OEH - Bilaketa

69 emaitza taka-taka bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 muilo.
etimologikoa
Etim. Para su proximidad con mu(i)no, etc., v. FHV 307, n. 16.
sense-1
1. (Dv, H, VocB ; -uillo B; O-SP 231, SP, H, -ullo G, B, BN-baig; VP 60v, Lar, (G, AN)), mulo (Lar, H, A Apend), mulu (V-m, G-nav) Ref.: A (mullo, muillo, mulhu); Iz IzG (amukoa); Ond Bac (mulu); Izeta BHizt2 (mullo) .
Estopa; copo de lino. "Étoupe" O-SP. "Atascar, tapar con tascos o estopones, mulloaz, muloaz [...] zirrituak itxi " Lar. "Lana en ovillo" A. " Mullo: [...] copo grande de lino que se arrolla en la extremidad de la rueca (FSeg)" Ib. "Material menos fino [del lino para hilar]" Iz IzG 200. "Lino de mediana calidad, estopilla? Con él se hace eztupazko aria, hilo de estopa" Ond Bac 398. Tr. Documentado al Sur desde mediados del s. XVIII. La forma general es mullo; hay mullu en LakDot y mulo en D. Aguirre (Kr 131), único ej. vizcaíno que hemos encontrado.
Orien kalafet-erako ta beste lanetarako ez da emen mullo piska bat, ez da iltze bat. Mb IArg II 290. Olio santua ta mullo molso batzuek artu, ta argi batekin orazio deboziozko bat esango dizu. Cb Eg III 238. Sare guztik ere, guztik pusketuko ditu mulloa bezala. IntzSerm 181. Gizonkia da sua, emaztekia mulloa. LE Urt 182 (ms. 65r istúpa). Mullo iruten ari zan atso zar [bat] . "Hilaba su copo" . Izt Carta a JJMg 23. Lotu ondoan oialak edo mulluek. LakDot 234. [Sansonek] sokak mullo-ari samur bat bezala eten zituen. Lard 144. An erretzen zaio mullo edo estopa zatitxo bat. Ag Serm 163. Ari eta jantziki asko illez iotzen ziran, [...] baita mulloz eta amukoz ere. JMB ELG 70. Sobra dan mulloa erre egin bear omen da. Or Eus 124n. Mulloa pelota bezala egin ta su eman. (AN-larr, B) 'Un copo de lino' . A EY I 154.
azpiadiera-1.1
Gure bizitza-mataza gutxitzen goaz, eta eriotz-mulloa ariltzen une bakoitzean... NEtx Antz 107.
sense-2
2. (-ull- L; H (+ -uill-)), mulo (L; H; -lh- SP vEys, Urt, H), mullu (L-côte), moillo (V-gip), boilo (V-gip) Ref.: A (mullo, mulo, mullu, moillo); Iz ArOñ (boilo) .
Montoncito, bola; montículo; terrón. "Petite colline" SP. "Choma, banka, muloa " Urt V 1. " Sator muloa, taupinière. Martin muloa, rouleau (Martin) à écraser les mottes" H. "Pella, pelotilla" A. " Boillo aundixak, terrones grandes" Iz ArOñ.
[Martxoan] sathor muloak barraiatzea eta landetako errekak ongi ezartzea. Dv Lab 205. Ontzi meiak aateak bezala ura urratzen du, ta tillapeak apar-muilloak ebakitzen. 'Flocons d'écume' . Or Mi 131. Odei-muilloak gaiñetik sapai, / izarrik ez du Illargiak zai. NEtx LBB 260.
azpiadiera-2.1
Itsasoa hormaz estalia zelakotz, [...] hain lodia eta azkarra zen, nun beldurrik gabe xutik ibiltzen ahal bainintzan haizeak harat eta hunat zabiltzan muiloen gainean.Prop 1881, 185 (cf. Dv, ref. a este ej.: "Il semble qu'il est employé dans le sens de 'onde clapotante de la mer'. Il est peut-être le même que le labourdin mulo, mais avec sens figuré").
sense-3
3. (-ull- BN-baig ap. A; H (+ -uill-)), mulo (BN ap. A; Dv, H). "Nœud de la pioche percé par l'œil" Dv. "Mulo: [...] 2.º parte del azadón donde tiene el ojo; [...] 5.º cubo, ojo de un instrumento por donde se mete el mango" A. "Mullo: [...] la parte posterior del hacha" Ib. v. 1 mula.
Xara bat ebakitzeko denean, langileak garbitu behar du ondoaren ingurua eta haizkoaren muloaz jo itzuli guzian. Dv Lab 366.
azpiadiera-3.1
mulu (-lh- S ap. A ), mullu (BN-mix ap. A ).
"Cubo de la rueda" A.
azpiadiera-3.2
mulo (BN-baig ap. A ; Urt II 81, Dv).
"Extremo del bastón" A.
sense-4
4. mulo (Dv, A), mulu (-lh- Sc ap. A). "Tampon" Dv. "Mulhu, tapón de barricas" A. v. 1 mula (3), multzo (7).
Tapa edo mulua sarturik, dutxulua nahi zuen ezarri. Herr 2-4-1959, 4.
sense-5
5. " Mulo, [...] étron" Dv. v. 1 mula (4).
sense-6
6. (vEysA).
" Muillo, houppe" vEys. " Mullo: [...] borla, fleco, penacho, cresta" A. v. 1 mulko (3).
sense-7
7. mullo (G-to ap. A), mulu (V-m, Gc... ap. A), mollo (V-gip ap. Iz ArOñ). "Mata. Ota-mulu, mata de argoma" A. "Mollo, mollúa, bedármollo bat, porción de hierba suelta" Iz ArOñ.
Ote-molloz bete genin gaztaiñ zarraren barrua. Ataño TxanKan 97.
sense-8
8. " Mullo (V-m), ramitos de racimo" A. v. 1 mulko.
sense-9
9. (L ap. Lh ; -ullo B ap. A ).
"Inútil (cosa o persona)" A. " Gizon muilo, homme inutile" Lh. v. multzo (4).
azpisarrera-1
BELAUN-MUILO (-lh- Hb, H). Rodilla; rótula. "Belhaun muiloa (V, G, L), rotule" H. v. belaunburu.
Belhaun muilo handia Senpertarra deitzen, / Ordu luke gargoro hasteko aphaintzen. Hb Esk 122.
azpisarrera-2
ELUR-MUILO (edur-moillo V-gip ap. A FSeg). "Pelotilla de nieve" A.
Elhur-mulu xuriño bat / bota niro gogotik / jakin dezan noiz den negu / elhur horren hotzetik. Herr 520 (1960) 4. Haurren ahurrean elhur muluak urtzen eta suntsitzen diren bezala. Etcheb Zeruari 29.
azpisarrera-3
LUR-MUILO (Hb; -mullo Dv (s.v. mullo)). Terrón. "Motte de terre" Dv (que cita a Goyhetche).
Ilki deneko xilotik / lur-muillo baten gainetik. Gy 27. Nere ganaraino harriak eta lur-muiloak ezin helduz. Elzb PAd 41.
azpisarrera-4
MUILO UTZI.
Ori mullo utzirik. (B) 'Ori alde bat utzirik' . Inza NaEsZarr 2077. Ori mullo utziko du. (B) 'Ori arras aizatuko du' . Ib. 2078.
azpisarrera-5
MUILO ZAKAR. "Mullu-zakar (G-to), tomento o aresta, arestín" A.
Autsaldi bat emanez, egin dute taka, / eskuz igurtzitzeko darion mullaka (mullo-zakarra). Or Eus 101.
azpisarrera-6
MUILOZKO (-ull- Lar H (s.v. mulloa)), MULOZKO (Lar H). "Estopeño" Lar. "Estoposo" Ib.
muilo
<< muilaka 0 / 0 1 mutil >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper