OEH - Bilaketa
471 emaitza te bilaketarentzat
Sarrera buruan (8)
Sarrera osoan (463)
- -a-
- abarrakitu
- addar
- 1 adi
- adierazi
- 1 agian
- agindu
- agudotu
- agur
- agurtu
- ahakar
- ahal
- ahuntz
- aiher
- aintzakotzat
- aitaldi
- aketz
- akometatu
- 3 ala
- alajaina
- 1 alatu
- alborotatu
- aldeginaldi
- 1 ale
- aleluia
- aletu
- allakuidaos
- 1 alta
- ama
- amainatu
- ameslari
- amesti
- amodio
- andere
- animaletto
- antolatu
- antsia
- antz
- antzeratu
- apalesmen
- araotu
- aratxi
- 1 ardura
- 1 arduratu
- 1 are
- argiera
- argitaratu
- arnasa
- arrats
- arren
- arrimatu
- artatzaile
- 1 arte
- asko
- asmamen
- astar
- astegun
- 1 asti
- astigar
- astirotu
- 1 astitu
- atera
- aterarazi
- atsedenbide
- atsegin
- atsekabe
- atsi
- 1 atso
- atxitu
- atzargabe
- atzarri
- atzigai
- 1 aulki
- aurka
- aurpegi
- aurre
- ausiki
- 1 auzi
- auzo
- axola
- axolagabe
- axolati
- azantxo
- azatu
- azkarrara
- azote
- azpi
- 1 azpil
- aztore
- 1 ba-
- badere
- bai
- bake
- balbe
- baleztatu
- baliatu
- barkapide
- barkatu
- barkaziozka
- barna
- barne
- 2 barren
- batu
- bazter
- bedera
- begi-nini
- begiratu
- begitarte
- behar
- behar izan
- behartu
- behaztopagarri
- behin
- bejon
- 1 belatz
- belendrin
- bemoleko
- berantetsi
- beratzeunde
- berdin
- bereizgarri
- bereizi
- berezgotu
- bermatu
- 1 beroki
- berori
- berri
- berset
- bertatik
- beste
- bestela
- beti
- bigira
- bihiarazi
- bihoztun
- birrizen
- bistadura
- bizi
- bizi izan
- 1 bolatu
- 1 bolo
- borondate
- bulartu
- 1 burlatu
- burumotz
- burutasun
- busti
- buztan
- damu
- damutu
- danda
- danga
- dantza
- deiadar
- deitoratu
- 1 dena
- deserriarazi
- desgustu
- desmorditu
- destainati
- diosal
- durundika
- dute
- edeki
- edonor
- eduki
- efe
- egonarazi
- egotzi
- 1 egun
- eguzki
- ehelegarazi
- 1 ehun
- eman
- erabili
- eragin
- eragotzi
- eraio
- eratzi
- erlastu
- erloju
- erori
- erosi
- erpelo
- 1 errazki
- erregretatu
- 1 erregu
- 1 erreka
- erreputazio
- erromani
- ertz
- esan
- eseki
- eskatu
- esker
- eskubide
- eskutaratu
- 2 esnatu
- estali
- 2 estatu
- eta
- etzan
- ez
- ezagun
- ezagun izan
- ezagutu
- ezaupide
- ezertsu
- ezik
- eztiro
- falta izan
- fenitxa
- gabe
- gain
- gaitzerizko
- gaitzetsi
- gaitzi
- gaitzirizte
- gaizki
- galde
- galdo
- galtze
- 1 garbots
- garrote
- gazpilatu
- gero
- girtain
- gizalege
- gogo
- gogoberotasun
- gogor
- gondu
- gorrotatu
- gotilun
- goxatu
- gozaro
- guardatu
- gudate
- gupida
- gura
- gurpen
- gurrumuseara
- 2 habe
- hainbateko
- haize
- haizu
- han
- hantu
- 1 hara
- harrapatu
- hasberotu
- hasperen
- hastandu
- hauta
- hauts
- 1 hazi
- heit
- heldu
- 1 herresta
- 1 hi
- 1 hil
- hireganatu
- hiru
- hitz
- hizketatu
- hobe
- hondatu
- 1 hor
- 1 hori
- horratik
- horratio
- hoztu
- ibili
- 1 iduri
- igo
- igotze
- iharduki
- ihartze
- ilundu
- inaute
- inon
- ipurtxa
- 1 irakin
- 1 irazeki
- ireki
- irindu
- iritzi
- 1 irun
- itxaron
- itxoin
- itxulastu
- ixatu
- izan
- izate
- 1 jakin
- jalgi
- jaramon
- jardietsi
- jaso
- jaungoiko
- jausi
- jauzketa
- jeneralmente
- 1 jo
- joan
- joan-etorri
- joate
- 2 jokatu
- joran
- joño
- kalte
- kardantxilo
- karga
- kargu
- karretero
- kaskant
- kausitu
- kexatu
- kexu
- kik
- kirten
- kolobru
- kontseilu
- 1 kontu
- koplatzaile
- kupitu
- lagundu
- lain
- landatu
- latigo
- latzi
- laudano
- laurgitu
- lehen
- leher egin
- lehia
- lehor
- 2 lelo
- letu
- 2 limista
- lohikeria
- 1 lor
- lotsatu
- lurta
- madarikatu
- maitemin
- makila
- malmuzkatu
- managaitz
- 1 manatu
- maneiatu
- martxa
- mehartu
- 1 min
- minduri
- 1 mira
- multzo
- 2 muskildu
- mustupiletako
- nabasiki
- nahasialdi
- nahastekatu
- nahi izan
- 1 nahiz
- negar
- neurri
- nola
- nor
- ohikera
- 1 ohildu
- olanik
- olgeta
- 1 on
- 1 ondo
- ongi
- oramahai
- ordain
- orde
- ordez
- ordre
- oroitze
- ospatu
- osterate
- otean
- otoi
- ozioso
- peitu
- perraska
- 2 perret
- pikorka
- piri
- probetxu
- purru-txe
- putz
- salatari
- 1 salbia
- segitu
- 1 sei
- seinale
- sen
- 1 sendatu
- sinetsi
- soil
- 1 sortu
- sudur
- 1 sumarazi
- sumitu
- teila
- tentatu
- terriza
- ti
- tilo
- tipula
- tiratu
- to
- trapu
- trebe
- txar
- txatxarkeria
- txea
- txikitu
- 1 txindi
- txindurri
- 1 txinta
- txitxita
- 1 txori
- ulertu
- umildu
- ur
- urdaildu
- urtu
- uste izan
- uzkurtu
- xuhurtasun
- xuko
- 1 xuri
- xurixta
- xuxen
- zaharreria
- zalutasun
- zanpa
- zapartatu
- zehatu
- zentzagarri
- zer
- 1 zerau
- zerori
- 1 zertzen
- zertzuk
- zeru
- zeure
- zimurtasun
- zingurria
- 1 ziri
- zirin
- 1 zirri
- zor izan
- zu
- zuhar
- zuketz
- zurra
- zurrut
- zuzen
goiburua
1 herresta.
sense-1
1.
(S ap. Lrq
),
herrest (err- SP).
A rastras. " Errestatzea, traîner. Errest doa untzia kostara " SP. Tr. Documentado únicamente en la tradición septentrional. v. arrastaka, herrestaka.
Iongoikoa, ethorririk lehorraren bistara, etzazula untzia utz herrest doan kostara. EZ Man II 149. Herresta behar ait / eramaitera iseiatu. 'En te traînant' . Xarlem 556. Egon-toki bat zoiñtara / sar ez baidaiteke bera, / baizen lurrean herresta! Gy 233. Ormaiztegi baitzuen bere sor tokia / harat herresta zuen zohakon bizia. Hb Esk 163. Irina biltzen die lilien gañen gibeleko aztaparren herresta erabiltez. Ip Dial 12 (It, Ur arrastaka, Dv harraskatuz). Lakharri Büztanobian sarthü da bi belhaiñak herresta. ChantP 214. (Balad 80 bi belhañez herrestan) Lephua muztü zieian, kanpo erresta eraman eta büria. Mde Pr 50. [Orixe] ez zebilen hirietako bizitzaz higuindurik ihesi mendi bila, ez zeraman herresta antzinako amets bukolikoaren lilurak. MIH 262.
v. tbn. Ox 118.
A rastras. " Errestatzea, traîner. Errest doa untzia kostara " SP. Tr. Documentado únicamente en la tradición septentrional. v. arrastaka, herrestaka.
Iongoikoa, ethorririk lehorraren bistara, etzazula untzia utz herrest doan kostara. EZ Man II 149. Herresta behar ait / eramaitera iseiatu. 'En te traînant' . Xarlem 556. Egon-toki bat zoiñtara / sar ez baidaiteke bera, / baizen lurrean herresta! Gy 233. Ormaiztegi baitzuen bere sor tokia / harat herresta zuen zohakon bizia. Hb Esk 163. Irina biltzen die lilien gañen gibeleko aztaparren herresta erabiltez. Ip Dial 12 (It, Ur arrastaka, Dv harraskatuz). Lakharri Büztanobian sarthü da bi belhaiñak herresta. ChantP 214. (Balad 80 bi belhañez herrestan) Lephua muztü zieian, kanpo erresta eraman eta büria. Mde Pr 50. [Orixe] ez zebilen hirietako bizitzaz higuindurik ihesi mendi bila, ez zeraman herresta antzinako amets bukolikoaren lilurak. MIH 262.
v. tbn. Ox 118.
sense-2
2.
(L, BN, S ap. A
; Dv, H).
Arrastrado, pobre, miserable. "Personne sans force, débile" H. "Rastrero, vil" A. "5.º personne traitée sans nulle considération; 6.º canaille" Lh.
Gehiago ez aizela / emana zintzurrera, / ez hain guti nagitasun / laxo eta herrestera. EZ Eliç 112. Zapata herrestekin yauntzi bethikoa. Hb Esk 180. Sukaldean nihor ez da, / sartzen da xakhur herresta. Zby RIEV 1909, 104. Pobre herresta apalenekin. HU Aurp 149. Zoazkit bixtatik, perreka, herresta, herbaila, krebauta! Barb Sup 66. Bizipide herresta batzuetan higatzen da ardunerik frantsesa. JE Ber 71. Harritu ziren aditzale guziak apez herresta horren bekokiaz. Lf Murtuts 49. --Egia duka herresta bat bilhakatua dela? --Egia da. --Zapeta ziratzetik bizi dela? --Egia da. Larz Iru 144. Eskale erresta bat bilakatua duk. Ib. 110.
Arrastrado, pobre, miserable. "Personne sans force, débile" H. "Rastrero, vil" A. "5.º personne traitée sans nulle considération; 6.º canaille" Lh.
Gehiago ez aizela / emana zintzurrera, / ez hain guti nagitasun / laxo eta herrestera. EZ Eliç 112. Zapata herrestekin yauntzi bethikoa. Hb Esk 180. Sukaldean nihor ez da, / sartzen da xakhur herresta. Zby RIEV 1909, 104. Pobre herresta apalenekin. HU Aurp 149. Zoazkit bixtatik, perreka, herresta, herbaila, krebauta! Barb Sup 66. Bizipide herresta batzuetan higatzen da ardunerik frantsesa. JE Ber 71. Harritu ziren aditzale guziak apez herresta horren bekokiaz. Lf Murtuts 49. --Egia duka herresta bat bilhakatua dela? --Egia da. --Zapeta ziratzetik bizi dela? --Egia da. Larz Iru 144. Eskale erresta bat bilakatua duk. Ib. 110.
sense-3
3.
"Se dit de quelque chose que l'on traîne"
H.
Jondoni Murthuts ohean zen soldaduak hasi zirenean athei joka. Bainan, oinetako-herresta [='pantufla'] batzuekin, joan zitzaioten bera gizon hekiei. Jnn SBi 142.
Jondoni Murthuts ohean zen soldaduak hasi zirenean athei joka. Bainan, oinetako-herresta [='pantufla'] batzuekin, joan zitzaioten bera gizon hekiei. Jnn SBi 142.
sense-4
4.
Estado de miseria, arrastramiento.
Ethorri huan bada noizbait orena / gizona herrestatik altxatu uena. Elzb Po 215.
Ethorri huan bada noizbait orena / gizona herrestatik altxatu uena. Elzb Po 215.
azpisarrera-1
HERRESTA-BESTIA.
Animal reptante. Cf. Urt IV 455: "Herrest arántzea, herrest altziprea, herrest haritza, herrestlehóña". v. herrestari.
Gizonetarik bestia abretaraño, herresta bestietaraño, oraño zeruko hegastiñetaraño. Urt Gen 6, 7.
Gizonetarik bestia abretaraño, herresta bestietaraño, oraño zeruko hegastiñetaraño. Urt Gen 6, 7.
azpisarrera-2
HERRESTAKO.
"Herrestako, rampant, en parlant d'animaux" Dv.
Galdetzen badarotazu heian Aingeruen ala herrestako abereen egintzetan ibili naizen orai artean. Dv LEd 51 (Cb Eg II 20 arrastakako).
Galdetzen badarotazu heian Aingeruen ala herrestako abereen egintzetan ibili naizen orai artean. Dv LEd 51 (Cb Eg II 20 arrastakako).
azpisarrera-3
HERRESTAN (B, BN).
Ref.: A (errestaka); Satr VocP; Izeta BHizt. A rastras; (fig.) en la pobreza.
Aphal egonen da, eta herrestan ibilliko da luzaro. Ch III 31, 2. Zeinetan baitziren laur zangoetako aliamalia suerte guzietarik, lurrean herrestan dabiltzanetarik eta aireko hegastinetarik. He Act 10, 12. Yaunaren uztarria ez dezagun bortxaz eta herrestan bezala ekhar. Mih 14. Errege zena atzo herrestan egün gertzen. Egiat 167. Murraila pian sartu / bederatzietan, / kanale bati barna / atera errestan. Bordel 39. Nahi othe zinduke sainduek bezala herrestan bizi? Laph 25. Erreboteko jokoan herrestan dohan pilota ona da baratzen den edo duten ponturaino. Zby RIEV 1908, 88. Batzu xutik, bertzeak herrestan ateratu dira elizatik kanporat, heiagoraz. HU Zez 15. Herrestan bizi gira, biharamunaz orroitu gabe. HU Zez 68. Herrestan bizi den langileak zer esker dioke sekulan ikusiko ez duen erretretari [...]? Ib. 204. Goxo baita holako diruketaren galtzea, herrestan, doi doia bizi girelarik Oihanburuan! Barb Sup 76. Herrestan bizi, familiari egunean eguneko ogia ezin emanez lanak. Ox 202. Zetazko soineko luzeak herrestan. Zub 112. Gaitz bat sartu zitzaion / betikotz zainetan. / Egun bat ontsa bazen, / bortz egun herrestan. Etcham 134. Gostuan zauden, guardian, espartinak herrestan, barne ttipi batean, kanpoko borta handia gakoz hetsirik. JEtchep 96. Lohian erhestan ibilia zen, kolpatua. Ib. 89. Amentsek bide bazterrean herrestan utzi badute zer zauku guri? "L'ont laissé traînant". Ardoy SFran 327.
--Bihar, astelehenean, merkatian? --Bai, herrestan balitz ere! Larre ArtzainE 204.
v. tbn. Lg II 259. Hb Egia 11. Laph 58. Arch Gram 57. Elzb Po 215. Jnn SBi 52. StPierre 33. Ox 94. Const 24. FIr 135. Iratz 108. Zerb IxtS 76. Lf Murtuts 37.
Aphal egonen da, eta herrestan ibilliko da luzaro. Ch III 31, 2. Zeinetan baitziren laur zangoetako aliamalia suerte guzietarik, lurrean herrestan dabiltzanetarik eta aireko hegastinetarik. He Act 10, 12. Yaunaren uztarria ez dezagun bortxaz eta herrestan bezala ekhar. Mih 14. Errege zena atzo herrestan egün gertzen. Egiat 167. Murraila pian sartu / bederatzietan, / kanale bati barna / atera errestan. Bordel 39. Nahi othe zinduke sainduek bezala herrestan bizi? Laph 25. Erreboteko jokoan herrestan dohan pilota ona da baratzen den edo duten ponturaino. Zby RIEV 1908, 88. Batzu xutik, bertzeak herrestan ateratu dira elizatik kanporat, heiagoraz. HU Zez 15. Herrestan bizi gira, biharamunaz orroitu gabe. HU Zez 68. Herrestan bizi den langileak zer esker dioke sekulan ikusiko ez duen erretretari [...]? Ib. 204. Goxo baita holako diruketaren galtzea, herrestan, doi doia bizi girelarik Oihanburuan! Barb Sup 76. Herrestan bizi, familiari egunean eguneko ogia ezin emanez lanak. Ox 202. Zetazko soineko luzeak herrestan. Zub 112. Gaitz bat sartu zitzaion / betikotz zainetan. / Egun bat ontsa bazen, / bortz egun herrestan. Etcham 134. Gostuan zauden, guardian, espartinak herrestan, barne ttipi batean, kanpoko borta handia gakoz hetsirik. JEtchep 96. Lohian erhestan ibilia zen, kolpatua. Ib. 89. Amentsek bide bazterrean herrestan utzi badute zer zauku guri? "L'ont laissé traînant". Ardoy SFran 327.
--Bihar, astelehenean, merkatian? --Bai, herrestan balitz ere! Larre ArtzainE 204.
v. tbn. Lg II 259. Hb Egia 11. Laph 58. Arch Gram 57. Elzb Po 215. Jnn SBi 52. StPierre 33. Ox 94. Const 24. FIr 135. Iratz 108. Zerb IxtS 76. Lf Murtuts 37.
azpisarrera-4
HERRESTAZ.
"Errestez dabiltzanak, rampants" SP s.v. errestatzea.
Hegaztinén, eta laur oinetako bestién, eta herrestez ebilten diradenén imajinatara. Lç Rom 1, 23. Gintian phiñak urthukitzen / herrestaz, larrü phaitetan. 'En les faisant rouler sur les pentes' . Casve SGrazi 68.
Hegaztinén, eta laur oinetako bestién, eta herrestez ebilten diradenén imajinatara. Lç Rom 1, 23. Gintian phiñak urthukitzen / herrestaz, larrü phaitetan. 'En les faisant rouler sur les pentes' . Casve SGrazi 68.
herresta
-
1 herresta....
-
1. (S ap. Lrq ), herrest (err- SP). A ra...
-
2. (L, BN, S ap. A ; Dv, H). Arrastrado,...
-
3. "Se dit de quelque chose que l'on tra...
-
4. Estado de miseria, arrastramiento. Et...
-
HERRESTA-BESTIA. Animal reptante. Cf. Ur...
-
HERRESTAKO. "Herrestako, rampant, en par...
-
HERRESTAN (B, BN). Ref.: A (errestaka); ...
-
HERRESTAZ. "Errestez dabiltzanak, rampan...
<< heldu 0 / 0 1 hi >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
