(L, BN; Lar), gaixtagin (SP, VocBN , Dv, H), gaiztakin (BN; Lar, Añ (G)), gaxtagin (Urt), gaixtakin, gaiztokin (S), gaixtokin (S), gaistagin (V, BN-baig; Lar), gaistakin (BN-baig), gastagin (Volt 93) Ref.: A (gaiztagin, gaixtagille, gaiztokin, gaixtokin); Satr VocP (gaistagina) .
(Sust. y adj.). Malhechor, criminal, maleante; perverso, malvado; dañino. "Princeps atq. architectus. sceleris, gaxtagin buruzagia " Urt II 260. "Belitre, pícaro, ruin" , "facinoroso", "malvado" Lar. "Alcalde de Hermandad, conoce de hurtos, muertes, &c. ejecutadas en el campo, bide eta kanpoetako gaiztagiñen alkatea " Ib. "Acompañarse, juntarse con gente ruin, perversa, gaistagiñakin bildu " Ib. "Malhechor" Lar, Añ. "Malfaisant" VocBN . v. gaiztagile, gaizkile, gaizkin. Tr. Empleado desde Leiçarraga en la tradición septentrional (en suletino sólo lo encontramos en Casenave); desde la 2.a mitad del s. XVIII se encuentra tbn. en autores meridionales, si bien es algo menos frecuente que al Norte. La forma septentrional más empleada es gaixtagin (a veces gaxt-, incluso en un mismo autor); al Sur gaiztagin (gaistagin en algunos autores). Las demás variantes están poco o nada atestiguadas en los textos: gaitztagin (junto a gaixtagin ) en Goyhetche (174), gaistakin en Bordel (199), gaiztakin en D. Agirre (Ioan 190), gaixtakin, como nombre, en Casenave. En DFrec hay 6 ejs. de gaiztagin .
Harekin kruzifika zitzaten bi gaixtagin. Lç Mc 15, 27 (He, TB, Dv ohoin). Eraman dutela urkabera ohoin eta gastagin pilla bat. Volt 147. Gaixtagin damnatuen oztea. EZ Man I 83. Zu ongin baino hura gaixtaginago da. Harb 376. Urkatu baten hobian ehun gaxtagin ehorzten dira. O Pr 459. Inozenta baita punitzen, / salbatzeko gaxtagiña. Gç 87 (ib. supra el mismo verso lleva hobenduna). Baldiñetariak izan ez balitz hau gaixtagina, ez ginduen eki zure eskuetarat emanen. He Io 18, 30 (HeH, Dv, Leon gaixtagin, Ol, Or gaiztagin; Lç gaizki-egile, TB gizon gaisto, IBk gaizkile, IBe gaizkigile). Geren gaistaginei onez ta otoitzez eranzutea. Mb IArg I 270. Eramana da bada yuie gaixtagin baten oinetarat. Lg II 263. Antiochus, Printze gaixtagina. Brtc 122. Gaixtaginak eta onak. Monho 118. Catilina, galdu biar zenduban bizitza gaistagin ori. Mg PAb 213. Alperrez eta gaiztagiñez beteak daudela toki guziak. AA II 76. Muthiko gaixtaginak diruaren plazan Kintaleko harri bat ezartzen du kutxan. Zby RIEV 1908, 764. Preso ereman, gaixtagin bat bezala, gizon bat hain saindua. Jnn SBi 157. Robespierre, behar bada Erreboluzioneko gaixtaginik handienaren ixtorioa. Elsb Fram 124. Ihizi gaixtagin zenbeit. Ox 174. [Jesus] gaixtaginenen heriotzerat dela gu gatik joaki. Ib. 74. Gaixtagin baten eite gehiago bazuen, jaun handi baten baino! JEtchep 83. Nola izan diteke ain gaiztagin? Ibiñ Virgil 59. Lehen etsaiak / aizatürik bezaiñ sarri, / bestelibat tzaizkü heltzen / guretzat gaixtagin gorri. Casve SGrazi 144. Erreboluzioneko gaixtaginek suntsitu [zuten erlika] . Lf ( in Casve SGrazi 16 ).
v. tbn. Mih 66. VMg 37. Gco I 437. Elzb PAd 17. Or Eus 249. SMitx Aranz 176. Mde Pr 156. Etxde JJ 154. Zait Plat 17. Lf ELit 67. Gaixtagin: Hm 67. SP Phil 348. Ch III 50, 4 (SP, Mst gaixto). CatLav 391 (V 188). Mih 8. Iraultza 20. JesBih 437. Jaur 174. Gy 258. Hb Esk 46. Dv LEd 255. Laph 147. CantIzp (ed. 1868), 112. Lap 324 (V 148). HU Aurp 104. Lh EEs 1915, 243. Etcham 187. Iratz 100. Zerb IxtS 88. Mattin 57. Xa EzinB 126. Gaistagin: CrIc 174. Zav Fab RIEV 1907, 540. TB Mc 5, 2. Gaxtagin: Ch IV 13, 2. Dh 236. Hb Esk 209. Lap 404 (V 184). HU Zez 80. Larz Senper 22.