OEH - Bilaketa
24 emaitza tanga bilaketarentzat
goiburua
istil.
etimologikoa
Etim. En último término, de lat. destillare .
sense-1
1.
(Lcc, SP, Arch VocGr, H),
ixtil (G, AN-erro, L, B, BN, S; Dv),
iztil (BN-arb),
ixtril (G-azp) Ref.:
A;
EI
111;
ZestErret
(
ixtrilla
) .
Lodo, barro; lodazal; (fig.) inmundicia, bajeza. "Cascarrias <caz->, istillak " Lcc. "Charco pequeño, fango" A. "Lokatza" ZestErret . v. lohi, lokatz.
Ahardi ikhuzia itzuli izan da istilera iraulzkatzera. Lç 2 Petr 2, 22 (He basan, Dv lohian, Ol, IBe lokatzetara, Ker lokatzatan, IBk lokatzetan ). Athera nazazu istilletik. SP Imit III 20, 2 (Ch basa, Mst lohi). Ixtil puska bat haizala. Monho 110. Gerriraino ixtilez estaliak. Elsb Fram 83. Mihi pozoinatu batek ixtilean eta lohian ezarri zuen Jesusen espos garbia. Jnn SBi 73. Galtza ederrak dena ixtil eta lohi dituela. Barb Sup 46. Algar lagüntzez jeikiko gira, ixtiliala erorteko orde. Herr 14-7-1960, 3. Harri arteketan gaindi joan behar ginuelarik, Garbaltto, Besakuntze eta Xundako ixtiletan gaindi. Larre ArtzainE 99.
v. tbn. Ixtil: HU Zez 15. JE Bur 95.
Lodo, barro; lodazal; (fig.) inmundicia, bajeza. "Cascarrias <caz->, istillak " Lcc. "Charco pequeño, fango" A. "Lokatza" ZestErret . v. lohi, lokatz.
Ahardi ikhuzia itzuli izan da istilera iraulzkatzera. Lç 2 Petr 2, 22 (He basan, Dv lohian, Ol, IBe lokatzetara, Ker lokatzatan, IBk lokatzetan ). Athera nazazu istilletik. SP Imit III 20, 2 (Ch basa, Mst lohi). Ixtil puska bat haizala. Monho 110. Gerriraino ixtilez estaliak. Elsb Fram 83. Mihi pozoinatu batek ixtilean eta lohian ezarri zuen Jesusen espos garbia. Jnn SBi 73. Galtza ederrak dena ixtil eta lohi dituela. Barb Sup 46. Algar lagüntzez jeikiko gira, ixtiliala erorteko orde. Herr 14-7-1960, 3. Harri arteketan gaindi joan behar ginuelarik, Garbaltto, Besakuntze eta Xundako ixtiletan gaindi. Larre ArtzainE 99.
v. tbn. Ixtil: HU Zez 15. JE Bur 95.
azpiadiera-1.1
"
Ixtila bezen falsua (BNc), falso como el fango"
A.
Cf. infra (3).
Ixtila bezen falsua, ustela. HU Eskual 9-10-1908, 1.
Ixtila bezen falsua, ustela. HU Eskual 9-10-1908, 1.
azpiadiera-1.2
"
Ixtrilla iña izan/eon, lokaztuta egon. Likidoa (ura, txisa, sagardoa, etab.) zikinez nahasirik dagoenean, gainean ibiliz gero sortzen den baltsa [...]. Barrikan hondua ixtrilla iña izate zan
"
ZestErret.
azpiadiera-1.3
(G, AN-gip-erro, L, B, BN, S; SP, VocBN, Gèze, H),
ixtil (Dv, H),
istilia (Lar, A (que cita a Humb)),
iztil (S),
txiztil (G-azp-bet),
ziztil (G-to-nav, AN-5vill),
eztil (B)
Ref.:
A (istil, txiztil, ziztil);
EI
127;
Izeta BHizt (eztil)
.
Charco, charca. "Lac d'eau" SP. "Charca" , "regajal", "reguero, de lo que se derrama" Lar. "Petite mare accidentelle formée sur le chemin par les eaux pluviales" VocBN . "Flaque" Gèze. " Nigarrez ixtil bat egin zuen " Dv.
Arren bada ikhusazu ene nigar istilla. EZ Man II 36. Putzu ta istill bateko ura bezain geldi. Mb IArg I 284. Euriaren hur istiletan. Egiat 212. Odol istil. StPierre 16. Latsik eta istillik bage. Or Mi 101. Eliza-zola dena ixtila zen. Lf Murtuts 6. Kaleetako istilak. PPer Harrip 60.
v. tbn. Mde Po 27. Erkiag BatB 197.
Charco, charca. "Lac d'eau" SP. "Charca" , "regajal", "reguero, de lo que se derrama" Lar. "Petite mare accidentelle formée sur le chemin par les eaux pluviales" VocBN . "Flaque" Gèze. " Nigarrez ixtil bat egin zuen " Dv.
Arren bada ikhusazu ene nigar istilla. EZ Man II 36. Putzu ta istill bateko ura bezain geldi. Mb IArg I 284. Euriaren hur istiletan. Egiat 212. Odol istil. StPierre 16. Latsik eta istillik bage. Or Mi 101. Eliza-zola dena ixtila zen. Lf Murtuts 6. Kaleetako istilak. PPer Harrip 60.
v. tbn. Mde Po 27. Erkiag BatB 197.
sense-2
2.
(G-goi-azp),
ixtil,
iztil
(G-azp, L, BN, S),
listil
(Aq 465 (G) A),
tistil
(V-ple, G; Aq 465 (G)),
txistil
(Aq 465 (G)),
txiztil
(V-ger-ple-m). Ref.: A (istil, iztill, tistil, txiztil); Gte Erd 171; ZestErret. Gota, gotera. "Gotera" Aq. "Gota de agua que cae" A. "Ekazu ur-txiztil bat, egarriak ito bear nau-ta, traiga usted un poco de agua (una gota) [...] Txiztilla ta txipristiña eztira bardinak: txiztilla jauzi egiten da, txipristiña barriz betik gora dator" Ib. "Istilla pranko bazeon etxe zar hartan" ZestErret.
Ixerdirik beiñ urtengo eztautsa / tistillik bere gorputzian. Ezale 1898, 117a. Istilla zeriokeon alderdi guztietatik tanga tanga. Ag G 128. Tan... tan... tan... / istill-otsak illunpetan. NEtx LBB 251. Txapa zarren bat buru parian / ixtilla zaiola. Uzt Sas 69.
Ixerdirik beiñ urtengo eztautsa / tistillik bere gorputzian. Ezale 1898, 117a. Istilla zeriokeon alderdi guztietatik tanga tanga. Ag G 128. Tan... tan... tan... / istill-otsak illunpetan. NEtx LBB 251. Txapa zarren bat buru parian / ixtilla zaiola. Uzt Sas 69.
sense-3
3.
iztil.
(Adj.). Corrompido. Cf. Zub 42: Bide ixtil eta lohitsuan, si ixtil no está por ixtiltsu.
Bizizale zuhur eta geroago lehiatsuago batetik [aberastasunak gizona] eginez gozazale iztil bat. JE Ber 85.
Bizizale zuhur eta geroago lehiatsuago batetik [aberastasunak gizona] eginez gozazale iztil bat. JE Ber 85.
azpiadiera-3.1
Falso.
Zoin diren ixtilak eta ustelak [gobernamenduko gizonak], egosiak, barnean dutenaren gordetzaleak. HU Zez 109.
Zoin diren ixtilak eta ustelak [gobernamenduko gizonak], egosiak, barnean dutenaren gordetzaleak. HU Zez 109.
azpisarrera-1
ISTILPE.
Figura en SP, sin trad.
istil
-
istil....
-
Etim. En último término, de lat. desti...
-
1. (Lcc, SP, Arch VocGr , H), ixtil (G, ...
-
" Ixtila bezen falsua (BNc), falso como ...
-
" Ixtrilla iña izan/eon, lokaztuta egon...
-
(G, AN-gip-erro, L, B, BN, S; SP, VocBN,...
-
2. (G-goi-azp), ixtil, iztil (G-azp, L, ...
-
3. iztil. (Adj.). Corrompido. Cf. Zub 42...
-
Falso. Zoin diren ixtilak eta ustelak [g...
-
ISTILPE. Figura en SP, sin trad....
<< euri 0 / 0 lanbro >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
