OEH - Bilaketa

75 emaitza xahutu bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
lixiba.
sense-1
1. (V, G, AN-gip-5vill; SP, Urt IV 32), lixibe (H), lisiba (Lar, (G), H), lisibe (Lar, (G)), lisebe (H), lixia (G-goi, AN-burg; -e VocZeg 288), lixuba (G-to), lixu (G-to, L-sar, B, Sal; H (S)), leziba (Volt 90), leixiba (V), lexiba, lexi (V-gip, AN-erro), lexia, lejia, lejea Ref.: A (lixiba, lixu, leixiba); Echaide Nav 193; Iz To (lixuba) ArOñ (léxi) .
Lejía, solución acuosa en la que se lava. "Lejía, colada" A. Cf. VocNav: "Lechiba, lejía (Roncal)". Cf. JAzpiroz 115: Orain lejiak egiten duan lana egiten zuan lixuak, donde la primera, 'lejía comercial, solución de hipoclorito sódico' parece oponerse la segunda, 'agua de lejía'; por otra parte, para 'hacer la colada' emplea lixiba egin.
Gobadan ta lisiban berotu ta beratu. Mb IArg I 279. Erropa zuri lisibara askotan dijoana. Cb Eg III 231. Nola lisibako auts loituak garbitzen dituen zapiak. Mg CC 188. Bere ariorá inbéz arimak konfesioko lixúan. LE Urt (ms.) 47v. Nekearen lexiaz garbiturik Zerura ederturik joateko. NekeA 220. Konfesioko lixuaz edo lisebeaz. LE Urt 422 (ms. 149v lixuas). Lisibako autsa ta lisia edo errea. NecCart 13. Ur oni deritza lixiba. It Dial 116 (Dv lixiba, Ur lexiba; Ip bükhata). Lixibak eta salboin-urak ez dira galdu behar. Dv Lab 169. Nere alkandora lixiban det. Urruz Urz 42. --Oraingo neskatxak / zer dute merezi? / --Lisiban beratuta / gobaran egosi. (AN-gip). Lek AEF 1930, 43. Esku-oñak lejiaz garbitzea. Munita 94. Lixibatan sartuta. Arti MaldanB 208. Alkandora pintoa / lejeak erreta. Zendoia 17.
v. tbn. Or Eus 18n. Lejia: Insausti 237.
azpiadiera-1.1
lixi (V-gip), lizi (V-gip).
"El agua sucia de la colada que salía de la tina e iba a parar al lixa-potzu " Elexp Berg.
sense-2
2. (V-gip, G-nav, AN-5vill), lisiba (VP 54v, Lar, Añ (G, AN), Izt, H), lixu (AN-larr-araq-ulz-erro-burg, B, Ae, Sal; VocB), lixuba (G-nav, AN-araq, Sal), leixiba, lexiba (V-gip, AN-5vill), lisura. Ref.: Iz ArOñ (lexíba), Als; Asp Leiz (lixu); Satr VocP (lixu); Ond Bac; Echaide Nav 193; Etxba Eib; Satr CEEN 1969, 103; ZMoso 66; Izeta BHizt (lixu); Elexp Berg.
Colada, lavado de ropa. " Zortzi lixiba ero ber zituben zuritzeko matazak " Iz Als. " Aste onetan lixibia dogu " Etxba Eib. Cf. VocNav: "Lechiba [...], nombre que dan a la colada (Roncal)".
Ogi, lixua ta gañaráko bere lanoietán dilijénte. LE Matr5 294. Lixua edo ogi barinbadá [lana] . LE Prog 120. Iru edo lau lisiba edo bogadaan igarua [alkandoria] . Mg PAb 117. Jantzi maskalagaz eta lisiba biarrekoagaz. fB Ic III 256. Leixiba iagoten. Azc PB 174. Eta lixubarako naikoak dituenean [odeiak], beso-uts yartzen da, ta bizi bizi astintzen ditu. Or Mi 76. Astelenetan baserri guztietan lexibea eukiten dabe ta emakumeak euren tangarta buruan lirain-lirain dabela errekara edo ibaira joaten dira. Onaind EEs 1930, 202. Emaztea lixibako arropa bezala astindu dik. Etxde JJ 149. Etxekoandre aurpegi beltzean, labe-sua ta lexiba etxean. EZBB I 104. Oietako ta erropa zuriak garbitzeko, ogei egunetik edo illean bein egiten zan lisura esaten zitzaion garbiketa berezia. BAyerbe 152.
azpiadiera-2.1
(G-azp), lisiba (H), lixuba (Sal) Ref.: ZMoso; ZestErret .
Colada, ropa que se lava. " Xagutu die lixubara, han lavado la colada" ZMoso 58. Cf. infra LIXIBA JO, L. XAHUTU, L. IKUZI.
Launbetero atratzen iruzkie, Amabirgiñein lixue idortzeko. (B). EZBB II 46.
azpisarrera-1
LIXIBA-ARRATZ. Recipiente de la colada.
Sartuten ditube gero [arijak] lisiba arratzian, ta emen garbituten dira asko. Mg PAb 139.
azpisarrera-2
LIXIBA-ASKA (V-gip ap. Elexp Berg). Lavadero.
azpisarrera-3
LIXIBA-EHE (lixibare B; lixuede B; VocB; lixuere AN-larr; lixuare AN-larr). Ref.: A (lixiba, lixu); Echaide Nav 193. Lejía.
azpisarrera-4
LIXIBA-EGILE (G-azp; lixibagille V-gip; lisibagille VP). Ref.: A EY I 418; Elexp Berg. Lavandera. "Curandera de lienzos" VP 55r.
azpisarrera-5
LIXIBA EGIN (V-gip, G-azp-goi-nav; lisiba e. H; lixua e. AN-larr, B). Ref.: Iz To (lixuba); Asp Leiz (lixu); Etxba Eib; Ond Bac; Izeta BHizt (lixu); Elexp Berg; ZestErret. "Lixibia egin, hacer colada. Lixibia eitten zan illero gitxienez" Etxba Eib. "Sekula lixibia eiñ eztabenak eztaki ze dan labadoria" Elexp Berg. "Lixiba hamabostian behin eo hillian behin eo hola ite zan" ZestErret.
Ogi ta lixua egíten. LE Prog 118. Ori ezta lexibea egitea, bazterrak ondatutea ezpada. Ibaiz 24-8-1902, 1. Lixua egin bear, eta oialik ez. (AN-ulz) 'Sua egin nai ta sugairik ez' . Inza NaEsZarr 1242 (cf. la misma expresión, con lixu egin (G-azp), en Inza EsZarr 150). Lixiba egiteko prestatzen jardun omen zan. JAzpiroz 57.
azpisarrera-6
LIXIBA EGOSI (V-gip ap. Etxba Eib y Elexp Berg; lixue e. AN-ulz ap. Iz Ulz). "Cocer la colada. Lixiba egosten zan su-autsakin edo erremuagaz" Etxba Eib.
azpisarrera-7
LIXIBA IKUZI. Hacer la colada. "Baztan aldean luxa ta oialak urez ikuzi egiten dire" A EY II 127n. "Lixue kuzi (AN-ulz)" (Comunicación personal).
azpisarrera-8
LIXIBA-IKUZLE (lixu-kuztaile B ap. A EY I 418). Lavandera.
azpisarrera-9
LIXIBA JO (V-gip, G-goi-azp). Ref.: Iz To; Etxba Eib; Elexp Berg; ZestErret. Hacer la colada. "Lixibia jo, pasar la colada en agua limpia (G-goi)" Iz To. "Aclarar las ropas de la colada en la corriente del río" Etxba Eib.
Ogei ta lau arri lisiba eroso jotzekoak. Izt C 83. Iturri edo ibaijetara lexiba jote nai beste zerbait garbitutera. JJMg BasEsc (ed. 1845) 192. Gabeko amabietan lixiba jotzen zuten sorgiñena. Ag G 139s. Lixiba jotzeko, okerrena Omo! NEtx LBB 203. Baina ez du agian lixiba behar adina jo. MIH 171.
azpisarrerakoSense-9.1
(Con adj.).
Lisiba andia jo biar dabenak. CrIc 105.
azpisarrera-10
LIXIBA-JOLE. "Lavandera de ropa delgada, xuritzallea, lisiba-jotzallea" Lar.
azpisarrera-11
LIXIBA-ONDO (lixibondo AN-araq; lixondo AN-larr-ulz-erro, Ae; lixuondo AN-larr-ulz, Ae; lixubeondo AN-5vill; lizb(a)ondo Sal). Ref.: Echaide Nav 193. Lejía.
azpisarrera-12
LIXIBA-POTIN. "Lexí-potiña, el recipiente donde se recogía la lejía de la colada" Iz ArOñ.
azpisarrera-13
LIXIBA-POTO. "Lexípotuá, el recipiente de piedra para recoger el agua de la colada" Iz ArOñ. "Lezi-potua" Ib.
azpisarrera-14
LIXIBA-POTOLO. Recipiente para recoger el agua de la colada. "Leze-potolua" Iz ArOñ.
azpisarrera-15
LIXIBA-PUTZU (G-to ap. A Apend; -potzu V-gip ap. Elexp Berg; lixa-potzua V-gip ap. Elexp Berg). "Lavadero" A Apend. "Agujero o pozo redondo sobre el cual se colocaba la tina y al que iban las aguas residuales de la colada" Elexp Berg.
azpisarrera-16
LIXIBA-TXORRO (lisibatxorroa Izt C 233). Recipiente donde se hace la colada.
azpisarrera-17
LIXIBA-UR. (G-nav, AN-5vill; lixibur AN-5vill; lixubaur AN-araq; lexibur AN-5vill; lix(u)ur B; lixi ur AN-gip). Ref.: Echaide Nav 193.
a) Lejía.
Handi denean gaitza, ilea pikatzen / eta lixiba ura mekeki ixurtzen. Hb Esk 231.
"Lixur, el agua que salía [de la colada] (AN-ulz)" (Comunicación personal).
Goixien gosari legez, ur loi apur bat --"leixebe ure" esaten geuntsen--. Gerrika 105.
azpisarrera-18
LIXIBA XAHUTU. Hacer la colada. "Lixue xautu (AN-ulz)" (Comunicación personal).
Xagutu die lixubara. ZMoso 58.
azpisarrera-19
LIXIBA-XAHUTZAILE. "Lixibatzauzale, lavadera (Sal)" A Apend.
azpisarrera-20
LIXIBA XURITU (lisiba x. H). Hacer la colada.
lixiba
<< xahutu 0 / 0 XAHUTU ERAGIN >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper