Harremana

    OEH - Bilaketa

    166 emaitza ugarte bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    porrokatu.
    tradizioa
    Tr. La única forma documentada en la tradición septentrional es p(h)orrokatu, con excepción de part. phorroki en un texto suletino de GH. Al Sur las formas más empleadas son porrokatu y purrukatu . Hay además purrakatu en Lizarraga de Elcano, Xenpelar, Aranburu y Bago, Orixe (junto a porrokatu ), Goñi y Ataño; porrakatu en una inscripción de principios del s. XIX y (junto a purrukatu ) en Txirrita, y porrukatu en Labayen. En DFrec hay 11 ejs. de porrokatu.
    sense-1
    I . (Vb.).
    azpiadiera-1.1
    1. (G-to, L, B, BN, S, R-uzt; SP, Ht VocGr 337, Aq 490 (G), VocS 132, Gèze (ph-), Dv (ph-), H (+ ph-)), purrukatu (B), porrakatu , purrakatu , phorroki . Ref.: A (porrokatu, porrakatu, purrukatu); Lrq (phorroka); Izeta BHizt2 ; Gte Erd 153.
    Destrozar, pulverizar, destruir; deshacer. "Broyer, briser" SP. "Réduire un objet en menus morceaux" H. "Despedazar, desmenuzar" A. "Purrukatu, reducir a migas" Ib. "Briser, déchirer" Lrq. "Purrukatua, es despedazado, pulverizado" SMuj. "Deshacer. Porrokatu dugu etxea" Izeta BHizt2. "Zakurrak bildotsa porrokatu du (B)" Gte Erd 153. Cf. VocNav: "Porrocar, deshacer una labor u obra. Cuando una mujer está confeccionando a ganchillo una prenda de lana y le sale mal la labor, la porroca para volverla a hacer a su gusto (Salazar)".
    Gaitz da Arradoian artzea borroka, eror daite ehor eta burua porroka. O Pr 506. Zeha, hauts, arrailla, porrokatzatzue zuen bihotzak prinzipalki. SP Phil 324 (He 326 porroskatzatzue). Higuiñaraz dietzadatzu / munduko xarma emeak, / eta porroka bihotzean / bekhatuaren gatheak. Gç 103. Ateak porrakatuak. FrantzesB I 167. Bere tokira itzuli zuten [kutxa]; baña urrengo egunean [...] osotoro porrokatu, eta bere zatiak elizan banatuta arkitu ziran. Lard 152. Ez ditzazula aurthik perlak xerrien aitzinerat, beldurrez zango petan ostika ditzaten eta zure kontra bihurturik zuhaur phorroka zitzaten. SalabBN Mt 7, 6 (Dv phorroka; Lç, He, BiblE zathika, TB, EvL porroska, Echn, Ur puska(tu), Ip urra, Hual zatizka, Samper desegin, Ol abarrakituz, Leon zirtzifika). Arri berak porrokaten du kari zoinen gainian eror ledin juizioko egunian. Hual Mt 21, 44 (Ip lehertü, Ur puskatu, Echn lertu). Ontziari atzera eragin zioten [olatuak] eta ugarte beraren aitzetan printzatu eta purrukatu zuten. Aran SIgn 41. Tellen arteko murtera phorrokatzen die barnen sartzeko. Ip Dial 31 (Dv phorrokatzen; It xeatzen, Ur txikituten). Zurezko eta harrizko jainkoak phorrokatzen dituzte. Laph 202. Arrapatzen zuena / purrakatzen asi [zezena]. Xe 204. Murruak desegin, porrokatu, eta egun batez zortzi aldiz asaldatu bazuten ere. Zab EE 1884b, 229.
    (s. XX). Phorrokatü dü büria / heren süge handiak. UNLilia 14. Iturri santuko kañoak eta kandaburak purrakatu zituzten. Goñi 72. Makillaz porrokatuta / erritik joan ditezela. Urruz Zer 62. Porrakatu ta puskatu zuten / naziyo txiki gaxua. Tx B I 103 (242 purrukatu). Lenago biyak nere atzaparretan purrukatuko zaituztet. Alz Burr 26. Baserri guztiak purrukatzea erabaki zuten. Ldi IL 167. Bestela atzaparretan aut purrakaturen. Or Eus 39 (333 porrokatu). Eta ezin hilez harek eman zutian buztan khaldiek phorroki zien Sobe. GH 1933, 59. Kateak autsi ta oin-burniak porrokatu zituen. Ir YKBiz 189. Antzerik zolienez aztertuz eta ikertuz, iauregia bera gainbera eratxi ta porroka zezakean. Zait Plat 6.
    v. tbn. Tt Onsa 52. AstLas 25. Xarlem 1498. Arch Gram 25 (ph-). Samper Mt 9, 16. Zab Gabon 94. Otag in FrantzesB II 133. A Ardi 119. Purrukatu: EE 1882a, 130. Etxeg EEs 1911, 136. Ag G 342. Tolosa EEs 1913, 210. Kk Ab I 80. EusJok 110. Etxeg Itzald II 157. Inza Azalp16. ABar Goi 66. SMitx Aranz 101. Etxde JJ 179. Purrakatu: Aran-Bago ManMed 271.
    (Intrans.). Romperse.
    Ona noraño elduko aizan, aurrera igaro gabetanik; emen porrokatu eta ausiko dituk ire baga-jaso apardunak. Lar SAgust 10. Ontzia porrokatu eta ondatuko zala. Lard 528. Uste dezu berriztu genezakela gure purrukatutako bizitza zoriontsua? ABar Goi 75. Alegiñak erre bear dauz bere lana porrokatu ez dedin. Onaind STeresa 95.
    (ph- L, BN, S ap. A; Lar; porrakatu AN-gip ap. A; purrukatu Sc ap. A). "Aporrear", "golpear" Lar. "Phorrokatu, atropellar" A. "Golpear" Ib. Algunos ejemplos que hemos incluido en el apartado de arriba podrían también interpretarse con este significado.
    azpiadiera-1.2
    2. (Sal, R ap. A ; Dv (ph-), H (+ ph-)), porrakatu (R ap. A ), purrakatu (AN ap. A ).
    Fatigar(se), extenuar(se). "Au fig. exténuer, s'exténuer, épuiser, s'épuiser, en parlant des forces. Lanak phorrokatu duen baino lehen hobe da aphur bat uztea, avant que le travail n'exténue [...]. Hain laster ibilli naiz, non porrokatu bainaiz, j'ai marché si vite que je me suis épuisé" H. "Rendirse de cansancio" A. "Fatigarse en exceso" Ib. v. nekaporratu, nekaporrokatu.
    Nol' enainte iasan-ezinez, / eta soinak ihes eginez, / buruzpiko edo larrapoka / eroririk, oro porroka? O Po 49. Biak nekatu eta purrakaturik etziñik zeudela lurrean ezin mugituz. LE Urt 170 (ms. 60r nekaporraturik). Goizetik arrats lanean hariz porrokatuak, irabazten edo biltzen ziteian gure eta bere hazteko dina. Elzb PAd 16. Azkenean, arras unhatua, izerditua eta porrokatua [...] hurbildu zen nere ganat. Ib. 56. Beiak lanian purrukatuak, / urrikaltzeko moduan. Tx B I 236. Agertuko da purrukatua ta zutik ezin egonaz. ABar Goi 59.
    azpiadiera-1.3
    3. Derrotar, vencer en combate. v. borrokatu (2).
    Asmatü düdana dük heltüren, Filistinek hire harmada diek porrokatüren. Egiat 172. Belate eta Elizondoko arkaitzetan gipuzkoatarrak franzesa porrokatu zutenean. Izt C 496. Ai, zu orrela ikustean, nere oroitzkiñak Vakzia eta Austrigoniako bazterretan etsaien ekerzituak purrukatuaz zere anaien aurrean oi zinjoazen egun eder aiek gogoratzen dizkit. Arr EE 1882c, 550. Purrukatu ditzagun gure Jaunaren etsaiak. Ag Serm 278. Karlo Magnoren gudutaldea porrokatu zuten orduko Nafartarrek. FIr 163.
    azpiadiera-1.4
    4. "(L-ain), cargarse de frutos" A.
    azpiadiera-1.5
    5. Luchar, pelear. v. borrokatu.
    Gerra gogor baten ondorean, pausu bakoitzean israeltarrekiñ purrukatzen zala, eldu zan irugarrengo murruraño. Ag Serm 211. Eztute onik asarretu ta / purrukatzen ez badira. Tx B II 67.
    azpiadiera-1.5.1
    "(L, BN), agarrarse y luchar sin hacerse daño" A.
    sense-2
    II. (Part. en función de adj.).
    azpiadiera-2.1
    1. (V-gip), purrukatu (G-azp-bet), porrukatu. Ref.: Gketx Loiola (jokalari); Elexp Berg. Acérrimo. "Exagerado. Langille purrukatuba da, bertso-zale purrukatuba da " Zt (comunicación personal). " Gizon bat da ori jokalari purrukatua " Gketx Loiola (s.v. jokalari). "Muy aficionado, muy entregado a una cosa. Muslari porrokatua da Hilario " Elexp Berg. . v. amorratu (2). Tr. Documentado en el s. XX, sobre todo en textos guipuzcoanos. Al Norte lo emplea Xalbador.
    Mendizale purrukatua. Ag G 250. Bertsolari jator, azkar ta purrukatua. Muj PAm 6. Garbizale porrukatuegiak dituk. Lab EEguna 84. Eiztari purrukatu bat. JAIraz Bizia 22. Erakusmeneko gizon eder-ederra izan zan Arkita: iakintzale porrokatua, gogoetalari sakona. Zait Plat 14. Musika-zale porrokatua. Ib. 54. Bizkai eta Gipuzkoako garbizale porrokatuek soilik ezagutzen duten hitz berria. Osk Kurl 23. Franzis yokalari porrokatua baizen. Izeta DirG 28. Mundua azpikoz gora jarri nai zuten ameslari porrokatu aiek. Vill Jaink 132. Aldakoneko Anbrux, mutil zar purrukatua. NEtx LBB 141. Pertsuzale porrokatua. Xa Odol 32. Orduan abertzale purrukatuak. BBarand 108. Erleak beti izan ditu etsaiak. Bat urua duzute, gozozale purrakatua. Ostolaiz 138. Lekuona jaunak, herri-hizkuntza zale porrokatuak, "besteari" halako mesedea egin dionean. MIH 166. (389n purrukatu) Euskal idazle trebe eta langile porrokatua dan Aita Manzisidor. MEIG II 146. (86 purrukatu)
    v. tbn. Purrukatu: Inzag RIEV 1923, 502. Alz Burr 41. RIEV 1931, 639. Ldi IL 11. Or Eus 165n. TAg Uzt 48. Anab Poli 8. Basarri 52. Salav 44.
    azpiadiera-2.1.1
    " Purrukatua, supelativo de cualquier adjetivo. On purrukatua da. Gaisto purrukatua da " Asp Leiz. .
    Testamentua egiñ zezan beraekiñ illdako agure zar aberats porrokatu batek. " Un viejo ricachón" . DicM (ed. 1877). Aberats porrokatua. A Ardi 24. Aberats-jende porrokatua. "Riquísimos" . Mok 5. Bizkor purrukatua zan gure Guatti. JAzpiroz 200.
    azpiadiera-2.2
    2. Desmenuzado.
    Lür phorrokatiena da hobekienik lanthia. Ip Dial 61 (Dv phorrokatua; It apurtuena,Ur ziatuen daguana).
    azpiadiera-2.2.1
    Deshecho, roto.
    Etxe zikiña, purrakatua, berri-berritik asi bearra. Ataño TxanKan 39.
    azpiadiera-2.2.2
    (Fig., referido a personas).
    Beeraiño erori ziran. Bi lagun ziran. Joxe porrokatua gelditu zan. BAyerbe 81.

    porrokatu

    porrokatu
    << pardeldu 0 / 0 pozoi >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper