OEH - Bilaketa
17 emaitza takoi bilaketarentzat
goiburua
1 ontza.
tradizioa
Tr. Documentado desde el s. XVII tanto al Norte como al Sur. La forma on(t)za se documenta en autores meridionales y en Goyhetche, y un(t)za en autores septentrionales y, junto a ontza, en Orixe. En M. Dassança aparecen además las grafías untxa, unxa. En DFrec hay 32 ejs. de ontza, meridionales.
sense-1
1.
(V, G, AN, L, BN, S; Zam Voc; onz- Lcc, Lar, Añ),
untza (L-côte, BN-mix-baig, S; Gèze, H; -nz- SP),
ontz (L)
Ref.:
A (ontza, untza);
Lrq (untza);
Lh (ontz);
ZestErret
.
Onza (medida de peso).
Iakinik unza huts batek humiltasunaz geiago balio duela, milla liberek ohoreaz baino. SP Phil 227 (He 228 untza). Har ezazue hirur untza <untxa> artho irin eta untza <untça> bat triaga. Mong 589 (593 <untza> y <unza>, 592 <unxa>). Kolazioan zortzi onzatik aurrera jaten debanak ausitzen deb baraurra. OA 154. Lau onza aketirenek, lau lauko. Zortzi arbi buruk, amabi zuriko. Mg PAb 73. Ontza bat pazienziak geiago balio dabela, libra bat nekepen borondatezkoak baño. Añ LoraS 169. Bi pillota presentatu zituzten bonba bezalakoak amasei emezorzi onzakoak. CartAnd 377. Gazitzen da alde batetik, ematen zaiola ontza bat gatz libra bakoitzeko. It Dial 88 (Ur ontza, Dv, Ip untza; v. tbn. It y Ur 56 onza). Urre txau piñak pisatu izan zeban iru onza ta erdi eta bi otxaba. Izt C 69. Balin bahu untza bat adimendu [...], ikus hezake sotanak balio duela yaka. Hb Egia 116. Harzaitzu bi untza amanda ezti. ECocin 41 (v. tbn. en la misma pág. unza). Kopau batean lau ontza ogi baltz aoan sartuaz. Ag AL 55. Goizean ezer artu al izango ete da? Zergaititasunagaz, au andia izan ez arren bere, ontza bat inguru artu leiteke. Itz Azald 114 (v. tbn. onza en contexto similar en CatLlo 50 y Legaz 33). Zortzi edo amar onza errekesun. Mdg 136. Ik, arraio orrek, begira zenbat untza odol ixurtzen duan. 'Onces de sang'. Or Mi 58. Lau untzako pilota. Zerb Azk 113. Libra batek amasei ontza izaten ditu. BasoM 46. Larogei ontzako egurrak. Albeniz 251. v. tbn. EgiaK 86 (-nz-). AA II 183 (-nz-). Astar II 239 (-nz-). Lard 211. Urruz Urz 25. Noe 18. Moc Damu 7. Tx B I 162. SM Zirik 60. Garm EskL I 72. Untza: Elzb PAd 68. Elsb Fram V.
Onza (medida de peso).
Iakinik unza huts batek humiltasunaz geiago balio duela, milla liberek ohoreaz baino. SP Phil 227 (He 228 untza). Har ezazue hirur untza <untxa> artho irin eta untza <untça> bat triaga. Mong 589 (593 <untza> y <unza>, 592 <unxa>). Kolazioan zortzi onzatik aurrera jaten debanak ausitzen deb baraurra. OA 154. Lau onza aketirenek, lau lauko. Zortzi arbi buruk, amabi zuriko. Mg PAb 73. Ontza bat pazienziak geiago balio dabela, libra bat nekepen borondatezkoak baño. Añ LoraS 169. Bi pillota presentatu zituzten bonba bezalakoak amasei emezorzi onzakoak. CartAnd 377. Gazitzen da alde batetik, ematen zaiola ontza bat gatz libra bakoitzeko. It Dial 88 (Ur ontza, Dv, Ip untza; v. tbn. It y Ur 56 onza). Urre txau piñak pisatu izan zeban iru onza ta erdi eta bi otxaba. Izt C 69. Balin bahu untza bat adimendu [...], ikus hezake sotanak balio duela yaka. Hb Egia 116. Harzaitzu bi untza amanda ezti. ECocin 41 (v. tbn. en la misma pág. unza). Kopau batean lau ontza ogi baltz aoan sartuaz. Ag AL 55. Goizean ezer artu al izango ete da? Zergaititasunagaz, au andia izan ez arren bere, ontza bat inguru artu leiteke. Itz Azald 114 (v. tbn. onza en contexto similar en CatLlo 50 y Legaz 33). Zortzi edo amar onza errekesun. Mdg 136. Ik, arraio orrek, begira zenbat untza odol ixurtzen duan. 'Onces de sang'. Or Mi 58. Lau untzako pilota. Zerb Azk 113. Libra batek amasei ontza izaten ditu. BasoM 46. Larogei ontzako egurrak. Albeniz 251. v. tbn. EgiaK 86 (-nz-). AA II 183 (-nz-). Astar II 239 (-nz-). Lard 211. Urruz Urz 25. Noe 18. Moc Damu 7. Tx B I 162. SM Zirik 60. Garm EskL I 72. Untza: Elzb PAd 68. Elsb Fram V.
azpiadiera-1.1
Amodioetaz ari bazera, naikoa duzu ontza pare bat toskan-izkeraz jakitea.
"Onzas."
Berron Kijote 21.
sense-2
2.
(V-gip, G-azp),
untza.
Ref.:
Etxba
Eibe
;
ZestErret
.
Onza (moneda).
Hil hadi bada eta hail Satanenganat / ehun ontzez hari dohaiñ egiterat. Gy 286. --Ta jakin leike zenbat diru artu dezuten? [...]. --Guk bada bi ontza t'erdi artu ditugu, jauna. Sor Bar 52s.
Onza (moneda).
Hil hadi bada eta hail Satanenganat / ehun ontzez hari dohaiñ egiterat. Gy 286. --Ta jakin leike zenbat diru artu dezuten? [...]. --Guk bada bi ontza t'erdi artu ditugu, jauna. Sor Bar 52s.
azpiadiera-2.1
(Con urre
).
"
Urretan batu eban, damaskiñoko biarlekuetako zakarretan, ontzia
"
Etxba Eib.
v. ONTZAKO URRE (s.v. ontzako), ontzurre.
Bereala egin omen zuten apustua, onza bana urre eta amarna ardi jokatzeko. Izt C 252. Bizimoduba moldatu nuben / diru asko ekarrita; / oi ta bost ontza urretan ziran. PE 136. Zenbat kapote ori kostako ete da? / Ontza bat urre. AB AmaE 220. Ontza bana urre pagaturik, eskuetaratu zituzten ininstrunumentrunuak. Urruz Urz 12. Ontza bat urre Abadiñokoaren alde! Ontza bi urre Jose Domingon alde! Ag G 102. Gure aita're ortarako zan / ontza bat urre botia, / ori egiten gastatua da / nik bear nuen dotia. Tx B 16. Zorrak ordaintzeko langilleeri utzi zizkaten tresnak eta ontza bat urre autsetan zuala. JAIraz Bizia 85. Esaten dezun itz bakoitzeko, urrezko ontza bat eroriko al zaizu oiñetara. NEtx LBB 159.
Bereala egin omen zuten apustua, onza bana urre eta amarna ardi jokatzeko. Izt C 252. Bizimoduba moldatu nuben / diru asko ekarrita; / oi ta bost ontza urretan ziran. PE 136. Zenbat kapote ori kostako ete da? / Ontza bat urre. AB AmaE 220. Ontza bana urre pagaturik, eskuetaratu zituzten ininstrunumentrunuak. Urruz Urz 12. Ontza bat urre Abadiñokoaren alde! Ontza bi urre Jose Domingon alde! Ag G 102. Gure aita're ortarako zan / ontza bat urre botia, / ori egiten gastatua da / nik bear nuen dotia. Tx B 16. Zorrak ordaintzeko langilleeri utzi zizkaten tresnak eta ontza bat urre autsetan zuala. JAIraz Bizia 85. Esaten dezun itz bakoitzeko, urrezko ontza bat eroriko al zaizu oiñetara. NEtx LBB 159.
sense-3
3.
(V, G, AN, L, R; Zam Voc),
ontz (L),
untz (Urt)
Ref.:
A;
Lh (ontz);
ZestErret
.
Pulgada (medida de longitud). "Bessalis, zortzi untzetákoa, zortzi untz dituena " Urt III 319. "Pouce, ancienne mesure valant 12 lignes" Lh. v. ERI-TREBES, HATZ-BETE.
[Eultzak] izango dute luzean kanaterdi gutxi gora bera eta zabalean lau onza gutxiago atetxoaren aldetik. ErleG 31. Seme au [...] luzetasunean da zazpi oñ eta zortzi onza. Izt C 453. Eloy ainbestean estutu eta larrituten da ontza bat lurregaitik. Itz Azald 106. [Narrak] amairu oin da amar ontza du / erdiko bueltan neurriye. EusJok 98. Uste nuan Txirrita / gizon fin bat zala, / bi ontza bada orren / arpegiko azala. Imaz Auspoa 24, 127. Takoi orpuetakuak, / iru ontza ta erdikuak. MendaroTx 60. Ontza gutxiren aldea dute / ontziak ontziarekin. Or Eus 388. Ontzak [dauzka] amabi liñera ta bi zentimetro t'erdi milimetro bat gutxiago. BasoM 40. Sei enbor eun da amar ontzakoak eta berrogei ta amabi kana erdikoak. Insausti 211. Irurogei ontzako edo l'40-ko tronkoa moztu. Albeniz 161.
v. tbn. Xe 289.
Pulgada (medida de longitud). "Bessalis, zortzi untzetákoa, zortzi untz dituena " Urt III 319. "Pouce, ancienne mesure valant 12 lignes" Lh. v. ERI-TREBES, HATZ-BETE.
[Eultzak] izango dute luzean kanaterdi gutxi gora bera eta zabalean lau onza gutxiago atetxoaren aldetik. ErleG 31. Seme au [...] luzetasunean da zazpi oñ eta zortzi onza. Izt C 453. Eloy ainbestean estutu eta larrituten da ontza bat lurregaitik. Itz Azald 106. [Narrak] amairu oin da amar ontza du / erdiko bueltan neurriye. EusJok 98. Uste nuan Txirrita / gizon fin bat zala, / bi ontza bada orren / arpegiko azala. Imaz Auspoa 24, 127. Takoi orpuetakuak, / iru ontza ta erdikuak. MendaroTx 60. Ontza gutxiren aldea dute / ontziak ontziarekin. Or Eus 388. Ontzak [dauzka] amabi liñera ta bi zentimetro t'erdi milimetro bat gutxiago. BasoM 40. Sei enbor eun da amar ontzakoak eta berrogei ta amabi kana erdikoak. Insausti 211. Irurogei ontzako edo l'40-ko tronkoa moztu. Albeniz 161.
v. tbn. Xe 289.
azpiadiera-3.1
Patxik egotzi zion eskua eta ozta ozta jaso zuan lurretik ontzabeten bat.Apaol 40.
sense-4
4.
(V-gip, G-azp)
Ref.:
Elexp Berg;
ZestErret
.
Onza, cada una de las partes de una tableta de chocolate. " Txokolate ontza bat jan dau meriendetan " Elexp Berg. " Txokolate ontza izate gendun guk meriendetan " ZestErret.
Ontza bat txokolate ematen zidan izebak. JAzpiroz 134.
Onza, cada una de las partes de una tableta de chocolate. " Txokolate ontza bat jan dau meriendetan " Elexp Berg. " Txokolate ontza izate gendun guk meriendetan " ZestErret.
Ontza bat txokolate ematen zidan izebak. JAzpiroz 134.
azpisarrera-1
ONTZAKO.
v. ontzako.
azpisarrera-2
ONTZA-LAURDEN.
Cuarto de onza (ref. al peso).
Untza laurden bat espezia itze. Mong 589. Harrarazten zaio abereari untza laurden erdi bat yenziana erro. Dv Dial 56 (Ip untza laurden; It, Ur otxaba).
Untza laurden bat espezia itze. Mong 589. Harrarazten zaio abereari untza laurden erdi bat yenziana erro. Dv Dial 56 (Ip untza laurden; It, Ur otxaba).
azpisarrera-3
ONTZA-ZILAR.
Moneda de plata.
Tratua egin zuten / hamar untza zilhar. Zby RIEV 1908, 763.
Tratua egin zuten / hamar untza zilhar. Zby RIEV 1908, 763.
ontza
-
1 ontza. Tr. Documentado desde el s. XVI...
-
1. (V, G, AN, L, BN, S; Zam Voc ; onz- L...
-
Amodioetaz ari bazera, naikoa duzu ontza...
-
2. (V-gip, G-azp), untza. Ref.: Etxba Ei...
-
(Con urre ). " Urretan batu eban, damask...
-
3. (V, G, AN, L, R; Zam Voc ), ontz (L),...
-
Patxik egotzi zion eskua eta ozta ozta j...
-
4. (V-gip, G-azp) Ref.: Elexp Berg ; Zes...
-
ONTZAKO. v. ontzako....
-
ONTZA-LAURDEN. Cuarto de onza (ref. al p...
-
ONTZA-ZILAR. Moneda de plata. Tratua egi...
<< harritu 0 / 0 2 tako >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
