OEH - Bilaketa

546 emaitza x bilaketarentzat

Sarrera buruan (2)


Sarrera osoan (499)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
soineko.
sense-1
(V, G, AN, L, BN, S, R; IC 441v (<co->), Urt II 41, Ht VocGr 367, Lar, VocS 135, , Izt 121v, Dv, H, VocB , Zam Voc), soinoko (V, G-azp), su(i)ñeko (BN-bard, S; suñ- Gèze), soinko (Lar) Ref.: A (soineko, soinoko); EI 109-110; Lh; Lrq (suñeko); Satr VocP ; Iz ArOñ (soñeko), Ulz (soñékua), To ; Etxba Eib (soñekua); Elexp Berg (soiñeko); Gte Erd 222 y 275.
Vestido, vestidura, ropa (sentidos prop. y fig). "Y así es muy común dezir por el vestido soñekoa" Ech 14. "Soingoa <-guoa>, que traducido en romance... quiere dezir, ornato que se trae acuestas o sobre los hombros" Ib. 14. "Hábito, vestido, soñekoa, soinkoa" Lar. "Balandrán, [...] soñeko luze mota bat" Ib. "Uniforme, vestido, soñeko erakidea" Ib. "Ropaje, [...] soñekoak" Ib. (tbn. en Añ). "Aljabibe, [...], el vendedor de vestidos hechos, soñeko-saltzallea" Ib. "Vestido", "traje" Añ. "Egiaren soinekoaz nahi zukeen estali gezurra, il aurait voulu couvrir le mensonge du manteau de la vérité" Dv. "Saya" VocB. "Vestido. Se entiende gereralmente en Eibar el de las mujeres y los niños. El de los hombres es más bien el genérico jantzixa, cuando no trajia" Etxba Eib. Cf. SOINEKO. v. soinetako. Tr. Bien documentado en la tradición meridional desde el s. XVII. Al Norte son escasos los ejs. hasta mediados del s. XIX (Axular, Etcheberri de Sara, Larreguy y Eguiateguy), aumentado notablemente su empleo a partir de esta época. Soineko (soiñeko, soñeko ) es la variante más usual tanto al Norte como al Sur. Hay además soñoko en Moguel y suñeko en Inchauspe. En DFrec hay 10 ejs. de soineko y 6 de soñeko.
Oihalaren parte bat [...] kapatako, bertze bat iakatako, eta gaiñerakoa behar diren bertze soiñekoen egiteko. Ax 66 (V 43). Zein soiñeko atsegin dau imini zeure mezede orrek? Mic 12r. Edo ukatu deutsan iaatekoa edo soñekoa. Cap 99. Esau bere anaiaren arropez edo soinekoez beztiturik. ES 87. Nihork ez bide dio ematen oihal berritik pedazua soiñeko zaharrari. He Lc 5, 36. Soñeko leunez ta sedaz jaunzirik dabillen gizona. Mb IArg I 69. Soñeko guziak gañean zituela ta oñetakoak ere kendu bage. Mb IArg II 351. [Pobretxoari] bere soñeko ederrak eman da peregrino janzi zan. Cb Just 104s. [Aingeruaren] soinekoak elhurra baino xuriago ziren. Lg II 285. Altxatu zen mahainetik, utzi zuen soinekoen gainetik erabiltzen zuen arropa luzea. Ib. 253. Soñeko indezenteak. Oe 109s. Izaten ere dá presúnzio soñékoes. LE ( in BOEanm 672 ). Beregan gorderik dauka Sakramentu andi onek [...] ogiaren eta ardoaren soñekoz ta akzidentez estalirik, Jesus guzia. Ub 199s. Ez zaitezila beñere gloria sooñekoan, dio Eklesiastikoak. FamInst 859 (v. tbn. en la misma pág. soñeko ederren gañean). [Barberu errukarri bat] ainbeste soñoko bitxidunez? Mg PAb 44. Guri jatekoa, [...] soñeko ta oñekoa emoten deuskuezanak. MisE 28. Graziaren soñeko ederra gabe. AA I 443. Ibilleran eta soñekoetan modu eder bat [...] gordetzea. Ib. 615. S. Franziskuaren irugarren ordenako soñekoa zerabillen. AA II 193. [Eskekoen] soñeko eten zarrak. LoraS 78. Egiten dau pekatu mortal [...] bere guraso pobriai emoten ezpaseutse janari, soñeko [...] etxe, edo estalija. Astar II 81. Maskor asko bildu bearko da soñeko bat ganbusitzeko. It Dial 21s (Ur soñeko, Dv soineko, Ip suñeko ). Doktor baten balioa, / dela haren soiñekoa: / hark duen arropa ez balu, / nork luke ezen hartaz kontu? Gy 106. Abere-larruzko soiñeko batzuekin Adan eta Eba janzirik. Lard 5. Apaiz-soñekoak janzirik zegoala. Ib. 95s. Haurrak kokarda xuri bat zuen bere soineko guzia. Hb Egia 149. Aphaintzea hauzi goibela egiaren soinekoz. Ib. 128. Athorra xuria eta soineko garbiak jauntzirik. Arb Igand 118. Jende aberatsa, neguko soinekoez beroki jauntzirik. Ib. 84.
( s. XX) Erantzi ebazan soñekoak. Echta Jos 59. Soineko beroekin zabilak hemen jendea, nor nahi izan dadin. JE Bur 113. Arpegi guztiak naigabe-soñekoa jantzi zuten. Ag G 229 (v. tbn. Kr 207). Jantzi nitun artzai-soñeko garbiak. Jaukol Biozk 97. Ez zeuzkanat ire soineko eder ta bitxi bikainak. TP Kattalin 188. Bere soñekuak ziren abarketa zarrak, iñoiz baltzak ixandako praka arreak, garriko baltza [...]. Kk Ab II 14. Alkatea eta zinautziak beren karguko soineko berexiekin. Zub 54. Indi-oillarra bezin dotore / soiñeko piñ lujosua. MendaroTx 34. Orduko yendeak [...] zakuz edo soñeko latzez yazten ziran. Ir YKBiz 263. Jantzi oietako batek soñekoa zuan bere izena, eta oraindik ere burua ez beste soñ guztia estaltzen duan jantzi zabalari orrela deitzen zaio. JMB ELG 70. Ari baltza etxako faltako soiñeko zurian . (V). A EY III 172. Soñeko zuri isats luze batekin ezkonduko zala. JAIraz Bizia 67. Ori ta more jarri da zerua, ta arratseko soñeko gelgarriz jantzi uria. Txill Let 50. Zer zabiltza erromes soñekoak jantzita? Etxde JJ 224. Materiazko soiñekoa gauzei kenduaz, izpiritualki buruan artzea. Vill Jaink 66. Soineko eta oinetako hits horiekin etzitaken urrun joan. Ardoy SFran 236. Alboan ikusi nuan, soiñeko pinttorratu apain batekin. JAzpiroz 158. Ama umiei soñekuek aldatzen asi zan. Gerrika 23. Neguko soineko bero, haurren aterki edo oinetako. Larre ArtzainE 87. [Kaskabarrak] soineko arrea zuen. "He was dressed in grey" . MEIG IX 103. Jantzi-soinekoak, etxe barrenak [...] dena da eder baino ederragoa. MEIG I 154.

v. tbn. Egiat 262. Zuzaeta 137. Gco I 423. Dh 109. JJMg BasEsc 272. Echag 174. CatLlo 52. Ur MarIl 101. Izt C 254. Arr GB 66. Laph 91. Aran SIgn 211. Apaol 117. Sor Gabon 34. AB AmaE 382. Elzb Po 193. Bv AsL 178. Lap 215 (V 97). HU Zez 179. Jnn SBi 150. A Ardi 31. Iraola 71. Ill Pill 10. StPierre 23. Lh Yol 30. ArgiDL 135. Inza Azalp 52. Altuna 24. Ox 91. Or Tormes 19. FIr 132. Lab EEguna 74. Enb 103. Otx 123. Alz Ram 130. Etcham 97. Ldi IL 76. Eguzk GizAuz 55. TAg Uzt 226. Iratz 133. Zerb IxtS 26. Lf Murtuts 30. Zait Sof 144. Mde HaurB 54. NEtx Antz 78. Lek SClar 112. Vill in Bilbao IpuiB 6. Erkiag Arran 114. Akes Ipiñ 22. Izeta DirG 44. Arti MaldanB 218. Basarri 71. SM Zirik 90. JEtchep 86. Osk Kurl 185. BEnb NereA 200. And AUzta 153. Ibiñ Virgil 101. In Etxabu Kontu 146. Xa Odol 67. Berron Kijote 46. Ataño TxanKan 215. Soñoko: CatElg 108v. CrIc 148.
azpiadiera-1.1
Ateraten dau amak diadarra, ta diño, [seme] au dabill osasuna galduten, ezin aguantau leijo abarka ta soñekotan.JJMg BasEsc 11. Soineko txuritan ager nadientzat. Dv LEd 7. Artzain soinekoetan da. Ox 38. Soineko ederretan yauntzia [itzuli]. Zub 65. Aspaldikoen soinekoetan iantzita. Zait Plat 72.
azpiadiera-1.2
(Como segundo miembro de compuestos).
Santuaren ezurrak berekin eraman naiez, Eliz soñekoak gañean eman ta ortzitu zuten kaja batean. Mb IArg II 301. Zazpi milla pare zapata, bost milla martitz-soñeko. Astar II X. Urteetan sartu zanean, Helik eliz-soñekoak janzi ziozkan [Samueli] . Lard 149 (v. tbn. eliz-soineko Ag AL 100, Zub 78). Josek, jai-soñekoz jantzirik, [...] Oñatirako bidea artzen du. Ag G 276. Bi eskuak juntatuak, ohe gainean datza / hil soineko duelarik zerume jauntzi beltza. Iratz 157. Eztai-soñekotan ere, oso erakuspen ederrak ditugu. NEtx Nola 16 (v. tbn. eztai-soñeko ArgiDL 121). Il soñekoz jantziko nok. Ataute barruan luze jarriko nok. Bilbao IpuiB 179. "Samouraï" edo soldado zonbait, beren bi ezpatak kurutzaturik burdin soinekoen gainetik. "Armure de fer" . Ardoy SFran 214. Ezar gerrikotzat egia, jantz burdin-soinekotzat zuzentasuna. Bibl Eph 6, 14 (TB soiburni, Ol, Ker, IBk, IBe bularreko ). Ez zan arma-soiñekorik aurrean jarriko zitzaionik. "Armadura" . Berron Kijote 194.
azpiadiera-1.2.1
(Fig.).
Etxe aundia izanik, eriotza ugari izan ezkero... izango dabe ango biztanleak ol-soiñekoa... Erkiag BatB 184.
azpisarrera-1
SOINEKOAK HARTU. Vestirse.
Erran zenbait othoitz, beharrenak bederen, soinekoak harzean. Dh 49 (v. tbn. otro ej. en la misma pág.).
azpisarrera-2
SOINEKOAK URRATU, SOINEKOAK HAUTSI. Rasgar(se) las vestiduras.
Agindu zeuan mundu guziak urratu zegiela soñekoa. Lar SermAzc 56. Aphez handiak entzun zitueneko Salbatzaillearen hitzak, hautsi zituen bere soinekoak, hori zen blasfemioa bat entzun zuelako seinalea. Lg II 262. Bere lagunak, berri au aditu zutenean, soñekoak urratu zituzten eta negarrari eman zitzaiozkan. Lard 183 (v. tbn. 447). Baita Kaifasek ere deadar / soñekoak urraturik. Balad 237.
azpisarrera-3
SOINEKO DONE. Hábito. Cf. Enb 103: Josu maitia [...] zeure soñari / gogor inkaurik eguan / Soñeko deuna.
Bere Soñeko Done artzearen Urrezko Eztaietan. NEtx Nola 38. Habito edo Soñeko Donea artzea. Ib. 37.
azpisarrera-4
SOINEKO-GAI. "Soñeko gaia, tela o materia para hacer vestido" Lar (s.v. gaya).
Urrerik garbiena eta soñeko gai preziotsuenak. AA III 582. Eremuan, etxerik, janari eta soñeko-gairik gabe. AA I 428.
soineko
<< sinet 0 / 0 sortze >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper