Harremana

    OEH - Bilaketa

    409 emaitza talde bilaketarentzat

    Sarrera buruan (61)


    Sarrera osoan (348)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    eltxo.
    etimologikoa
    Etim. De eul(i) + suf. diminutivo, con reducción del diptongo.
    sense-1
    1. (V, G, AN-araq-larr-ulz-olza-egüés-ilzarb, Ae, Sal, S; Lar, Añ, Arch VocGr , Gèze, Dv (V, G, S), H, Foix ap. Lh), eltzo (V-gip, L, BN-baig; Lar, Dv, H), eltxe (R), eltxu (G, R), elzo (BN, S; SP, VocBN ), autxue ((det.).G-nav), aultxua ((det.).G-nav), eultxo (G-nav), eltso (G-goi, AN-erro), elxo (S), elxu (S), geltxo (V-ple) Ref.: A (eltxo, eltzo, eltxe, eltxu, elzo); VocPir 530 (que recoge muxkito en Sal y R); Bon-Ond 146; Lh (eltxo, elso, elxo); Iz Als, ArOñ, Ulz; Etxba Eib; Lrq; Elexp Berg; EAEL 100.
    Mosquito. "Toute sorte de petit moucheron" SP. "Cinife, mosquito" Añ. " Eltzo, mariposilla, mosquito" A. "Moucheron, éphémère" Lh. AxN explica beitarekin (511) por eltxoarekin. Tr. Documentado ya en Leiçarraga, aparece en autores meridionales y suletinos, y además en Salaberry, Duvoisin y, glosado, en Jean Etchepare. Eltxo es la forma más extendida; eltzo se documenta en textos septentrionales no suletinos, pero es en éstos mucho menos frecuente que ulitxa (q.v.); hay eltxu en algún texto vizcaíno moderno. En DFrec hay 4 ejs. de eltxo .
    Eltzoa irazten duzue, eta kamelua iresten. "Moucheron" . Lç Mt 23, 24 (SalabBN elzo, Ip, Ur, Echn, Ol, Ir YKBiz 402, Or, Ker eltxo, Dv eltzo, Arriand eltxu, IBe heltxo; He uli xume, TB, EvL, Leon ulitxa, HeH uli, IBk eulitxo). Elzoak usurik gaitz. Bela 18. Elzoz ere elhia gaitz. O Pr 499. Inareák emán anitz ta anitz buélta airean, ta apénas arrapatzendú eltxobát. LE Prog 120. Beldurrez daudenak komulgatu ezinda eltxoren bat [...] igaro zatelako eztarritik. Mg CC 228. Mundukuen gorroto ta alizate guztiak eltxo bat bere ez dira Jaungoiko indartsubagaz pelietako. fB Ic I 57. Eltxo pozoitsuak datoz berriz ur usteletik. "Mosquitos" . It Dial 37 (Ur, Ip eltxo; Dv ulitxa). Hurrun hebentik, hurrun elxo txarra. Arch Fab 99. Eltxozko odei belz batek Erreinu guzia illuntzen zuen. Lard 69. Oñez, zaldiño eta astoetan, eltxoa bezela zetorren jendea. Arzac EE 1884a, 9 (expresión similar en Sor Bar 88). Eltzo (éphémère, moucheron) batek bezala leher egiten du. JE Bur 39. Eltxo gogaikarrien zunburruntxoa. Ag G 3. Ez eban itzi eltxu bat sartzeko diñako zulorik. Or Tormes 51. Eltxuak beziñ ugari gera. MendaroTx 168. Astindu dezagun aizea, eltxoak esku-beteka atxitzen bageniardu bezela. Ldi IL 80. Basopetik pirurika irtetzen diran eltxoen ziztada zorrotzak. TAg Uzt 238. Eltxoak uxatzeko. JAIraz Bizia 45. Eltxo onen [anofelesaren] koskak malaria deritzaion eri edo gaitz txarra ekartzen du. Anab Aprika 40. Eltxua bezin ugari. Basarri 94. Eguzkia estaltzerañoko euli ta eltxo zikiñak. Ataño TxanKan 170. Elbi ta eltxoak. Insausti 251.
    v. tbn. Mde Pr 72.
    azpiadiera-1.1
    (Aplicado en gral. a pequeños insectos voladores).
    Gari pillaren gañean egan ikusten diran eltxoen arraultzetatik irtengo dira noski an arrak? "Las palomillas o mariposillas" . It Dial 32s (Ur, Ip eltxo, Dv eltzo; cf. GARAGAR-ELTXO). Eltxo egalari bat erromatarrek asilus esaten diotena, grezitarrek berriz aestros (listorra). " Volitans" . Ibiñ Virgil 97.
    azpiadiera-1.2
    (Como primer miembro de compuesto). " Eltxo-pillia, enjambre de mosquitos" Etxba Eib.
    Eltxo-talde. Or Mi 120. Eltxo-zizta. Ib. 47. Eltxo saillak. JAIraz Bizia 41.
    azpiadiera-1.3
    (Fig.).
    Oh elxo xipia! / Bahiza ausartzen / ene desafiatzera / gisa huntan jiten? Xarlem 513. (en otra versión moskitu) Buhami batzuek utzi dute bi urtetako haur tipi bat, belartei batean. Biharamunean, etxetiarra eta etxetiersa biak han daude, buruari lothuak, elgarri galdeka nundik demuntre jina duketen haur eltzo hori. (L). EgutTo 22-3-1924 (ap. DRA ). Izarrak eta izarbelak, gizon eltxo bati gertatuaz ez-ajolaturik, beren betiko ibilbidetik zebiltzala. Mde HaurB 81s.
    sense-2
    2. (V-ple-oroz-arr-ger-m, G ap. A; Aq 814). "Gorgojo del trigo" Aq. "Gorgojo de los cereales" A.
    sense-3
    3. " Eltxu (Gc, AN-5vill), cigarra" A.
    sense-4
    4. (eltxua y eltxue [ambos det.] V-ger ap. EI 359).Mariposa.
    azpisarrera-1
    GARAGAR-ELTXO (Lar, H). "Palomilla, una mosca pequeña, que se cría en la cebada, y se pierde" Lar.

    eltxo

    eltxo
    << ejerzitu 0 / 0 1 erdara >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper