrek berak esan eustan guztia. Bilbao IpuiB 250.
    azpisarrera-5
    ERBIA ERAIKI. Levantar la liebre (sdos. prop. y fig.). v. ERBIA ATERA, ERBIA HARROTU.
    Eta tentatzaillea ere eztatza behin ere lo: hark eraikitzen du erbia, pitzten du sua. Ax 403 (V 263).
    azpisarrera-6
    ERBI-AFARI. Cena a base de liebre.
    --Ezin auat, Patxo, gaubeon erbi-aparitara deitu. --Erbirik ez daukalako ez da izango beintzat, Jauna! Bilbao IpuiB 134.
    azpisarrera-7
    ERBI-HANKA.
    a) "Pata de liebre usada por los limadores para barrer las limaduras de metal. Esaixozu Izu-ri, urrengo erbi-ankak gorde deirazela neri" Etxba Eib.
    b) "Trifolium arvense [...] erbianka, erbi-oña" Lcq 70.
    azpisarrera-8
    ERBI-JAKI (Lar H). "Lebrada, cierto guisado, erbijakia" Lar.
    azpisarrera-9
    ERBI-JATE.
    "Lebrada" VP 28v.
    azpisarrera-10
    ERBIKO ZAKUR, ERBIKO XAKUR. "Erbiko xakhurra, chien chassant le lièvre" Dv. "Erbiko, axeriko, lumako... zakurra (BN-arb)" Gte Erd 268. v. ERBI-ZAKUR.
    Herbiko-zakur bat yinik / [orkatza] yauz arazten du laurenka. Gy 63.
    azpisarrera-11
    ERBI-LEKU. "Terreno de liebres. Oiz eta Gollibar aldiak, antxiñako itzarixen erbi-lekuak" Etxba Eib.
    azpisarrera-12
    ERBI-LO (V-gip, BN, Sal; SP (h-)). Ref.: A; Lh; Iz ArOñ. "Sueño ligero, sueño de liebre" A. "Erbi lo bat eginik (BN)" A EY III 339. "Erbi-lua, el sueño muy ligero" Iz ArOñ. "(BN), sommeil de lièvre (léger)" Lh.
    azpisarrera-13
    ERBI-MUTUR. Nombre de una clase de manzana.
    Izanagatik irintsu, erbimuthurrak badu ere bere ona, ekartzen baitu urtekal azkarki. Gatxitegi Laborantza 117 (ap. DRA).
    azpisarrera-14
    ERBI-OHE. Madriguera.
    Sasi mardularen ertzeko erbi-oi zapala. Ag G 2.
    azpisarrera-15
    ERBI-OILAR (L ap. Lh; -ill- A, herbi-oillar SP (sin trad.), O-SP 225). Abubilla. v. ARGI-OILAR.
    Bizkaitar batzuk... erbi-ollarra eristen dautsoe txori polit bati [...]. Erdeldunak abubilla ixena ezarri dautsoe. Altuna Euzk 1930, 470.
    azpisarrera-16
    ERBI-OIN. (AN ap. A; e.-oñ Lar, Izt C 43, Lcq, H).
    a) "Pie de liebre, planta, erbioña" Lar. "Plantago lagopus [...] erbi-oña" Lcq 136. "Trifolium arvense" Ib. 70. "Pie de liebre, trébol de sembrados" A. v. ERBI-HANKA.
    b) "(L), empreinte du lièvre" Lh.
    azpisarrera-17
    ERBI-SAGAR. "Variación de manzana" Garbiz Lezo 300.
    azpisarrera-18
    ERBI-SALTSA. "Civet de lièvre (L)" H.
    azpisarrera-19
    ERBITAN (V, G ap. A). Cazando liebres, a cazar liebres.
    Ez nok erbitan etorri. Bilbao IpuiB 134. Erbitan ibilliarren, bere erbi-txakur ta guzti be, [...]. SM Zirik 117. Iñoiz erbitan joan oi zan Gabontza. Erkiag BatB 142. Afizio aundia zuan erbitan da azaritan. JAzpiroz 38. Gero oillagor da erbitan, / sarri txakurrai erritan. Insausti 294.
    azpisarrera-20
    ERBI-TANTO. "Rastros de la liebre. [...] erbi-tantuak ikusi dittuala bedar solo baten". Etxba Eib.
    azpisarrera-21
    ERBITARA (V, G ap. A). "A cazar liebres" A. "Irse o salir a por liebres. Egunsentixa baño len urten dabe erbittara" Etxba Eib.
    Irurak erbitara / irten omen ziran, / ugari billatzeko / pozkida bizian. Izt Po 61. Erbitara datorrenean, beste iñori etzaiok tirorik tira bear, erbiari baizik. TxGarm BordaB 122.
    azpisarrerakoSense-21.1
    (Con -ko, adnom.).
    Erbi zakurrak berez dakar erbitarako griña. AA I 400. Beste zakur batzuek / ere tajuzkuak / ikusi izan ditut / erbitarakuak. Uzt Sas 114.
    azpisarrera-22
    ERBI-TRANPA. "Trampa para cazar liebres" Elexp Berg.
    azpisarrera-23
    ERBI-ZAKUR, ERBI-TXAKUR (V, G; Lar, Añ), ERBI-XAKUR ( -kh- H). Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg. "Sabueso" Lar. "Lebrel" Añ. "Chien qui chasse le lièvre" H. "Perro lebrel" A. "Erbi txakur orrek, beriala artzen dau rastrua" Etxba Eib. "Aterako, erbi-txakurra baiño arratoi txakurra hobe" Elexp Berg.
    Eizari batek zeukan erbi-txakur, gaztea izan zan artean lagundu ziona. VMg 28. --Txanton, erbi-txakurra izan baintz, ik euki izango euazan surrak!! A BeinB 41. Egia zan txakur gaztea eukana, erbi-txakurra bera. Erkiag BatB 47. Interpol osoa ondoren dabilkit erbi-txakurrak bai lira, usaika. NEtx LBB 116. Ortarako geneukan erbi-txakur alper bat artuta. Ataño TxanKan 74. Pentsamentua, irudimen zoroak eraginda, erbi-txakur antzera usmoa galdurik balebilkio. Onaind STeresa 54. Joxe Antonioren erbi-zakurrak, ez dakit bat ala geiago ziran, an zebiltzan zaunkaz. AZink 108.
    v. tbn. AA I 400. It Fab 154. Ibiñ Virgil 102. SM Zirik 117.
    azpisarrerakoSense-23.1
    Mantxa aldeko erri koxkor batean, [...] bizi zan [...] etxeko seme bat: lantza altxa-tokian, adarga zaar, zaldi igar ta erbi-zakurdun oietakoa.Berron Kijote 31.

    erbi

    erbi
    << 1 erausi 0 / 0 errege >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper