OEH - Bilaketa

153 emaitza talo bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 ostiko.
tradizioa
Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos desde RS. La forma general es ostiko. Hay ustiko en Oihenart y ostiku en FProsp. En DFrec hay 10 ejs. de ostiko, 3 de ellos septentrionales.
etimologikoa
Etim. De lat. posticus, con desaparición de la oclusiva inicial; v. FHV 251.
sense-1
1. (V-gip, G, AN-gip-5vill, B, BN, R-uzt; Lcc, SP, Urt II 169 y IV 50, Ht VocGr 402, VP, Lar, Añ, Arch VocGr, VocBN , Dv, H, VocB), ustiko (BN; H (BN)), ostiku , orstiko (Lh). Ref.: A (ostiko, ustiko); Iz R 299; Etxba Eib; Gte Erd 26, 68, 116.
Patada, coz (sentidos prop. y fig.). "Coce, ostikoa" Lcc. "Acocear, ostiko emon" Ib. "Coz, patada, puntillón. Ostikoa eman, patear" VP 69v. "Zaldixan ostikua, gizona iltzeko laiñ bada" Etxba Eib. "Ostikoa tiratu zion (animaliak) (G-goi), ostikoa eman zion (kristauak) (G-goi)" Gte Erd 68 (cf. s.v. ostikada). "Aski dik ulian ostikoa asarratzeko (AN-5vill)" Ib. 116.

Ostikoa akuluaganako, idienzat gaxo. " Coz para el aguijón, para el buey dañosa" . RS 180. Samarien ostikoa da gestoa, nok berak ar bez bere idekoa. Ib. 363. Behorraren ustikoak, eztitu sendi garanoak. O Pr 76. Borbonek uste zeban / Espanian agindu, / Austriak egun zugaz / eman dio ostiku. FProsp 41ss. Munduaren ostiko ta errebes oni begiratu zion begi onez ta ezagutu zuen nai etzuela Jangoikoak ekusi ezkonzan sartua. Mb IArg I 206. Ostiko bigez hortza / Otsoari deitzo hausten. Arch Fab 169. Ondarra eramanen dute zorigaitz eta ostikoek. Hb Egia 95. --Beiak ez ditu zuk esantako kondizioak. --Bai, janaririk ez diozu emango ta. --Bai, ta ostiko're botatzen dit. Sor Bar 105. Ostiko bat begitartera kask eman lezoken etsairik azkarrenari. HU Aurp 199. Hortik ageri da zer ostikua eman zeraukon bere etxeari. Arb Igand 134. O Jesus zenbat trufa, laido eta ostiko etzinuen jasan! Dih MarH 259 (ap. DRA ). Aurtxo txikinak sabelean deust ostiko / Jaun zerukoak al dau semea sortuko. Balad 45. Ez dizut ematen ostiko bat, zapatak ez zikintziatik. Alz Bern 76. Uste dut azkenean ostiko bat edo bertze bilduko nuela gibel aldean. StPierre 28. Ostiko bat ederra iphurdian emanik. Zerb Ipuinak 333. Ostiko batez zuen athea hetsi. Ox 119. Askan ixanagaitik / naiko janaria, / atzeko ostikua / dauko dantzaria. Enb 161. Akuluaz ez gustatuz, / hasi ziren sudur-huxtuz, / orger ostiko tiratuz. Etcham 191. Ama Berjiña Martxoko, neguari eman diok ostiko. (AN). A EY III 29. Arkakosoak jausirik ez, astoak ostikorik ez. JAIraz Bizia 53. Europako erririk burgoienak ipurdian jasotzen zituen ostikoak legezko zirala erabaki zan. Mde Pr 34. Ostiko bat eman eta kamiotik arto saku bat bezela bota zuan. Ugalde Iltz 24. Eskualdunen aldi... ostikoaren ukaiteko, axeri ttipiago baten ganik! " Coup de pied" . Ardoy SFran 50. Kokoroxka hauzoko oiloa entzun eta uste dugu bi arraultze egin dituela; berdin ostiko bat du oilo horrek hartua. EZBB II 36. Jo omen zuan [zakurra] makillarekin buruan da seko. Ostiko batzuk egin omen zituan da kito. JAzpiroz 24. Xinurrien usteak eta biziak zapalduaz datorren ostiko zentzugabea. MIH 50s.
v. tbn. Astar II 100. Zby RIEV 1909, 103. JanEd I 69. Noe 62. Iraola 96. Or SCruz 79. TP Kattalin 196. Zub 107. Anab Poli 100. Bilbao IpuiB 110. And AUzta 66. Ataño TxanKan 251.
azpiadiera-1.1
(Como primer miembro de compuestos).
Zer ez zuan emango, Galalon traidoreari ostiko-sorta bat emateagatik. " Manco de coces" . Berron Kijote 35.
azpiadiera-1.2
(Como segundo miembro de compuestos). v. UZTAR-OSTIKO.
Igaz Domitxi Irurteko, / arturik beor-ostiko. " Coz" . Or Eus 178.
azpiadiera-1.3
(V-gip ap. Elexp Berg; Añ). "Pie, oiña, oña, cuando se trata de hacer algo con él, (c.) ostikoa" Añ. "Ostikuakin jo najuan txakurra. Ostikuakin bota neban florerua" Elexp Berg. Cf. infra OSTIKOZ JO.
Ostikoagaz aoan io, zapal-zapal egiñ, esteak atera, birrinduta itxi. Ag AL 36. Jo eban lenengo ostikuagaz, da gero, eldu garrittik eta jaurti eban kalera. Echta Jos 64. Ostikoagaz jo eban Mister Fist belaunian. Kk Ab II 29. Ibaiko urak ostikoaz astantzen dituenean. " Pede" . Ibiñ Virgil 112. Baloia ostikuaz joten ebanian. Gerrika 32.
sense-2
2. (V, G, L, B, BN, R; Dv, H, A Apend) Ref.: A; CEEN 1969, 210 .
Contrafuerte, puntal. "Se han de afrimar [las anteparas] con sus respectivos osticos de madera" (276). GoiBur 276. "Contre-boutant, pièce de bois qui appuie un mur pour l'empêcher de tomber" Dv. " Pareta makhurtzenago eta ostikoak behar ditu hazkarrago, [...] il lui faut d'étançons forts" H. "Contrafuerte. Se dice también de los refuerzos diagonales de madera" CEEN 1969, 210.
Bermatuko da bere etxearen gainean eta etxea ez da gogor egonen, ostikoak ezarriko diozka eta ez da xutik egonen. Dv Iob 8, 15 (Ol zurkaitz). Bazterxago dira goitiago aikatzen direnak, guziz eskuineko aldetik, ostikoan datxizkitela, nahiz ahulki, Pyrénées mendi-lerro izigarriaren hunaindiko mail konkorrak. JE Ber 42. Bazter-harresiak hain lodi egin zaizkoten non harrizko arku arin batzu ez baitziotzaten ostikoan eratxiki kanpotik, Baionakoari bezala. Ib. 22.
sense-3
3. "(c.), calcañar" A.
sense-4
4. "(AN-gip), cuñas para sujetar el mástil" A.
sense-5
5. "(R), tronco de árbol" A.
sense-6
6. "Cabriola" A Apend. .
sense-7
7. "Disgusto (G-to)" A Apend. .
sense-8
8. "Ganga" A Apend. "Ezta ostiko txarra!, ¡menuda ganga!; litm., no es mala coz (AN-larr)" A EY III 294.
azpiadiera-8.1
" Ez du ostiko txarra, se dice de alguno a quien se le ha ocurrido algo feliz" Herr (ap. DRA).
sense-9
9. Fútbol.
Jolas batentzat zertako artu / orrenbesteko arretik? / Gauz latzagoak asko dauzkagu / ostikoaren aurretik. Basarri 74.
sense-10
10. "En las escopetas, la cantonera. [...]. Adarrezko ostikua daroia eskopata onek " Etxba Eib. .
sense-11
11. Retroceso (de un arma de fuego).
Kañonazoa añako tiroa kargatu [...], eta bere zanpetakoaren ostikoak lur jotzeraño botako zizkin, eta ke-pillan itxutuak. Ataño TxanKan 195.
azpisarrera-1
GAZTIGU-OSTIKO. Golpe de castigo (en el rugby).
24 eta 17 irabazi dute frantsesek markatuz bi entsegu (lehena emendatua), bi gaztigu-ostiko eta bi punpa-laster. Harlh Herr 12-2-1998, 6.
azpisarrera-2
OSTIKOA ERABILI. "Ostikoa erabili, derrochar" Herr (ap. DRA).
azpisarrera-3
OSTIKO-AURTIKITZAILE. "Calcitro, [...], zamari ostiko aurthikitzaillea" Urt IV 50.
azpisarrera-4
OSTIKO EGIN (Urt II 169). Dar patadas, patear.
Gogor duk hiretako akuloén kontra ostiko egitea. Act 26, 14 (He, Ol, Ker, BiblE ostikoka, Dv uztar egitea, TB ostikatu). Atso aserreak otsaillari ostiko egiten dion arteño, etzoaztela, emakume berandutarrak, eliz utsera. Or Mi 77. Lenagoko zalantzai ostiko egiñaz, apari labur bat egin, zakuan bildutako xixpa besapean artu eta berantza abiatu zen. Etxde JJ 152. Zure aurka obendun dira, gogoz naiz itzez asarreturik, "eztenari ostiko egiñez", edota gizarteko mugak aantzirik. "Calcitrantes" . Or Aitork 67.
azpisarrerakoSense-4.1
Eztiat nahi, erraiten du zaldiak, / Eta egiten uztar ostikoak. Arch Fab 191s.
azpisarrera-5
OSTIKO-EMAILE. "Calcitro, [...] zamari ostiko emaillea" Urt IV 50.
azpisarrera-6
OSTIKO JO. Dar patadas, patear.
Nola mintzo den, nola ahotik habuiña darion, [...] lurra ostiko ioiten duen. Ax 280 (V 187). Erokeri andia / oi dek, nerekiko, / akulloa jotzea / bortizki ostiko. It Fab 92. Manduak jotzen badu / astua ostiko, / ez dik geigo muturrik / ardotan bustiko! Tx B II 214s. Bei oro, buru-aundi, etzan eta arnasez, / eztituzu jekiko ostiko jo bagez. Or Eus 145.
azpisarrera-7
OSTIKO-JOKO. Fútbol.
Yermo aurreko erdikoa zan ostiko jokuan. Etxabu Kontu 169. Zaldupeko ostiko jokoko zelai barria. Ib. 185.
azpisarrerakoSense-7.1
Partido de fútbol.
Zine-teatruak ikusi, ostiko-jokoetara eldu, eta baita ukabilkarien burruketa ankerretara bere. Erkiag BatB 152.
azpisarrera-8
OSTIKO-KIROL. "Fútbol" BeraLzM (s.v. ostiketa).
azpisarrera-9
OSTIKO-MUTUR. Puntapié. v. ostikopunta.
An, jentearen aurrean ostiko-muturraz atzekaldea mindu eutsana, ez zan besterik Olarratz jauna baiño. Erkiag BatB 61.
azpisarrera-10
OSTIKO-HOTS. Pataleo, pisoteo.
Krau legorrean ostiko-otsa da, txilintx-otsa. 'Piétinements' . Or Mi 78.
azpisarrera-11
OSTIKOPEAN (V-gip ap. Etxba Eib; VP, Izt 18v, H (V, G)). (Sentidos prop. y fig.). Bajo los pies, pisoteado. "Debajo de pies" VP 69v. "Soziedadiak eta sindikatuen aurretik, uezaba askok, ostikopian biargiñak" Etxba Eib.
O Bildots erru bagea! [...] sakatuten zaituela ostikopean; zarabiltzela bultzaka or-emen euren aginduaren azpian. EL1 198s. Ekusi zutenean nagusia lurrean etzinda ta astoaren ostikopean. VMg 20. Ausiko aut, ausi, ostikopean / ez aut eukiko, ez, etxean. Zav Fab, RIEV 1907, 95. Santuen imajiñak erabilli zituan lotsagabekiro, ostikopean zanpatuaz, ereje kalbinista fede gabeko desleialaren gisan. Zab Gabon 96 (v. tbn. en contexto similar Izt C 363). Zure Jauna ta jabe egiazko bakarra ostikopean gisa orretan ikusirik, zabilza zu ardura bage. Jauregui 236. Zure orri bat bere / Zapaltzen ostikopean. AB AmaE 75. Legoe tzarra gizontxo batek / Eukala ostikopean. Ib. 205. Norbaiti biatza ostikopean zapaldu zioten. Ag G 73. Sokaz ondo lotu eta... ostikopean eraman nere begian aurretik. Ill Testim 23. Bakotxaren zuzenak ostikopean dirala ta legea askoren kasketaldi baño eztala. Eguzk GizAuz 99. Lenago ere emango zituzten landareak, noski: ezin azi, ordea, ardi edo beste abereen ostikopean zeudelako. Munita 81. Gizonezko ta andrazko, bata besteari bultzaka ta sakadaka, ta umeak ostikopean zapaldu bearrez. Erkiag Arran 36. Gizona gizonaren ostikopean jarri, emakumea zapaldu. Vill Jaink 177.
azpisarrerakoSense-11.1
"En el suelo, estorbando. Jugete ta ipuiñ guztiak ostikopian eukitzeittuzu " Elexp Berg. .
azpisarrera-12
OSTIKOPEAN ERABILI, OSTIKOPEAN IBILI. Pisotear (sentidos prop. y fig.).
Darabilte onelakoak Kristoren odola ostikopean, San Pabloren itzkeran. Mg CC 244. Erabilli dituzu ostikopian forma konsagraubak? Mg CO 188. [Aita] ateratzen du obitik: aspertu dediñ artean erabiltzen du ostikopean. AA I 423. Santu gustieen santubaren mandamentubak ostikopian erabilltera. JJMg BasEsc 128. Emakume loija ostikopian darabilee guztiak. fB Ic II 29. Aurrez aurre iminiko deustaz Yaungoikoak, berak niri eginiko mesede asko ta andiak; eta lotsatuko nau, nik ostikopean erabili neban bere odolagaz. EL2 50. Emakumeak illeetatik arrastaka, eta aurrak ostikopean zerabilzkiten, ogi-zerra bat ateraeragiteagatik. Lard 543. Ostikopean erabilli eidabie, ta odola dariola ikusi dot. Ag Kr 179. Bultzaka bota ta ostikopean ibilli gaizkille lizunak. Ag G 232. Talo guztiak jan, esne lapikoa ostikopean erabilli, aulki bat apurtu, ta [...]. Bilbao IpuiB 166. Uri Santua ostikopean erabilliko dabe. Ker Apoc 11, 2 (He ostikatu).
azpisarrerakoSense-12.1
( Otsikopetan ).
Jinkoaren maniak ostiko petan erabilten. Bp II 60.
azpisarrera-13
OSTIKOPEKO. Despreciable.
Onela berak mundu oni eta bere kriatura guztiai begiratu izan eusten bere bizitzan ostiko peko samarrak eta satsak baliran legez, Jesu Kristo irabaztiarren. msOñ 104r.
azpisarrera-14
OSTIKO-PILOTA.
azpisarrerakoSense-14.1
a) Balón de fútbol.
Ostiko-pelota andi eder bat. Kk Ab II 36. Larruzko ostiko pilota handi bat zeukan. Osk Kurl 50.
azpisarrerakoSense-14.2
b) Fútbol.
Ostikopelotan dakitzuz España guztiko ostikolari-aldraen atezain, atzelari, erdilari ta aurrelari guztiyen izenak eta euren egitada andiyak! Kk Ab II 154.
azpisarrera-15
OSTIKO-TXAPELKETA. Campeonato de fútbol.
Donostiko ostikolari-taldeak ostiko-txapelketa irabazi zula-ta, [...]. TAg Uzt 58.
azpisarrera-16
OSTIKO-URTIKA. "(V), dando corcobos y coces" A.
An doa gure astoa ostikurtika. Zam Man 66. Atx andi batzuetan joten dau askenez / Ta lurrera jausten da nekearen nekez, / Ostikurtika dabil zutundu eziñez. Kk GH 1924, 621. Astuak, ostiko-urtika asitta, beinguan lur jo erazo eutsan. Otx 178.
azpisarrera-17
OSTIKOZ (Lar, H). A patadas, a coces. "Dar de palos, coces, makillaz, ostikoz eraso" Lar. "Acoceador, [...] ostikos [...] erasotzallea" Ib. Cf. OSTIKOZ JO.
Nahiz dela artzaiñaren etxolatxo xumea / Edo ezperen Erregeren etxe dorrez bethea, / Biak berdin hik ostikoz egotzten tuk lurrera. EZ Man I 44. Asto ikuski ta lotsa bâkoa / niri bidean ez egin aldera? / Bada ostikoz... ken laster, ken, oa / bide munera. Zav Fab, RIEV 1907, 95. Sudur-furrundaz, buruz, ostikoz, / autsi nai dute larraiña. "A cabezadas y coces" . Or Eus 341. Buztan-ukaldiz, ostikoz eta muturrez uxatzen zituen abereak. TAg Uzt 268. Nagusiak dirua kendu sakeletik Poliri ta ostikoz bultzatu. Anab Poli 97. Bultzatu naute ostikoz. / Kanpoan nago betikotz. Arti MaldanB 216. Lenengo egunetik ostikoz bota ebezan genduzan [...] instituziñoe guztiak. Gerrika 277. Zenbat aldiz [beorrak] ostikoz / jo ote ninduan? Zendoia 23. Lurra ostikoz astinduz: . "Abajo el Diablo!" . MEIG I 60.
azpisarrerakoSense-17.1
( Ostikoaz ). "Acocear, dar coces [...], ostikoaz jo, eraso " .
azpisarrera-18
OSTIKO-ZELAI. Campo de fútbol.
Grezitarrak oso emanak zeuden indarketara, eta gaur zenbat errietan ostiko-zelaiak gertutzen baditugu ere, antziñako Grezi orrek bere erri guzti-guztian indarrean ta ariñean aritzeko toki bereziak zeuzkan. ArgEgut 1924, 98.
azpisarrera-19
OSTIKOZ EMAN. Pisotear, despreciar.
Ekus zaitzakeen begi arinei zere burua agertzea da mundu eroaren ta deabru galgarriaren langiro gaiztoei ostikoz ematea? Mb IArg I 72.
azpisarrera-20
OSTIKOZ JO. Dar coces, dar patadas. "Acocear, [...] ostikoz jo" Lar. "Acoceado, [...], ostikoz [...] joa, erasoa" Ib. " Atia ostikoz jo ta kalea juntzan " ZestErret.
Ostalariyak jotzen du ostikoz eta bota azitzeio kaxuela lurrera. Sor AuOst 91. Irurak sartu dira sukaldian, katua ostikoz juaz, neskatxari zirri egiñaz. Iraola 46. Ak ostikoz ura yo, aren areria baztartu, ta [...]. Larrak EG 1959 (3-6), 198. Ostiko pilota handi bat zeukan eta ostikoz jo ta lautik behin baizik etzuan bidaltzen nahi zuan tokiruntz. Osk Kurl 50. Ostikoz jotzeko itxura egin nion. Anab Aprika 91. --Emen! emen! Zer da hau? (Ostikoz joaz). Hau, onoko au! --Bidoiak. Lab SuEm 185.
azpisarrerakoSense-20.1
(Con determinantes). "Acocear, dar coces[...], ostikoaz jo, eraso " . " Ostíkuas jo naxok, me ha dado una patada" Iz ArOñ 195n. " Ostikoaz jo nau (G-azp)" Gte Erd 26.
Ostiko batez du yotzen [lehoiña] zamariak. Gy 101. Alderatu zitzaion nagusia eta zart ostikoaz joaz diyo. PArt ( in Bil 173 ). Birau izugarri bat boteaz, jo zuan ostikuaz lurra. Apaol 41. Ostikoaz popan (atzean) joten bazaitut. Ag Kr 64. Pernando larri zebillen bide-baztar batean, eskuak sabel-gañean zituala, ortzak estutu ta ostiko txikiz lurra joaz. Muj PAm 79. Ostikuaz jo naiok / belaunen buruan. Enb 161. Ixilka ostiko batez jotzen zuela zaldi-ferra. Barb Leg 62. Abots bat, barriz, ei-eukan garratzagoa! Ostikoaz jotako terrin zar batek atara oi dauanaren antzekoa. Bilbao IpuiB 84. Ustez balio ditut / ark bezelako lau, / ostikuaz joko det / toriatzen banau. Uzt LEG I 45.
azpisarrera-21
OSTIKOZ JOTZAILE, OSTIKOZ JOLE. "Acoceador, [...] ostikoz, ohondikoz jolea, jotzaillea" Lar.
azpisarrera-22
OSTIKOZKO PELOTA. Fútbol.
Ostikozko pelotan / baziran kontuak; / izpirrintan jarriyaz / gol eta puntuak, / erniak gertatu, uste / ziranak tontuak. Yanzi 183.
ostiko
<< 1 ore 0 / 0 padera >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper