OEH - Bilaketa
202 emaitza xahar bilaketarentzat
Sarrera buruan (11)
Sarrera osoan (191)
- abantzuto
- 1 abereki
- adin
- agure
- ahitu
- 1 aire
- aitatxi
- aldarrikatu
- aldategi
- alegeragarri
- alfertu
- 1 amona
- anddere
- anziano
- apostolu
- 1 ar
- ardo
- argi
- 2 ari
- 1 arrain
- arroda
- arrunda
- artazuritze
- 1 aski
- aspaldi
- 1 atso
- aurkitu
- auzo
- bakartto
- barau
- barkatu
- barrika
- batzuk
- bazter
- begitarte
- beha
- behar
- besape
- beste
- betiere
- bi
- 1 bilgu
- bilo
- bixilli-baxalla
- 1 bizar
- bizkor
- bortalartze
- braban
- 2 burla
- deabru
- denbora
- depot
- deusgabe
- disko
- donado
- edozein
- 1 elaire
- 1 ele
- eleberri
- elezahar
- eliza
- erdeinatu
- erretretatu
- eskorga
- espartin
- estai
- estofa
- ezagun
- ezpain
- fabula
- 1 franko
- friant
- froga
- furnego
- gehien
- 1 gibel
- goxo
- grabatu
- gutxi
- hainbat
- 1 hartu
- hatsetaratu
- hatz
- herexa
- hezur
- 1 hil
- hodei
- hosto
- ibilbide
- idorki
- iduri izan
- ile
- ingurarazle
- inon
- irindatu
- 1 irun
- izan
- jabota
- jan
- 2 jela
- kanta
- kantika
- kantore
- 1 kantu
- katalingorri
- katilu
- katzaka
- katzakada
- kausitu
- 1 konkor
- kontatzaile
- 1 kontu
- kukurusta
- labetara
- lagun
- laster
- lotsatu
- mahai
- maite
- mantxeta
- markesa
- mendekio
- mezuka
- motz
- mugatu
- musde
- nahas-mahas
- noiznahi
- nola
- nor
- ohitura
- oilasko
- oin
- okasio
- okaztatu
- 1 on
- 2 ondo
- opularda
- orga
- 1 oro
- osaba
- 1 ote
- 1 oto
- 1 paparo
- pasatu
- patapau
- pegesa
- plegu
- poxi
- predikari
- prezio
- profano
- saloi
- samin
- sano
- serora
- sokorri
- soldadu
- tonbero
- 1 tonto
- tortilla
- ttipi
- tupinatara
- txar
- 1 umatu
- ur
- 1 urre
- ustekeria
- xagar
- xaharño
- xamar
- xar
- xingar
- xirribika
- xirribikari
- xitxuketa
- 1 xuri
- xurruxtategi
- zahar
- zaku
- zakuño
- 1 zar
- 2 zarpa
- zarpailki
- zeru
- zilatu
- zimur
- zimurtu
- zirrikatu
- zirritudun
- zizt
goiburua
plegu.
sense-1
1.
(L, BN, S; SP, Arch VocGr, Dv, H),
pleko
Ref.:
Lh;
Lrq
.
Pliegue, doblez. "1. pli. Bi, hirur, laur... plegutan ezartzea oihal, soineko, paper bat, mettre une étoffe, un vêtement, du papier... en deux, trois, quatre... plis; 2. marque qui reste d'un pli" H.
--Eztuzu nahi ere kazaka bat? --Baita, oihal beretik baña pleko gaberik. Volt 265s. Arturik kapusaiarén alzináldea ta paraturik irur plegután, galdeginzio: [...]. LE ( in BOEanm 1132 ). Ütz ezak oithian / mihisia plegian. Etch 276. Farzitzen dituzu zangoak bero-beroa, biribilkatzen pleguaren hartzeko eta hozterat uzten. ECocin 7. Jauntzi gei poxi bat heltzen zitzaiolarik, behar zuen ikusi nun motz, nun legun, nun egin plegu berri bat. StPierre ( in Lf ELit 241 ). Athorra xuria, hamabi plegu xeherekin. Barb Sup 9. Nork egundaino izan du holako galtzarik? Zer plegu xuxena, zer pontuak, zer sakelak, zer botoinak! Ib. 42.
Pliegue, doblez. "1. pli. Bi, hirur, laur... plegutan ezartzea oihal, soineko, paper bat, mettre une étoffe, un vêtement, du papier... en deux, trois, quatre... plis; 2. marque qui reste d'un pli" H.
--Eztuzu nahi ere kazaka bat? --Baita, oihal beretik baña pleko gaberik. Volt 265s. Arturik kapusaiarén alzináldea ta paraturik irur plegután, galdeginzio: [...]. LE ( in BOEanm 1132 ). Ütz ezak oithian / mihisia plegian. Etch 276. Farzitzen dituzu zangoak bero-beroa, biribilkatzen pleguaren hartzeko eta hozterat uzten. ECocin 7. Jauntzi gei poxi bat heltzen zitzaiolarik, behar zuen ikusi nun motz, nun legun, nun egin plegu berri bat. StPierre ( in Lf ELit 241 ). Athorra xuria, hamabi plegu xeherekin. Barb Sup 9. Nork egundaino izan du holako galtzarik? Zer plegu xuxena, zer pontuak, zer sakelak, zer botoinak! Ib. 42.
azpiadiera-1.1
"Il s'applique aux plis de la peau, du front, aux rides, etc."
H.
azpiadiera-1.2
(Fig.).
Bizia da ezen Jainkoaren hitza eta eragillea, eta den ezpata bi ahotakorik baiño zilhakorragoa; heltzen da arimaren eta izpirituaren plegutaraiño, junturetaraiño eta fuinetaraiño. He He 4, 12. Bihotzen plegu gordeak / ditu klarki ikusten. Monho 100. Bere barneko plegu ta sentimendu guziak. Dh 59. Guzier plegu berri bat emaiten zioten, guziak berthutezko bidean sarrarazten zituen, eta emeki emeki saindutasunik gorenerat helarazten. Laph 231.
Bizia da ezen Jainkoaren hitza eta eragillea, eta den ezpata bi ahotakorik baiño zilhakorragoa; heltzen da arimaren eta izpirituaren plegutaraiño, junturetaraiño eta fuinetaraiño. He He 4, 12. Bihotzen plegu gordeak / ditu klarki ikusten. Monho 100. Bere barneko plegu ta sentimendu guziak. Dh 59. Guzier plegu berri bat emaiten zioten, guziak berthutezko bidean sarrarazten zituen, eta emeki emeki saindutasunik gorenerat helarazten. Laph 231.
sense-2
2.
(Urt I 80, Izt 31r, H).
Costumbre, hábito. "Au fig., habitude. Plegua hartua du, il a pris son pli" H.
Goizdanik plegu ona harzeak hainitz balio baitu. Harb 176. Orduan hartzen duen bidea, plegua eta usantza edukitzen du gerorat ere. Ax 86 (V 59). Bekhatuz bethez gero, plegua hartuz gero, usatuz gero eta usantza zahartuz gero, gaixtatzen da. Ib. 98 (V 67). Halatan da beldur izaiteko nekez utziko dutela hartu duten plegua. ES 181. Gainbehera plegutik hartu du izena. (Interpr?). Hb Esk 105. Behar zinukete plegu hau hartu: nun ere baitzirezte, zer ere egiten baituzie, bethi zien buria Jainkoari eskaini. Othoizlari 1957, 122. Hola baitira segurrenik hartzen bizi guzian atxikiko diren pleguak. Ardoy SFran 73. Zentzua eta umiltasuna zu baitan daukazu jori; / baldin ta uzten ez baduzu zuk hartu duzun plegu hori, / [...] gure alaba ez da zurekin esku txarretan erori. Xa Odol 290. Mihiak ez ditu errex uzten behin hartu plegu txarrak. Ib. 37. Ez ditu oraino hartuak gero izanen den gizon haren pleguak. Larre ArtzainE 193. Halaz guztiz, ez dut plegu bihurririk hartzeko biderik izan Unibertsitatean. MIH 368. En DFrec hay 4 ejs. de plegu.
v. tbn. SP Phil 476. He Phil 482.
Costumbre, hábito. "Au fig., habitude. Plegua hartua du, il a pris son pli" H.
Goizdanik plegu ona harzeak hainitz balio baitu. Harb 176. Orduan hartzen duen bidea, plegua eta usantza edukitzen du gerorat ere. Ax 86 (V 59). Bekhatuz bethez gero, plegua hartuz gero, usatuz gero eta usantza zahartuz gero, gaixtatzen da. Ib. 98 (V 67). Halatan da beldur izaiteko nekez utziko dutela hartu duten plegua. ES 181. Gainbehera plegutik hartu du izena. (Interpr?). Hb Esk 105. Behar zinukete plegu hau hartu: nun ere baitzirezte, zer ere egiten baituzie, bethi zien buria Jainkoari eskaini. Othoizlari 1957, 122. Hola baitira segurrenik hartzen bizi guzian atxikiko diren pleguak. Ardoy SFran 73. Zentzua eta umiltasuna zu baitan daukazu jori; / baldin ta uzten ez baduzu zuk hartu duzun plegu hori, / [...] gure alaba ez da zurekin esku txarretan erori. Xa Odol 290. Mihiak ez ditu errex uzten behin hartu plegu txarrak. Ib. 37. Ez ditu oraino hartuak gero izanen den gizon haren pleguak. Larre ArtzainE 193. Halaz guztiz, ez dut plegu bihurririk hartzeko biderik izan Unibertsitatean. MIH 368. En DFrec hay 4 ejs. de plegu.
v. tbn. SP Phil 476. He Phil 482.
azpiadiera-2.1
Inclinación.
Haurren behar bezalako idekiteko errejentian lagün hun bat bazien etxekoek. [...] Izpiritiaren argitzeko bezala, untsalatko plegiaren emaiteko lagün balius bat. Eskual 18-3-1910, 3.
Haurren behar bezalako idekiteko errejentian lagün hun bat bazien etxekoek. [...] Izpiritiaren argitzeko bezala, untsalatko plegiaren emaiteko lagün balius bat. Eskual 18-3-1910, 3.
sense-3
3.
"Continuación, aurrandea, plegua
"
Lar.
azpisarrera-1
BI PLEGU EGIN.
Encorvarse.
Elizan sartzen zelarik, belhar zama bizkarrean ukan balu bezala, bi plegu egin behar zen. Barb Sup 41. Ikusten du atxo xahar xahar bat, umatua, bi plegu kasik egina, herrestaka baitzabilan gaixoa. Barb Leg 139. Gure jaun mera bi plegu egina, arrunt konkortua dugu. Lf Murtuts 37.
Elizan sartzen zelarik, belhar zama bizkarrean ukan balu bezala, bi plegu egin behar zen. Barb Sup 41. Ikusten du atxo xahar xahar bat, umatua, bi plegu kasik egina, herrestaka baitzabilan gaixoa. Barb Leg 139. Gure jaun mera bi plegu egina, arrunt konkortua dugu. Lf Murtuts 37.
plegu
-
plegu....
-
1. (L, BN, S; SP, Arch VocGr , Dv, H), p...
-
"Il s'applique aux plis de la peau, du f...
-
(Fig.). Bizia da ezen Jainkoaren hitza e...
-
2. (Urt I 80, Izt 31r, H). Costumbre, h...
-
Inclinación. Haurren behar bezalako ide...
-
3. "Continuación, aurrandea, plegua " L...
-
BI PLEGU EGIN. Encorvarse. Elizan sartze...
<< pegesa 0 / 0 poxi >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
