OEH - Bilaketa

409 emaitza talde bilaketarentzat

Sarrera buruan (61)


Sarrera osoan (348)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
nahigabetu.
sense-1
1. (G, L, B, BN ap. A ; Aq 979 (AN), H, VocB ), naibagetu (Izt 29v, H (V, G)).
Afligir(se), apesadumbrar(se), disgustar(se). Tr. Documentado en autores meridionales desde mediados del s. XVII y en Xalbador. En DFrec hay 10 ejs. de na(h)igabetu .
Bada beren gorputz nagi astunean dautzanean ere presondegi batek naigabetzen baditu animak [...]. Mb IArg I 254. Lagun urkoaren bati aurpegira eman ote diozun lotsatuko edo naigabetuko duan gauzaren bat. AA CCErac 92s (reproducido en Cb Meza (ed. 1848) ap. H). Itz garratzakin naigabetzen badituzu [gurasoak] . AA II 63. Geure gorputzak naibagetuteko, argalduteko, minduteko ta illteko. fB Ic III 261. Emakume on oiek negarrari eman zitzaiozkan eta naigabetuenak zeuden denboran [...]. Lard 469. Karlomanok naigabeturik ezin lorik egin du. "Inquieto" . Orreaga 71. Dagoala miñez naibageturik, / bere kantaria jakolako illten. AB AmaE 144. Eta zeuk iñor itzez edo egitez naibagetu badozu, parka eske zaiakoz? Ag AL 90 (Kr 154 naigabetu). Jaungoikoak naigabetzen gaituala gure pekatuak kastigatzeko. Kortazar Serm 28. Ni ama, guztiz naibagetuko naz, nai ta nai ez ezkondu gura banozue. Echta Jos 170. Jaungoikoa naigabetu degulako biotz-samintasuna. KIkG 73. Alde batetik naigabetu naz, / neure laguna iltiaz, / baña [...]. Enb 83 (143 naibagetu). Gaitzen batek naibagetzen bai aun, esan idakean. Or Mi 146 (Aitork 398 naigabetu). Zure gogozko etzan ezkontzarekin naigabetu zindutan. ABar Goi 74. Jakinmiñez naigabetua naukazu. TAg Uzt 299. Egiten zizkioten txarkeriak etzizkion esaten bere aitari au naigabetu etzedin. Etxde AlosT 32. Autokar zikin ura ikustean oso naigabetu nintzan. Anab Aprika 21. Barneko guduak ainbesteraiño naigabetzen bagaitu [...]. Vill Jaink 127. Ama Eskual-herriaz naiz naigabetua, / uztera doalakotz betikotz mundua. Xa Odol 207. Baiña txit naigabeturik zijoan, lantzak uts-egin ziola-ta. Berron Kijote 97. Negarra zabaldu ta / parrea zorroztu, / sarri naigabetu ta / gutxigitan poztu. Insausti 86. Hizkuntzaren egoera larriak ez zaituzte nahigabetzen ala? MIH 138.
v. tbn. Gco II 3. JJMg Mayatz 225. Goñi 51. Belaus Andoni 12. GMant Goi 102. ArgiDL 22. Inza Azalp 106. Jaukol Biozk 64. Alz Ram 28. Etxde JJ 255. Mde Pr 161. Izeta DirG 32. MAtx Gazt 90. Ataño TxanKan 141. BBarand 158.
azpiadiera-1.1
(G-goi ap. EI 356 ).
(Part. en función de adj. y sust.).Afligido, apesadumbrado. "Triste" EI 356. v. nahigabetsu (2).
Atozte nigana, behartsu-naigabetu, nekatu edo eritasun-pe gogorrean arkitzen zarazten guziok. Mb IArg I 187 (v. tbn. II 320). [Alkantzau dagiyen] argalak sendotasuna, naibagetuak gozotasuna. Ur BulaAl 56. Arpegi triste naigabetu eta semea izutzerañokoarekin. Arr GB 87. Bere barrunbe naigabetuaren atsekabe ta miñak. Aran SIgn 33. Bijotz naibagetua. Itz Berb I 234. Arrantzalearen emazte naigabetuak [...]. Ag Kr 186. Gaizki egiñak barkatzea; [...] naigabetuak poztea. KIkG 65. Etzezazken, ba, egun artan aztu bere ume naigabetu ta urrikittu aiek. Inza Azalp 73. Kistar naibagetuok. Enb 209. Ta iñori tarterik eman gabe bere barren naigabetuarekin jardetsi zion. Anab Usauri 18. Mirei naibagetua, ari zen gaztearen zauria garbitzen. Or Mi 70 (63 talde naigabetua). Erle naibagetuek erlauntzeetan sartu ziren. Ib. 107. Getsemani, Getsemani! Naigabetuen landa. Or Poem 539. Bere biotz naigabetuaren sendakaia. Etxde JJ 202. Auzoak lagundu zion alargun naigabetuari bere doluan. NEtx LBB 185. Gu pekatariokaitik dakus orren naigabetua [Kristo] . Onaind STeresa 38. Senditar naigabetu, / lagunen etxetan. AZink 122. Hori bihotzik nahigabetuenari ere ez zaio ukatzen. MIH 139.
v. tbn. Erkiag Arran 173. MAtx Gazt 101. BEnb NereA 65.
sense-2
2. (AN-larr ap. Asp Leiz ).
Provocar malestar, marear, indisponer; desfallecer, marearse. v. NAHIGABEA EMAN (b), NAHIGABEA EGIN (c).
Ibillirik zerbait bide, ya ezin zijoakean odol-usturik, angabeturik edo naigabeturik [...]. Erori zen bere gurutzearekin iru bider. LE Urt 48 (ms. 18r solo odolusturík ta angabeturík). Arduaren usai utsak naigabetu egiten omen du ta. Moc Damu 27.
nahigabetu
<< nahaste 0 / 0 nekazari >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper