OEH - Bilaketa
11 emaitza xahutzaile bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (8)
goiburua
beroaldi.
sense-1
1.
(S ap. Lrq
; Lar, Añ, Hb, H)
"Calentón" Lar y Añ (cf. DAut: "calentón, la acción de calentarse brevemente y de priesa a mucha lumbre"). "Beroaldi on bat har" Hb. "Bero-aldi bat hartzea, prendre un air de feu, s'echauffer" H. "Beroaldi /beoaldi/, n., fait de se chauffer une fois, passagèrement" Lrq. v. berotu
(2).
Apaldu daigun ondo edo emoten jakuna, ta gero bero aldi bat artuta guazan oera. Mg PAb 110. Artuko dogu beroaldi bat guztiok, esango dogu errosarijua ta juango gara bakotxa bere gelara. Ib. 113. Non da artzaina baino xahutzaile gaixtoagorik? Bero-aldi baten hartzeko, tantai gazterik ederrena ondotik eramanen du. Dv Lab 306.
Apaldu daigun ondo edo emoten jakuna, ta gero bero aldi bat artuta guazan oera. Mg PAb 110. Artuko dogu beroaldi bat guztiok, esango dogu errosarijua ta juango gara bakotxa bere gelara. Ib. 113. Non da artzaina baino xahutzaile gaixtoagorik? Bero-aldi baten hartzeko, tantai gazterik ederrena ondotik eramanen du. Dv Lab 306.
sense-2
2.
(V-gip; H),
berotualdi.
Momento de acaloramiento, de apasionamiento, de entusiasmo.
"
Bero-aldi bat hartzea, prendre un air de feu, s'echauffer"
H.
"Momento de acaloramiento. Soiñua joten ikasten gogor asi nitzuan baiña beroaldixa pasau jatan da ziero lagata jaukat
"
Elexp Berg.
.
San Pedrok berekin zuen Espiritu Santu jaunagandik eta behar zen aldietan Espiritu Santu berak ematen ziozkan bero aldietatik. Mb IArg II 118. Iñazio Mari, noizean beiñ animako beroaldi on batzuek izanda ere, askozaz epelagoa zebillen geienetan. Ag G 19. Gudaketaren beroaldian etsaiaren eskuetan erori ziran jaki mordoska batez berak gizentzen utzirik. "En el ardor de la refriega" . Zink Crit 52. Ezpaita biotz-beroaldiak otxantzeko, aldia bezaingo bitartekorik. TAg Uzt 246. Baño geiegitxo itzegin nun eztabaidako beroaldian. Ib. 97. Bero aldia joan eta zentzuz pentsatzen zuanean. JAIraz Bizia 56. Gizona sarritan oi da aldakor, batez ere bere asmoak beroaldi baten ondoren artzen dittunean. Etxde AlosT 66. Ezin zezakean bere etorkizuna ondamendiratu, beroaldi batean, bere buruaren jabetasun oso gabe, neska bati egin zion ziñagatik. Etxde JJ 73. Beroaldietan, Etxahundar geientsuenak bezela, etzan bere buruaren jabe. Ib. 26. Aiurriz artega ta urduri xamarra zen eta Etxahundar guziek bezala berotualdi gaiztokoa. Ib. 27. Gaur, berotualdi bat izan diñat Allanderekin. Ib. 80. Beroago ta lodiago egiten zitzaidan odola, ta zaiñetan zear ibilli ere ezin zitekeala zirudien. Beroaldiaren aundia! Txill Let 104. Biotz-beroaldiak ezpaitu ezer argiago egiten, adimena lausotzen eta ilunagotzen baizik. Zait Plat 83. Eta alako beroaldi bizian ekin ere, fraileak nai-ta bere burua lurrera bota ez balu, nai-ezik bearko zuan lurrera erauzia. Berron Kijote 102. Dan-dana ikusiaz egon zan Santxo, bere nagusiaren beroaldiaz arriturik. Ib. 210. Onar, alda edo arbuia daitekeena [...] ez dadila behintzat, itsumustuaren beroaldian onartua, aldatua edo arbuiatua izan. MEIG VIII 117. Ezta gaztetango beroaldiak, neronen gisan, epelduxe dituenarentzat ere. MEIG IX 91.
San Pedrok berekin zuen Espiritu Santu jaunagandik eta behar zen aldietan Espiritu Santu berak ematen ziozkan bero aldietatik. Mb IArg II 118. Iñazio Mari, noizean beiñ animako beroaldi on batzuek izanda ere, askozaz epelagoa zebillen geienetan. Ag G 19. Gudaketaren beroaldian etsaiaren eskuetan erori ziran jaki mordoska batez berak gizentzen utzirik. "En el ardor de la refriega" . Zink Crit 52. Ezpaita biotz-beroaldiak otxantzeko, aldia bezaingo bitartekorik. TAg Uzt 246. Baño geiegitxo itzegin nun eztabaidako beroaldian. Ib. 97. Bero aldia joan eta zentzuz pentsatzen zuanean. JAIraz Bizia 56. Gizona sarritan oi da aldakor, batez ere bere asmoak beroaldi baten ondoren artzen dittunean. Etxde AlosT 66. Ezin zezakean bere etorkizuna ondamendiratu, beroaldi batean, bere buruaren jabetasun oso gabe, neska bati egin zion ziñagatik. Etxde JJ 73. Beroaldietan, Etxahundar geientsuenak bezela, etzan bere buruaren jabe. Ib. 26. Aiurriz artega ta urduri xamarra zen eta Etxahundar guziek bezala berotualdi gaiztokoa. Ib. 27. Gaur, berotualdi bat izan diñat Allanderekin. Ib. 80. Beroago ta lodiago egiten zitzaidan odola, ta zaiñetan zear ibilli ere ezin zitekeala zirudien. Beroaldiaren aundia! Txill Let 104. Biotz-beroaldiak ezpaitu ezer argiago egiten, adimena lausotzen eta ilunagotzen baizik. Zait Plat 83. Eta alako beroaldi bizian ekin ere, fraileak nai-ta bere burua lurrera bota ez balu, nai-ezik bearko zuan lurrera erauzia. Berron Kijote 102. Dan-dana ikusiaz egon zan Santxo, bere nagusiaren beroaldiaz arriturik. Ib. 210. Onar, alda edo arbuia daitekeena [...] ez dadila behintzat, itsumustuaren beroaldian onartua, aldatua edo arbuiatua izan. MEIG VIII 117. Ezta gaztetango beroaldiak, neronen gisan, epelduxe dituenarentzat ere. MEIG IX 91.
sense-3
3.
Tiempo caluroso.
Zerbait badirudizu bero aldietan; Negua datorrenean kikiltzen zera. VMg 34s. Emakumeak daukaz / gitxi asko garrian / onelako piztiak / beroaldi guztian. Azc PB 67. Badazkitzat hamabi egun kanpoan egon direnak, bi beroaldi ederrak ukhanik hastetik. Eskual 12-6-1908 (ap. DRA ). Garai artan egurastiak aldaketa izugarriak egin zituan (beroaldiak eta otzaldiak, alegia). JMB ELG 13. Euria danean adar eta ostoetatik ura tantoka datorkienean barrenerako ateak zabalduaz eta iturrirako bideak irikiaz; eta bero aldian an dagon ezetasuna gordeaz ta berari eutsiaz. Munita 16. Piñudi ura zuten beren gordeleku ta babes bakarra bai bero-aldietan, eta baita ekaitz-aldietan ere. Ib. 128.
Zerbait badirudizu bero aldietan; Negua datorrenean kikiltzen zera. VMg 34s. Emakumeak daukaz / gitxi asko garrian / onelako piztiak / beroaldi guztian. Azc PB 67. Badazkitzat hamabi egun kanpoan egon direnak, bi beroaldi ederrak ukhanik hastetik. Eskual 12-6-1908 (ap. DRA ). Garai artan egurastiak aldaketa izugarriak egin zituan (beroaldiak eta otzaldiak, alegia). JMB ELG 13. Euria danean adar eta ostoetatik ura tantoka datorkienean barrenerako ateak zabalduaz eta iturrirako bideak irikiaz; eta bero aldian an dagon ezetasuna gordeaz ta berari eutsiaz. Munita 16. Piñudi ura zuten beren gordeleku ta babes bakarra bai bero-aldietan, eta baita ekaitz-aldietan ere. Ib. 128.
sense-4
4.
Zurra, paliza.
Adardun gaixtoak, zohazte hemendik, egizue lekhu, edo bertzenaz emaiten darotzuetegu beroaldi bat ederra. Prop 1895, 21s. Dorregarairen taldekoak, bear zan zigorra ta beroaldia emoteko gauza ez baldin baziran. Erkiag BatB 90.
Adardun gaixtoak, zohazte hemendik, egizue lekhu, edo bertzenaz emaiten darotzuetegu beroaldi bat ederra. Prop 1895, 21s. Dorregarairen taldekoak, bear zan zigorra ta beroaldia emoteko gauza ez baldin baziran. Erkiag BatB 90.
beroaldi
-
beroaldi....
-
1. (S ap. Lrq ; Lar, Añ, Hb, H) "Calent...
-
2. (V-gip; H), berotualdi. Momento de ac...
-
3. Tiempo caluroso. Zerbait badirudizu b...
-
4. Zurra, paliza. Adardun gaixtoak, zoha...
<< arrasatzaile 0 / 0 desegile >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
