OEH - Bilaketa
47 emaitza udal bilaketarentzat
Sarrera buruan (1)
Sarrera osoan (46)
- agindu
- aiuntamentu
- aldundi
- arazo
- asmakizun
- aurre
- aurrezkitegi
- bakar
- baldintza
- batzar
- beikuntza
- berritu
- bilabide
- dermio
- dirutar
- edeskun
- egin
- eginbide
- eskakizun
- eskribiente
- euskara
- 1 goi
- goraldu
- handitasun
- harrarazi
- harro
- herri
- hiri
- idazti
- ide
- ihesika
- landola
- liburu
- mialari
- nagusi
- 1 nahiz
- ordeko
- ordezkari
- orokar
- otsein
- soroski
- tiraka
- udaletxe
- udare
- 1 urritu
- zehatz
goiburua
1 urritu.
sense-1
1.
(V; Lar, Añ, VocCB
.(G)Dv (G), H; h- Dv, H)
Ref.:
A;
Iz ArOñ;
Etxba Eib;
Elexp Berg
.
Escasear, hacerse escaso, disminuir. "Menguar, disminuirse" Lar, Añ. "Escasear" Añ, A. "Diminuer, décroître" Dv. " Ura berotuz urritzen da, l'eau à mesure qu'on la chauffe décroît. [...] Gure bihitegia hurritzen hari da " H. " Arboladixak botatziakin, basuetako iturrixak urrittu eiñ dira " Etxba Eib. "Aspaldixan asko urrittu da jentia tabernetan" Elexp Berg. . Tr. Documentado en RS (como trans.) y en autores meridionales de los ss. XIX y XX. Hay tbn. sendos ejs. de Gure Herria y J. Etchepare. En DFrec hay 20 ejs. de urritu y 1 de urrittu.
Eztogu salduko, urriturik laboria guztiz gora igon dagijan. Astar II 173. Ase zaiteze zeruko ondasunez; artu, artu, naiko beste; bada eztira orregaitik urrituko. Ib. 215. Ez da dudarik, zeren beti gatzua urritzen dijoa eta su geiago bear du. It Dial 117 (Ur gitxitu, Dv gutitu, Ip hertü). Oraiñ ajiak berritzen / indarrak ere urritzen. Xe 242. Len zuen onoria / geiena urritu. AzpPr 79. Ukulluko eleak urtean baño urtean geiago urritu ziran. Ag G 129. Adatsa urritua delarik, espartin-egileak josten du. GH 1927, 340. Bide-erditsurako zaio urritzen atsa. Bera EEs 1914, 70. Onelan lantegiak urritu ta alogerekoak geitu ziran. Eguzk GizAuz 21. Negute luzean, garoa urritu danean. TAg Uzt 291. Eginkizun oietarako naikoa izango diran añeraño Udal-gizonak urritutzeagatik. EAEg 19-11-1936, 334. Gero, [kristau zintzoak] urrituz ari ditxin. Or QA 91. Aserraldiak gero ta ugaltzenago ari ziren eta pakealdiak urritzenago. Etxde JJ 107. Kaleetan jendea urritzen asi zan. Anab Poli 32. Aizkorriko basuetan otsuak, basurdak eta bestelango priztiok urritu ziranian. SM Zirik 86. Eta astelenerako poltsatik dirua urritu egiten zitzaion. And AUzta 72. Gure artean zan lotsa pixka / nola ari dan urritzen. Auspoa 84, 39. Ezetasuna urrituaz doakio lurrari. Erkiag BatB 166. Beti bizi eziñik eta jatorduak betiko barautan urrituak. NEtx LBB 31. Nere sinismenik alare ez uan urritu. Ataño TxanKan 87. Erri auetatik len bezela taldeka soiñu ta guzi joate ori urritu da. Insausti 168. Bost axola zaigu agian etsaiak gehitu ala urritu. MIH 119.
v. tbn. JanEd II 115. Munita 147. Bilbao IpuiB 200. Basarri 131. Ibiñ Virgil 72. Lasa Poem 117.
Escasear, hacerse escaso, disminuir. "Menguar, disminuirse" Lar, Añ. "Escasear" Añ, A. "Diminuer, décroître" Dv. " Ura berotuz urritzen da, l'eau à mesure qu'on la chauffe décroît. [...] Gure bihitegia hurritzen hari da " H. " Arboladixak botatziakin, basuetako iturrixak urrittu eiñ dira " Etxba Eib. "Aspaldixan asko urrittu da jentia tabernetan" Elexp Berg. . Tr. Documentado en RS (como trans.) y en autores meridionales de los ss. XIX y XX. Hay tbn. sendos ejs. de Gure Herria y J. Etchepare. En DFrec hay 20 ejs. de urritu y 1 de urrittu.
Eztogu salduko, urriturik laboria guztiz gora igon dagijan. Astar II 173. Ase zaiteze zeruko ondasunez; artu, artu, naiko beste; bada eztira orregaitik urrituko. Ib. 215. Ez da dudarik, zeren beti gatzua urritzen dijoa eta su geiago bear du. It Dial 117 (Ur gitxitu, Dv gutitu, Ip hertü). Oraiñ ajiak berritzen / indarrak ere urritzen. Xe 242. Len zuen onoria / geiena urritu. AzpPr 79. Ukulluko eleak urtean baño urtean geiago urritu ziran. Ag G 129. Adatsa urritua delarik, espartin-egileak josten du. GH 1927, 340. Bide-erditsurako zaio urritzen atsa. Bera EEs 1914, 70. Onelan lantegiak urritu ta alogerekoak geitu ziran. Eguzk GizAuz 21. Negute luzean, garoa urritu danean. TAg Uzt 291. Eginkizun oietarako naikoa izango diran añeraño Udal-gizonak urritutzeagatik. EAEg 19-11-1936, 334. Gero, [kristau zintzoak] urrituz ari ditxin. Or QA 91. Aserraldiak gero ta ugaltzenago ari ziren eta pakealdiak urritzenago. Etxde JJ 107. Kaleetan jendea urritzen asi zan. Anab Poli 32. Aizkorriko basuetan otsuak, basurdak eta bestelango priztiok urritu ziranian. SM Zirik 86. Eta astelenerako poltsatik dirua urritu egiten zitzaion. And AUzta 72. Gure artean zan lotsa pixka / nola ari dan urritzen. Auspoa 84, 39. Ezetasuna urrituaz doakio lurrari. Erkiag BatB 166. Beti bizi eziñik eta jatorduak betiko barautan urrituak. NEtx LBB 31. Nere sinismenik alare ez uan urritu. Ataño TxanKan 87. Erri auetatik len bezela taldeka soiñu ta guzi joate ori urritu da. Insausti 168. Bost axola zaigu agian etsaiak gehitu ala urritu. MIH 119.
v. tbn. JanEd II 115. Munita 147. Bilbao IpuiB 200. Basarri 131. Ibiñ Virgil 72. Lasa Poem 117.
azpiadiera-1.1
(Trans.).Reducir, hacer disminuir.
"Rebajar"
Lar.
"Cercenar gastos, &c."
Ib.
"Envilecer, apocar"
Lar, Añ.
"
Erabiliak murritu ta emonak urritu
"
Izt 8v.
Urrieteak urri gauzak, ta urri dira aren bearrak. "El octubre mengua las cosas" . RS 149. Erabagi eban Jangoikoak bere eurai bizitzea laburtutea ta ogei urteen denporea urritu ta gitxitutea. Añ GGero 97. Nolanai ere, diru-uzte arek ez dizkio eskubideak urrituko. EAEg 19-2-1937, 1108. Emen iñoiz ez ditute beren lats iperlokak urritzen [...] iturriak. Zait Sof 125. Estomagoko azidoa edo gastrika deitzen zaion likido ori urritu egiten du. Ostolaiz 154. Luzaroko ixilaldiak ez dio batere etorria urritu ez eztarria moteldu. MEIG II 105. Gure arteko bereizkuntzak urritzeko modua. MEIG IX 59.
Urrieteak urri gauzak, ta urri dira aren bearrak. "El octubre mengua las cosas" . RS 149. Erabagi eban Jangoikoak bere eurai bizitzea laburtutea ta ogei urteen denporea urritu ta gitxitutea. Añ GGero 97. Nolanai ere, diru-uzte arek ez dizkio eskubideak urrituko. EAEg 19-2-1937, 1108. Emen iñoiz ez ditute beren lats iperlokak urritzen [...] iturriak. Zait Sof 125. Estomagoko azidoa edo gastrika deitzen zaion likido ori urritu egiten du. Ostolaiz 154. Luzaroko ixilaldiak ez dio batere etorria urritu ez eztarria moteldu. MEIG II 105. Gure arteko bereizkuntzak urritzeko modua. MEIG IX 59.
sense-2
2.
(H; h- Dv, H).
" Gogoa hurritzea, affaiblir la résolution" Dv. "S'abattre, perdre courage, devenir pusillanime. Bihotz urritua (He Phil)" H. v. gogo-urritu.
Ezen gogoa urritzen zitzaien eta hatsa eskasten, ikhusteaz bere buruak pausurik gabe hertxatuak. He Phil 185 (SP 183 bihotza eta hatsa galtzen).
" Gogoa hurritzea, affaiblir la résolution" Dv. "S'abattre, perdre courage, devenir pusillanime. Bihotz urritua (He Phil)" H. v. gogo-urritu.
Ezen gogoa urritzen zitzaien eta hatsa eskasten, ikhusteaz bere buruak pausurik gabe hertxatuak. He Phil 185 (SP 183 bihotza eta hatsa galtzen).
sense-3
3.
Limitarse.
Baldin beraren mesedea urritu baliz ukatzera niri beakurtzarekin jakintiaren izena [...], ez nuen izango zer esanik. "Si se hubiese ceñido" . Izt Carta a JJMg 17.
Baldin beraren mesedea urritu baliz ukatzera niri beakurtzarekin jakintiaren izena [...], ez nuen izango zer esanik. "Si se hubiese ceñido" . Izt Carta a JJMg 17.
sense-4
4.
(H; h- Dv→A, H).
Hacerse lento.
Adinak hurritua zakon urhatsa. JE Bur 157. Hurritzen da berehala motorraren jokada. JE Ber 101. Ez dakit nola, hurritu baitzait ene buru-muñetako jogia! Ib. 33. Berehala urritu behar zitzaion urhatsa. Ardoy SFran 176. Batean hurritzen zaio lasterra, bertzean lehiatzen. Lf ELit 118.
Hacerse lento.
Adinak hurritua zakon urhatsa. JE Bur 157. Hurritzen da berehala motorraren jokada. JE Ber 101. Ez dakit nola, hurritu baitzait ene buru-muñetako jogia! Ib. 33. Berehala urritu behar zitzaion urhatsa. Ardoy SFran 176. Batean hurritzen zaio lasterra, bertzean lehiatzen. Lf ELit 118.
sense-5
5.
(H (+ h-)).
Hacerse tacaño.
Hacerse tacaño.
sense-6
6.
(H (+ h-)).
"Devenir long, difficile, en parlant d'un travail" H.
"Devenir long, difficile, en parlant d'un travail" H.
sense-7
7.
Sufrir una merma (de).
Okelaz urritu naiz, / ugaritu illez. Olea 29.
Okelaz urritu naiz, / ugaritu illez. Olea 29.
urritu
-
1 urritu....
-
1. (V; Lar, Añ, VocCB .(G)Dv (G), H; h-...
-
(Trans.).Reducir, hacer disminuir. "Reba...
-
2. (H; h- Dv, H). " Gogoa hurritzea, aff...
-
3. Limitarse. Baldin beraren mesedea urr...
-
4. (H; h- Dv→A, H). Hacerse lento. Adi...
-
5. (H (+ h-)). Hacerse tacaño....
-
6. (H (+ h-)). "Devenir long, difficile,...
-
7. Sufrir una merma (de). Okelaz urritu ...
<< udare 0 / 0 zehatz >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
