OEH - Bilaketa

45 emaitza sahets bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 trebes.
tradizioa
Tr. En la tradición meridional se documenta la forma trabes y en la septentrional trebes. Hay tresbes (tal vez errata) en Prop.
sense-1
I . (Adv.).
azpiadiera-1.1
1. (Volt 8, VocBN , Gèze, H), trabes (Lar, H).
De través, transversalmente. "De travers" Volt 8. "(De) través, al través" Lar. "Atravesar, [...] trabes ifiñi " Ib. "En position opposée à la ligne perpendiculaire" VocBN. "En travers; d'un côté à l'autre dans le sens de la largeur. Semea etzan zitzaion athean trebes, bainan ama gainetik iragan zen" H. v. TREBESEAN, trebeska (2). .
Arauz, alharzia trebes. Saug 137. Soka bat azkarra, ziri bat datxikola beherean trebes. JE Bur 189. Bere makila han zuen orduko Piarrek, Ñakeroren makilari trebes emana. Barb Sup 184. Ipurdi-sahets bati badiote eratxikia, trebes, zati berri bat. JE Ber 37. Atherbe luze bat ibaiaren gainean trebes, hegitik hegira airean jarria. Ib. 44. San Andres, txerria askan trabes. (R). A EY III 33. Lurrian esertzen ginuen zur puzka bat trabes eta kura zen eseririk egoteko. ZMoso 34. Boneta buruan eta beharrezko makila belaunen gainean trebes. Larre ArtzainE 205.
azpiadiera-1.1.1
(S ap. Lrq; Gèze), tresbes. Obstaculizando. "/trebéś/, en travers, faisant obstacle" Lrq.
Bisita hits hau ukhaitera zohatzila ohartu zirenean, zerbitzariek fite ezarri zituzten, trebes, zenbait mahi. Elsb Fram 99. Utz dezadala tresbes jartzera elizako borthan, mundu guzia haren gainetik iragan dadin. Prop 1894, 206. Debru bat eman zen trebes gure bi adixkideen artean, eta, ilhaundu, suntsitu ziren adixkidantzak oro! Barb Sup 2. Etsai higuinak han higatzen du, orroaz, bere ahala... / Trebes emanak hantxet zinezten Frantsesez mila ta mila. Barb GH 1926, 131. Ezbáitut sonuari begi golpe bát bera emaiten ahal zu ekhusi gabe dantzan "trebes", plazán! (Interpr?). Lrq Larraja RIEV 1931, 237. Muga bat hor dugu trebes Eskualdunen artean. Herr 2-2-1961, 1.
azpiadiera-1.2
2. A través de, atravesando.
Bena egun hura jin artino otso haren hortz haginetan trebes igaren date eta igarenen bizi, sortu oro. Tt Onsa 138. Ezpata igaran neikek / trebes hire korpitzian. Xarlem 607. Xarlemaiña erho giniro / bere dozepareki ezpatan / trebes ezar giniro. Ib. 621. Eta zorrinoak, ile horasta argal batez estaliak, marra urdin bat bizkarrean trebes. JE Bur 13s.
azpiadiera-1.2.1
trabes. (Precedido de gen.).
Laño-odeien trabes sartzen ditu eguzkiak bere errañuak. "Por entre" . Arzac EE 1884a, 134.
azpiadiera-1.3
3. (Dv, H), trabes. En situación de abandono; de extravío. " Arthaldea trebes utzi du oihanean, il a laissé le troupeau à l'abandon dans le bois" Dv. " Tresnak trebes uztea, laisser les effets en désordre" H.
Non zabiltza ardiak trebes utzirik mortuan? Lg I 277. Gaztiatu zioen Joabi egortzeaz Uri bizia galtzeko hirriskurik handienetarat, eta larga zezala gero, trebes, laguntzarik batere eman gabe. Ib. 305. Bela mastak galdu ditu, / untzia motz da gelditu, / itsasoak hautsi lema, / trebes galtzerat darama. BertsZB 99. Gaizki egin lezake [...] egun oroz oren-erdi bat meditazionean egotea, bere eginbideak trebes uzten lituzkelarik. Dh 47. Ikusten zitulako / txalupa aiek trabes. Arrantz 33. Algaratean trabes gagozela. Holmer ASJU 1969, 178.
azpiadiera-1.3.1
(Dv, A) .
(Fig.). " Bere gaztetasuna trebes iragan-eta (Dh), après avoir passé sa jeunesse dans le dérèglement" Dv.
Zerk urrunduko du bekhatutik? Zerk debekatuko du trebes bizitzetik? Dh 51. Debruaren esklaboak mundu huntako egitekoetan ere trebes eta makhur ibiltzen ohi dire. Ib. 197.
azpiadiera-1.4
4. Por malos medios, de manera irregular.
Deusik ez da dirua, arima tzarrekin; / balios da neskatxa, bethi, berthutekin: / arimako dohainak ez dire erosten, / edo Kalifornian trebes atzematen. Hb Esk 180.
azpiadiera-1.5
5. (Venir)torcido, desfavorablemente. " Gauza guziak trabes dohazko haserre denari, toutes choses vont de travers à qui est en colère" H.
Trebes heldu diren gauzak / nik zuzen ditut hartzen. / Aitak zarotan ikhasi, / gizon zuhurra baitzen, / irriz hartuz zorigaitza / zorion bilhakatzen. Elzb Po 211.
azpiadiera-1.6
6. Torcidamente, equivocadamente. " Nik errana trabes eztezazula har, ne prenez pas de travers ce que j'ai dit" H.
Gure herri xumetan / zenbat hitzuntzi, / zinez edo jostetan / oro erasi, / trebes, nahasi! Zby RIEV 1909, 105 (de interpr. no segura).
azpiadiera-1.7
7. Oblicuamente.
Nausiari joan baitzitzaion, gaizo totala, / Beharriak trebes, trebesago bera, / Phereka goxo zonbeiten egitera. Leon GH 1955, 127. Matusalen baño be / zarrago dan beia, / trabes iminten yaustak / gaur neuri begia. Enb 161.
azpiadiera-1.8
8. trabes. De lado.
Lastoz erreta gero [txerria] / sartzeko gelara / bai ate estu ortan / kabitutzen bada: / trabes ezin igaro / iñundik iñora. And AUzta 122.
sense-2
II . (Sust.).
azpiadiera-2.1
trabes (Lar, Añ). "Través, la inclinación o torcimiento a algún lado" Lar y Añ.
azpisarrera-1
BIDE TREBES. "Bide trabesez lasterrago doha, on va, on arrive plus tôt par chemin de traverse" H.
azpisarrera-2
ERI-TREBES. "Pouce" Ht VocGr 406, Lecl. Tbn. H s.v. erhi. v. supra (2).
Adarra moztean, uzten da erhi trebes bateko muthurra eta ez gehiago. Dv Lab 359. Gisu urak altxatu behar du bi edo hiru erhi trebes ogi haziak baino gorago. Ib. 51. Haziak bi, hiru erhi-trebes lur aski ditu gainetik. Ib. 329s. Erhi trebes baten largotasunian. ECocin 42. Bonetaren kaskoan xuxen zilua, / Phuntuz bildua; / Hirur laur erhi trebesetan xuti bilua. ChantP 94. Urin gatz gabez estaliak bi erhi trebes lodi. JE Bur 87. Bi erhi-trebes arno xuri hortarik. Barb Sup 21.
azpisarrera-3
ESKU-TREBES. "Revers de la main" Lh.
azpisarrera-4
TREBESEAN. (trabersean Volt 8). a) Transversalmente, de través. "De travers" Volt 8.
Hartzen duzula laurden erdi bat uestetik eta orduban izanen duzu barratxoa trebesean. INav 126. Heldu zarela itsasotik ikusiko duzu hegoako partetik trebesean bi mendi haundi. Ib. 96. Basateari axala urratzen zaio kanibetaz gain-behera eta trebesean, iduri T bat. Dv Lab 388. Gaitzeru hekiek xiri bat behar dute trebesean. Ib. 299. Harrizko gako azkar batzuetarat heltzen ziren gaineko muthurraz gapirio hek, soailuaren erdi-erdirat, batzu zeiharka, bertzeak trebesean xuxen. JE Ber 22. Komentuko athe-nausiaren parretik doidoi aipatu dugun etxeñoaren muthurreraino baitira trebesean heltzen [platana-lerroak]. Ib. 54. b) (Precedido de gen.). A la altura (de).
Muillatuko duzu lehenbiziko harean arbolen trebesean 10 brasetan. INav 18. Lirlesen trebesean 76 brasetan kausituko duzu hare xuriak. Ib. 48. Noizere baitzare baxa haren trebesean begirazazu istiborrerat. Ib. 55.
Ea non den athereneko punta, zeiña baita deus gutirik barnean berze buia izanen den trebesean. INav 130.
azpisarrera-5
TREBES EGIN (Urt). a) Torcerse. "Arcuari, bandatzea, estiratzea, makhurtzea, trebes egitea" Urt II 268.
b) (Dv, A). "Se mettre en opposition, faire opposition" Dv.
azpisarrera-6
TREBESEKO. Transversal, de través. "Trabeseko, trebeseko, qui traverse, traversier" H. Cf. trebeseko.
Trabeseko aizerik izaten bazuten, beren boliñak eta abortza egotzitzen zizkaten. Elizdo EEs 1925, 214. Elizaren trebeseko bideak aldare-aitzineko grillatik berexten duena [kantore eta apezen jar-alkia] . JE Ber 22. Soailuko zureria zaharra dena ezagun du, trebeseko habe lodiari datxizkola gapirio-lerroak. Ib. 59.
azpisarrera-7
TREBES-EMAILE (El) que tuerce, que estropea.
Gure gizon hauk izan dire egiazki, ez gauzen xuxentzaleak, bainan gauza heien behinere baino trebes emaileak. Elsb Fram 61.
azpisarrera-8
TREBESERA. (Lcc, Dv; trabesera Lcc, Lar). a) "De través" Lcc. "(Dar al) través, trabesera jo" Lar. "Trebesera ezartze, mettre en travers" Dv.
Punta hark baduela zubi bat zeiña baithoa trebeserat edo baia erdirat bezala. INav 127. Gure Kapitanari dua jo artian, / artzen dau trabesera brankiaz azpian. AB AmaE 97. Nahiz hegatz hertsi bat badaukan trebeserat teilatu-inguruak. JE Ber 17.

b) (Precedido de gen.). A la altura de.
Unzia eramatekotz kaiaren trebeserat. INav 130. Istiborreko alderat lehenbiziko oihanaren trebeserat muillatzerat. Ib. 126.
azpisarrera-9
TREBESERAINO (Precedido de gen.). Hasta la altura de.
Nahi baduzu sarthu Ferrolen sar zaite erditik Castabal de Molinsen trebeseraiño eta hurbil zakisko northeko leihorrari. INav 14. Ioanen zare barnat harik eta ababorreko leihorrean den buru handiaren trebeseraiño. Ib. 127.
azpisarrera-10
TREBESETARA. "Trabesetara, horizontalmente, de lado a lado. Zure kotxiak enbellezedoria dauka trabesetara" Elexp Berg. "Trabesetara bajau giñuan aldapia" Ib. "Patinau ta trabesetara jarri jatan kotxia" Ib.
azpisarrera-11
TREBESETIK. a) (Precedido de gen.). Desde la altura de.
Ezta urrun handi blanxadiaren puntaren trebesetik. INav 130. Noizere baitzare kalabardinen trebesetik. "Au bocage par le banc de Rayuadin". Ib. 51.

b) (trabesetik Lar; trabesatik Añ). "(De) través, al través" Lar. "(De) través" Añ.
trebes
<< 1 tona 0 / 0 tronko >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper