OEH - Bilaketa
946 emaitza ugari bilaketarentzat
Sarrera buruan (8)
Sarrera osoan (500)
- abelgorri
- aberastasun
- aberats
- abere
- abere-talde
- abestu
- abezekiro
- abizen
- abondo
- abundant
- abundatu
- abuztu
- adabatu
- adar
- adaxka
- adieragarri
- adierazi
- adiezin
- adina
- aditzaile
- adore
- 1 adur
- afari
- agaratz
- agerrarazi
- agintari
- aginte
- agudo
- ahalik
- ahoberokeria
- ahogozagarri
- 1 aida
- aiene
- aintzura
- 1 aire
- aitzakia
- aitzinalde
- aizkora
- aje
- akitu
- akituezin
- 1 ala
- alai
- alargun
- albertxiko
- 1 albo
- aldakor
- 1 aldamen
- aldats
- aldatu
- aldaxka
- alderdi
- aldi
- aldizkingi
- 1 ale
- alertze
- algara
- algodoi
- almendra
- altzairu
- altzari
- amaiezin
- amaikide
- amaraun
- ameskai
- anaitasun
- 1 anbo
- andere
- andereño
- antolatu
- antz
- antze
- antzo
- 1 antzoki
- 2 apal
- 1 aparatu
- 1 apatz
- aprobetxatu
- apurtu
- 1 aran
- arazo
- ardaila
- 1 ardi
- ardo
- 1 ardura
- arduragabe
- argitaratze
- ari izan
- arintxo
- arkitektura
- arlote
- arlotetxe
- arnegari
- arotz
- 1 arrain
- arraio
- 1 arrantza
- arratoi
- arratsalde
- arratz
- 1 arre
- arren
- 1 arroka
- arroz
- artale
- 1 arte
- 3 arte
- arteztu
- arto
- ase
- 1 askatu
- 1 aski
- asko
- asmamen
- asmokide
- aspalditxo
- astindu
- astrapala
- ateraldi
- aterpe
- atorra
- atsegin
- atsekabe
- 1 atso
- atsokeria
- 1 atze
- atzen
- 1 atzeratu
- aukera
- aukerabide
- aurre
- aurren
- aurrezarri
- aurten
- 1 ausarki
- auska
- auskalo
- automobil
- auzo
- auzotegi
- axanpa
- axola
- azal
- azarkeria
- azeri
- azitrai
- azken
- azoka
- azpi
- azpigarri
- aztarren
- aztertu
- azukre
- 1 baba
- babarrun
- bada
- bai
- baina
- 1 baita
- baizik
- bakan
- bakandu
- bakanketa
- bakar
- bakarleku
- bakarrizketa
- bakoitz
- 1 bala
- baldoki
- balent
- balentekeria
- baliotsu
- 1 banda
- 1 bar
- barakarro
- baratxuri
- 1 baratze
- 1 barka
- barkatu
- barreiatu
- barreneko
- barrika
- barrualde
- 2 basa
- basahuntz
- basalapur
- basaran
- baserri
- baserritar
- 1 baso
- basoliondo
- 1 basotxo
- bastimendu
- basurde
- batxo
- bazkide
- bedeinkazio
- begiko
- begirakune
- behar
- behartu
- behi
- 1 belar
- belarluze
- belarri
- belarritako
- belarrondo
- belartegi
- beltz
- beltzaran
- benetan
- bentaja
- 1 bera
- beraiek
- berba
- berdin
- bereter
- berez
- berogarri
- berotasun
- berotu
- 1 berritsu
- berritxuratze
- berriztu
- bertso
- berun
- 1 besanga
- bete
- bezain
- bezainbat
- bi
- bigun
- bihozkor
- bildu
- bilkura
- bina
- bipil
- birao
- bistatu
- bitxi
- bizi
- bizibide
- bizkar
- 1 bolada
- bon-bon
- buelta
- burdina
- burdingai
- 1 burla
- buruko
- 1 buztin
- buztinarri
- demanda
- 1 dena
- desaire
- desditxa
- desegokikeria
- deseo
- desondra
- diamante
- dinaro
- dinbre
- diru
- dirualdi
- doarik
- doi
- 2 donekarri
- duda
- duda-muda
- dunbada
- dunbal
- edan
- eder
- ederkizun
- edertasun
- egileor
- egokiera
- egur
- egurastaldi
- ehiza
- ekarri
- ekoizte
- 1 eleketa
- elorrarantza
- eltxo
- eltzaur
- eltzekari
- elur
- emai
- emaile
- emaitza
- eman
- emanpide
- emate
- enbido
- enforru
- entzun
- eralki
- erbi
- 2 erdu
- ereskide
- erion
- erlatoki
- erlekindu
- 2 erne
- errazkiro
- erregadiatu
- erregular
- erregutada
- erromes
- 1 erronka
- errukitsu
- erruz
- erti
- eskainarazi
- eskarmentu
- eskerdun
- eskritura
- 1 esku
- eskuartetxo
- eskukada
- eskultura
- eskuturreko
- eskuzabal
- esneketa
- espartzu
- espetxetu
- espetxetu
- estugune
- etorrera
- etorri
- etxebizitza
- etxekalte
- etxekoandre
- euskaldun
- ez
- ezagutza
- ezbai
- 1 ezin
- 1 ezkotu
- eztimakatz
- eztiro
- eztul
- farre
- forulari
- 1 franko
- fruitu
- gabe
- 1 gai
- gain
- 1 gainera
- gaintorri
- gaixoaldi
- gaizki
- gala
- 2 galdatu
- galdu
- ganadu
- gangel
- gantzdun
- 2 garai
- garau
- 1 gari
- garidi
- 1 garo
- garraiatu
- garrasi
- gastatu
- gaur
- gazi
- gazitu
- gaztaina
- gehiegi
- gehienbat
- gehitu
- 2 gelgarri
- gerez
- gerri
- 1 gertu
- gezur
- giputz
- gogo
- gogor
- gogotik
- 1 goi
- goierri
- goiz
- 1 golko
- gordailu
- 2 gori
- gorotz
- gorpu
- gosari
- gose
- guardia
- gudari
- guraritu
- gurtardatz
- gutxi
- hainbat
- hainbeste
- haitz
- haitzondo
- haizatu
- haize
- hamabi
- hamalau
- hamarreko
- hamaseiko
- han
- 1 handiki
- 1 handizka
- hanpatu
- 1 hara
- haragi
- hargin
- hari
- harilkai
- harmonia
- harrarazi
- harri
- harrobi
- harrokeria
- hartan
- 1 hartu
- 1 harturen
- hartzaile
- hartzubi
- hasi
- hasiera
- hats
- hau
- hauts
- 1 hazi
- 2 hazi
- heldu
- herri
- heste
- hestekada
- heuragi
- hidrogeno
- hileta
- hitz
- hobentzar
- hondakin
- hondatu
- hordago
- 2 hori
- hortxe
- hortz
- hosto
- hura
- 1 huts
- ibili
- igeri
- ihes
- ihesaldi
- ihi
- ikerlari
- ikusgai
- ikuspen
- ilaje
- ile
- imilaunka
- inaurkin
- 1 inausi
- indaba
- indarberritu
- indartsu
- inguratu
- inon
- inporta izan
- intxaur
- inurri
- inutu
- ipuin
- ipuintzar
- ipurtandi
- irabazki
- irabazte
- irasagar
- iraun
- iraunarazi
- iritsi
- irizmatari
- irlandes
- irrintzi
- 1 iruditu
- isil
- iskilimin
- ispiliku
- 1 itsaso
- itsumustu
- 1 itsuski
- iturri
- itxura
- itxurontzi
- itzalgarri
- 2 izaki
- jadetsi
goiburua
iraunarazi.
sense-1
(Urt I 369, Lar, Dv, H),
iraunerazi (H),
iraun-erazo (Lar, Añ, Dv, H),
iraunazi,
iraunarazo,
iraunazo,
irainerazi (Dv (irañeraz)),
irauterazi.
Hacer durar, hacer mantenerse, hacer aguantar. "Perpetuar" Lar, Añ. AxN explica emendatzeko (231) por iraunerazitzeko. En DFrec hay 3 ejs. de iraunarazi y 4 de iraunerazi. Tr. Aparece gralmente. con complemento en dativo cuando se refiere a seres animados (aunque lo emplean con absoluto Arbelbide, Etxaide y Zaitegi, y con ambos Añibarro); referido a cosas, están aproximadamente extendidas por igual la construcción con dativo y con absoluto.
Hacer durar, hacer mantenerse, hacer aguantar. "Perpetuar" Lar, Añ. AxN explica emendatzeko (231) por iraunerazitzeko. En DFrec hay 3 ejs. de iraunarazi y 4 de iraunerazi. Tr. Aparece gralmente. con complemento en dativo cuando se refiere a seres animados (aunque lo emplean con absoluto Arbelbide, Etxaide y Zaitegi, y con ambos Añibarro); referido a cosas, están aproximadamente extendidas por igual la construcción con dativo y con absoluto.
azpiadiera-1.1
(Con compl. ref. a seres animados).
Perfekzionetako statu ezarri izan zen hunetan [gizonari] iraun erazi ahal zezakeon moiena zen. Lç Adv * 8r. Hala iraun araziko / daroezu semeei. EZ Eliç 338. Zure egiak [...] urhentze hun batetara drano hartan irañ erazi dizadan. Mst III 4, 1. Zek jausi ta irau-erazoten zaituan ekanduzko bekatuan. Añ EL1 15. Iraun-erazo eidazu Fede Santa onetan eriotzaraño. Ib. 99. --Nola iltzen ez dira? --Beren gizentasunak iraunarazotzen die. It Dial 29 (Dv iraunarazten diote, Ip iraiñerazten deie; Ur iraun eragiten). Ez xoilki Jainkoak egin gaitu, baina oraino iraunarazten gaitu. Arb Erlis 312. Jaungoiko ontsuak nere malko garratzak txukatzeko iraun-azitzen dizu, ama maite orri. Alz Ram 80. Gerritik gora etzuan ezer, eta orrek iraun-arazi zion bizirik. AZavala ( in Goñi 15 ). Gizontxoa bere errege alkian iraun-erazteko. Etxde JJ 180. Nork bere burua ezitzea ta araupean irauteraztea iritxi lezake. Zait Plat 72. Jendeari bere lo nagian iraunerazteko. MIH 322.
Perfekzionetako statu ezarri izan zen hunetan [gizonari] iraun erazi ahal zezakeon moiena zen. Lç Adv * 8r. Hala iraun araziko / daroezu semeei. EZ Eliç 338. Zure egiak [...] urhentze hun batetara drano hartan irañ erazi dizadan. Mst III 4, 1. Zek jausi ta irau-erazoten zaituan ekanduzko bekatuan. Añ EL1 15. Iraun-erazo eidazu Fede Santa onetan eriotzaraño. Ib. 99. --Nola iltzen ez dira? --Beren gizentasunak iraunarazotzen die. It Dial 29 (Dv iraunarazten diote, Ip iraiñerazten deie; Ur iraun eragiten). Ez xoilki Jainkoak egin gaitu, baina oraino iraunarazten gaitu. Arb Erlis 312. Jaungoiko ontsuak nere malko garratzak txukatzeko iraun-azitzen dizu, ama maite orri. Alz Ram 80. Gerritik gora etzuan ezer, eta orrek iraun-arazi zion bizirik. AZavala ( in Goñi 15 ). Gizontxoa bere errege alkian iraun-erazteko. Etxde JJ 180. Nork bere burua ezitzea ta araupean irauteraztea iritxi lezake. Zait Plat 72. Jendeari bere lo nagian iraunerazteko. MIH 322.
azpiadiera-1.2
(Con compl. ref. a cosas).
Eta ez libertate hari nahi duen bezanbat, iraun arazi ahal diazaiola. Ax 114 (V 76; Añ GGero 90 iraunerazo al leiola). Eztü [Elizak] hortan egiten Aingüriak heltüren zena, aitzindanik erran zianaren behi irain erazitia baizik. Bp II 114. Batasunaren konserbatzeko eta iraunarazteko. ES 166. Baldin ezpaledi gal osasuna ta gastatu naturaleza exzesoes gastezutuan, baleike iraun-arazi yago ere. (165). LE-Ir. Mantenitu edo iraun erazitzea animako bizitzari. Mg CC 217. Nola baña iraun-erazitzen du Sakramentu onek animaren bizitza? Ib. 218. Urteak dira [...] iraun-erazten diozula adiskidetasun anima galgarri orri. AA III 599. Gure Apostolu Letra oiek beti iraun erazi dizaiotela oroipen oni. Ur BulaG 558. On andi hura guzia iraunazitzeko. Aran SIgn 106. Eliza-bestek irauten zuten Otabako aste osoa, eta oraino ere hiru egunetaraino iraunarazten diogutelarik, gauzak naski orduan bezalatsu dohazi. Zby RIEV 1908, 83. Nerearen eta zurearen berezitasuna iraun-eraztean. JBDei 1919, 227. Egipen gogoangarrienetako bat iraun arazi bear duen oroipen au egiteko. ForuAG 337 ( ib. 347 iraunazi ). Gauza guzion gañetik dagoan Jauna, guztioi iraun azten diena. Inza Azalp 33. Alperrik dabil areriyo ori [...] / Iraun-azoten edur-ixotzai. Enb 52. Ganeko autsari bero iraun-azo. Otx 68. Galtzeko zorian agertzen ziran makiñabat erri kanta azaldu ditu, iraunazi ditu. JArt Y 1933, 324. Ango toki askoren euskal-izenetan iraunerazi zion bere kutsuari. JMB ELG 95. Bakotxaren jabetzeari eutsi ta iraunazo egin bear ei-yako. Eguzk GizAuz 74. Peseta iraun-arazten, ortan dek ba mutila! NEtx Nola 22. Yoaten dun illobiraño, garrari irauneraztera. Or QA 114. Maitasun gunak amar urteko epean iraun erazi zion [eztialdiari] . Etxde JJ 162. Garbi ta sendo [parajea] iraunaztea. Basarri 68. [Arkitak] gorarik eta garaile iraunerazi zuen bere erriaren ospea. Zait Plat 14. Orrelako erriek gaur arte iraun izan dute, [...], eta pentsatzekoa da Jainkoak iraun arazi dituala. Vill Jaink 16. Okerreri ugari gorderik edo erdi-isilik iraun-erazoak izan arren. Erkiag BatB 65. Buruan soillik euki zitulako ta paperean iraunarazi etzitulako galdu ziran. Gazt MusIx 168. Amaren amesa, luzaroen luzaro, iraun-azo nai bai leukean. Onaind STeresa 110. Urruzunoren Ipuinak zaletasun bizia sortu eta iraunerazi zuten euskaldun askoren gogoan. MEIG IV 133. Norbaitek edo zerbaitek iraun erazi dio hizkuntzari. MEIG IX 62.
Eta ez libertate hari nahi duen bezanbat, iraun arazi ahal diazaiola. Ax 114 (V 76; Añ GGero 90 iraunerazo al leiola). Eztü [Elizak] hortan egiten Aingüriak heltüren zena, aitzindanik erran zianaren behi irain erazitia baizik. Bp II 114. Batasunaren konserbatzeko eta iraunarazteko. ES 166. Baldin ezpaledi gal osasuna ta gastatu naturaleza exzesoes gastezutuan, baleike iraun-arazi yago ere. (165). LE-Ir. Mantenitu edo iraun erazitzea animako bizitzari. Mg CC 217. Nola baña iraun-erazitzen du Sakramentu onek animaren bizitza? Ib. 218. Urteak dira [...] iraun-erazten diozula adiskidetasun anima galgarri orri. AA III 599. Gure Apostolu Letra oiek beti iraun erazi dizaiotela oroipen oni. Ur BulaG 558. On andi hura guzia iraunazitzeko. Aran SIgn 106. Eliza-bestek irauten zuten Otabako aste osoa, eta oraino ere hiru egunetaraino iraunarazten diogutelarik, gauzak naski orduan bezalatsu dohazi. Zby RIEV 1908, 83. Nerearen eta zurearen berezitasuna iraun-eraztean. JBDei 1919, 227. Egipen gogoangarrienetako bat iraun arazi bear duen oroipen au egiteko. ForuAG 337 ( ib. 347 iraunazi ). Gauza guzion gañetik dagoan Jauna, guztioi iraun azten diena. Inza Azalp 33. Alperrik dabil areriyo ori [...] / Iraun-azoten edur-ixotzai. Enb 52. Ganeko autsari bero iraun-azo. Otx 68. Galtzeko zorian agertzen ziran makiñabat erri kanta azaldu ditu, iraunazi ditu. JArt Y 1933, 324. Ango toki askoren euskal-izenetan iraunerazi zion bere kutsuari. JMB ELG 95. Bakotxaren jabetzeari eutsi ta iraunazo egin bear ei-yako. Eguzk GizAuz 74. Peseta iraun-arazten, ortan dek ba mutila! NEtx Nola 22. Yoaten dun illobiraño, garrari irauneraztera. Or QA 114. Maitasun gunak amar urteko epean iraun erazi zion [eztialdiari] . Etxde JJ 162. Garbi ta sendo [parajea] iraunaztea. Basarri 68. [Arkitak] gorarik eta garaile iraunerazi zuen bere erriaren ospea. Zait Plat 14. Orrelako erriek gaur arte iraun izan dute, [...], eta pentsatzekoa da Jainkoak iraun arazi dituala. Vill Jaink 16. Okerreri ugari gorderik edo erdi-isilik iraun-erazoak izan arren. Erkiag BatB 65. Buruan soillik euki zitulako ta paperean iraunarazi etzitulako galdu ziran. Gazt MusIx 168. Amaren amesa, luzaroen luzaro, iraun-azo nai bai leukean. Onaind STeresa 110. Urruzunoren Ipuinak zaletasun bizia sortu eta iraunerazi zuten euskaldun askoren gogoan. MEIG IV 133. Norbaitek edo zerbaitek iraun erazi dio hizkuntzari. MEIG IX 62.
azpisarrera-1
IRAUNARAZI-NAHI.
Deseo de conservar, mantener.
Len, orain eta gero erabat berdin iraunerazi-naia, galgarri gerta diteke. Zait Plat 33.
Len, orain eta gero erabat berdin iraunerazi-naia, galgarri gerta diteke. Zait Plat 33.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
