OEH - Bilaketa

546 emaitza x bilaketarentzat

Sarrera buruan (2)


Sarrera osoan (499)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
subil.
etimologikoa
Etim. Para su relación con su, mejor que con zur, v. LH 326.
sense-1
1. (V, G; Lar, H), sugil (G-nav, AN-5vill), suil (V-gip), sunbil (Lar), sungil (AN-gip), supil (V-och-m-gip, G; VP 85v, Aq 166 (G)), zubil (V-arr; H), zupil (G), zurbil Ref.: A (subil, sugil, sungil, supil, zubil); Ond Bac 404; Iz ArOñ (subill); Elexp Berg (subill) .
Leño grueso de un fogón u hoguera. "Cortar un tronco que llaman sumbil, para la noche de Navidad" (Valdizarbe, 1717). LexHNav I 136. "Trashoguero" Lar. " Zubil Bizkaian da zupil Gipuzkoan esaten iako sutondoko anporrari" A Ezale 1897, 167a. "Tronco que se pone al fuego" , "tronco junto al fuego" A. "El tronco lateral del fogón" Iz ArOñ. "Gabon-suilla llaman en el barrio de Aránzazu a cada uno de los troncos descomunales que se ponen en el fogón en la Nochebuena" Vill (comunicación personal). v. sokil (2). .
Egin eginik aren gorputza Natibitate subila. Acto 349. Ari ziran pagari barrenean subill gertatzen beste [txendor] bat sututzeko. Apaol 63. Berrogei egunean / zubila sutan lez / maitetasunan suak / euki eban negarrez. Azc PB 136. Subill edo egur lodiak [...] pilloratu. Ezale 1899, 148b. Piztu zuan sua bi supillen erdiyan, txillar mordoka bat sartuaz. EEs 1913, 185s. Zurbil edo onbor bizkorrak [...] abar eta kimak. ADonostia Itzald II 6. Suak erasoten dio subillari. Or ( in Gazt MusIx 40 ).
azpiadiera-1.1
(H), surbil, zubil () .
(Usado en comparaciones, como símbolo de inmovilidad o insensibilidad). "Aturdir, -dirse, [...] zubildu, zubil bat egiñik geratu " .
Eztago eurak bigunduteko modurik; surbil bat eginik dagoz konfesorien oñetan. Astar II 226. Animalija sensunbagak legez, edo obeto esaterren, subil bat dirudijela. Ib. 130. Eta dagoz geldi geldi subil bat eginik. Ib. X. Oean zatzazala, zagoz zubil bat legez geldi geldi, ordu erdi baten gitxienez. EL2 76.
azpiadiera-1.2
(H), sunbil (G-goi ap. JMB At ; H), zunbil (AN ap. A , que cita a Mb ; H).
Tronco de árbol. "Tronco cortado de árbol" JMB At. .
Gain orrelakotik amiltzen den zunbil andi edo zur edo aitz biribilla. Mb OtGai I 34. Ez eben aurkituten atx, subil, larra, sasi edo orbela baño. Astar II VII. O Errege! Sunbil edo giz-antz begiratu ikaragarriko bat zure aurrean ikusi dezu. Lard 306. Mendi-gain goitik bera amiltzen dan zunbil, enbor edo aitz biribilla. EG 1952 (1-2), 34. Bigurri dago aren [elorriaren] subilla. Gand Elorri 30.
azpiadiera-1.3
sunpil.
Tronco con el que se machaca.
Aurkixe zanpatuko, lertuko ta txikituko ditu sagar-jotzalleak tolarean sunpillaren zartakoz. TAg Uzt 280.
azpiadiera-1.4
"Astillones sacados mediante cuñas en los cabezales y raigones de los árboles cortados para madera. Negu guztirako laiñ subill batu dot etxe ondora " Etxba Eib. .
azpiadiera-1.5
sumil (BN-baig), zumil (BN-baig), zunbil (AN-larr, B) Ref.: A (sumil, zumil); Asp ANaf (zunbil); Izeta BHizt2 (zunbil) .
"Tronco que se arrastra en un campo para desterronarlo" , "pisón para ajustar las piedras del pavimento" A. Cf. VocNav s.v. zumbil.
azpiadiera-1.6
" Subillak ibiltzen dia burtarasak eitteko, burterraillak eitteko " Elexp Berg. .
azpiadiera-1.7
" Junguria ta supilla, el yunque y el tronco donde se clava para afilar sentándose en él" Iz ArOñ (s.v. jungúra).
sense-2
2. (V), zunpil (G-to) Ref.: A; Iz ArOñ (súbill, ára) To (arrebesatia) .
"Piezas de madera que se ponen al arado para fijar en ellas las púas" A. " Ara-subillak, las maderas donde se meten las púas" Iz ArOñ (s.v. ára). " Burdíñaa-subillak " Ib. (s.v. súbill).
Subil bakoitzean bost ortz tint daukaz goldeak. (V-arr). A EY III 295. Arreari sumilla autsita, esan nitxeuan da jaiean konpondu zidaken. JAzpiroz 159.
sense-3
3. "(V-m), silla de madera" A.
azpiadiera-3.1
"(V-och), poyo" A.
sense-4
4. (V-gip ap. Iz ArOñ ), xunbil (AN-erro ap. A Apend ).
"Tajo" A Apend. " Súbil, subílla, el tajo del carnicero" Iz ArOñ.
sense-5
5. sunbil.
" Sunbilla, bulto" AB AmaE 492.
Bere lenkusu illdakoaren sunbill illuna / agertu eta laster jarri zan bizkortua. AB AmaE 453. Baña sunbill bat dakus aidean itz bagea, / bere lenkusu ill zana zala gogoraturik. Ib. 454. Oraiñ ulu triste bat, oraiñ ixilltasuna, / oraiñ sunbil bategaz bildurtuten nintzan. Ib. 363.
azpiadiera-5.1
"Estatua, sun-bil " Izt 47v.
sense-6
6. " Sunbil (G-to), ramas de haya o roble o castaño que sirven de suelas a la narria" A.
sense-7
7. " Sübilla, etxe zola-zolako zureria" Alth in Lander RIEV 1911, 601.
sense-8
8. suhil (S ap. Lh ), suhuil (S ap. Lh ).
" Sühilla (S), sühüil (S), pièces de bois sur lesquelles reposent les barriques" Lh.
azpisarrera-1
SUBIL-AFARI.
Cena de Navidad.
Emengo bikoteak garagarrillako eguzki jai aundian ezkontzen dituk, eta neguko subil-aparian ezkongaitzen. Eston Iz 71.
azpisarrera-2
SUBIL-AIZKORA.
"(V-ger), hacha grande" A.
azpisarrera-3
SUBIL-ARRATS.
"Nochebuena, sóila oatsa [sic] (BN-baig)" Echaide Nav 74.
azpisarrera-4
SUBIL-HARRI.
"(V-ger), piedra del fogón" A.
azpisarrera-5
SUBIL-EGUR.
"Tronco o tizón de Navidad (Zona N.O.)" VocNav .
azpisarrera-6
SUBIL-ONDO.
azpisarrerakoSense-6.1
a) (En casos locales de decl. sing.). Espacio junto al fuego.
Inor eztau nai subil-ondoan / egun guztian berbetan. Azc PB 91. Ekazu Kontze subil-ondoti / maira makallao-saltsea. Ib. 92. Subil-ondora ioan zirean. A BeinB 73.
azpisarrerakoSense-6.2
(Como sust. pleno).
Ango subil-ondoak ez ekian sua egunero ta ordu jakiñetan ikusten. Erkiag BatB 58.
azpisarrerakoSense-6.3
b) "Leño [...] pequeño, mokorra, moskorra, zubilondoa " .
azpisarrera-7
SUBIL-OSTE.
"(V-m), leñera de cocina, rincón en que se amontona leña" A.
azpisarrera-8
SUBIL-TXONDOR (-txendor V-gip ap. Iz ArOñ ).
Carbonera de troncos grandes.
subil
<< subai 0 / 0 2 sumatu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper