Harremana

    OEH - Bilaketa

    872 emaitza sagar bilaketarentzat

    Sarrera buruan (156)


    Sarrera osoan (487)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    kana.
    sense-1
    1. (R, kh- BN, S; Gèze, Lcq 171; kh- Urt III 370, VocBN ), kaña (AN-egüés-ilzarb-olza, Ae, Sal, R; Lcc) Ref.: Bon-Ond 148; VocPir 592; A; Lrq (khana) .
     Cañavera, caña. "Caña" Lcc. El significado ambiguo de 'canne' que dan VocBN, Gèze y Larrasquet puede también corresponder a la acepción de 'bastón'. v. kanabera.
    Kana bat aizeaz igitua. Echn Mt 11, 7 (Samper, Hual kaña; Ip kanabera). Beste gauza batzuek erein dituzte; azukrea egiteko "kaña", bat beintzat. Baña kaña ta beste landare batzuek erein-da, ango giroa oso aldatu egiten da. Munita 21.
    azpiadiera-1.1
    (B, BN-baig; VocB ) Ref.: A; Satr VocP. .
     "Planta de maíz que no tiene mazorca" A. " Artokana, caña de maíz" Satr VocP (s.v. kana).
    sense-2
    2. (BN-baig ap. Satr VocP; Gèze (kh-), H (+ kh-)).
    Palo, bastón. "Canne, bâton" H.
    Gizonen bortz athorra ihetxak. Indietako kana bat. (1767). SenperEus 63. Hartzen zioten eskutarat eman zioten kana eta hartaz yotzen zioten burua barnago sar-araztekotzat. Lg II 272. Amabi diru zidarrezko ta urrezko kana berrogei siklo balijo zitubana. Mg CO 176. Koronaturík aranzees búrua golpazazóten kanaréki. LE Ong 42r. Ibiltzen dire kanak, baieta puñalak, / zer du hain izigarri eskaldun makhilak? Hb Esk 217. Segitzen ba'igu dendako kanekin puskatuko zizkiuk ezurrak. Sor Gabon 27. Bakoitzak bere kana bizkarrean zutela, eta loturik aien puntan aspandar pieza laurden bana. Apaol 66. Gurasorikan gaizki / tratatzen badegu, / atal-buruan kana / etorriko zaigu. (Interpr?). AzpPr 130. Goiz-meza erran eta arrunt azkaltürik / abiatü apheza khana bat hartürik. Xikito 4. Neurriaren markatzeko arizale bakotxak kana edo makila bat badu eskuan. Lf ( in Casve SGrazi 13 ).
    v. tbn. PE 26. PierKat 50. Or Eus 356.
    azpiadiera-2.1
    "Juegos de cañas, kanazko jokuak " Lcc.
    sense-3
    3. "Vara de medir" VP 14r, Lar, Añ. "Neurtzeko tresna" ZestErret .
    Egiten dabe pekatu kana, pisu, neurri txikijaguak daukezanak agindurik dagozanak baño, edo biar dirianak baño. Astar II 165. Besterik neurtzen dezuten kanarekin zuek ere neurtuak izango zerate. (Mt 7, 2) "Mensura" . Lard 384 (He, Ol, BiblE neurri, Samper bara, SalabBN, Ip izari). Ez ezazute egin gauza gaiztorik erabakian, kanan, pisuan, neurrian. Ur Lev 19, 35.
    sense-4
    4. (V, G, AN-gip; VP 14r, Lar, Añ, H (V, G)) Ref.: A; Iz LinOñ 182, ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg; Gte Erd 190; ZestErret.
    Vara, cana (medida de longitud). "Lau kana ditu oialak" VP 14r. "(De) dos [...] varas, [...] kana bikoa" Lar (tbn. Añ s.v. dos). "Amar erreal kanako (Vc), diez reales por vara" A Morf 396. "Zelaiñia eunaren luzerako neurria zan: 6 kana" Iz LinOñ 182. "Vara, medida longitudinal. Bost kana barik ez daukazu soñekurik" Etxba Eib. "Kana izaten da larogei ta lau zentimetro bi milimetro gutxiago, ta ogei ta amasei ontza" BasoM 40. "Mostradore ertzian kaxkak eindda eukitzen jittuan arek, eta kana bat eta kana bi..." Elexp Berg. "Luzera neurria" ZestErret. Cf. VocNav: "Cana es una medida equivalente a 108 pulgadas". v. 1 berga.
    Munduko onetarik eztugula deus ere gurekila eramanen gure obrak baizi, onak edo gaixtoak, khana bat edo biga lur [...]. Tt Onsa 25. Kana batean jaso zituan bere txuparen besoak. LasBer 576. Kana biko buztana. Zuzaeta 135. Erregeren aurrean / amar bat kana luzean / saltutu. Zav Fab, RIEV 1907, 535. Buria deragü khorpützeti / hamar khana hürrün ezarriren. Abraham. (ap. DRA) Luzean amabost kana, zabalean sei. Lard 82. Gerriyan berriz eman litzazke / kana bat zintak bi jira. Bil 36. Gizona ez dabela egiten bi kanak, / andiak bota arren kerizpe geiago, / txikia leitekela izan gizonago. AB AmaE 301. Neskea, neu itxita, / kana bat surregaz / ezkondu zan malmutza, / ta agura bategaz! Azc PB 341. Txabolatik berreun kana bezela. Ag G 154. Tela hoberik iñun billatzen / izango da naiko lana, / nik ere pozik artuko nuke, / zenbatian dago kana? Tx B I 154. Txanbra piña kostia / iru duro kana. MendaroTx 246. Ez dezake iñork bere bizia luzatu ezta kana batez. Ir YKBiz 133n. Bertan prejitzen zuten ainbat kana lukainka. Anab Don 33. Khakuetako arrolla lotsagarria / mila khana barna da zolatik gaiñiala. Casve SGrazi 122. Kana bi sare, ez dira sare-orri, sare-zati baiño. (V-m). EZBB II 32. Kanako tronkoa ordubetez ebaki ezetz eta baietz. Albeniz 151 (cf. kanako). Ahotan hartzen dituzun gaiak, berriz, ez dira metroz ez kanaz neurtzen. MIH 215.
    v. tbn. It Fab 199. Bil 163. Zab Gabon 107. AB AmaE 300. Sor Gabon 34. Apaol 69. Altuna 77. Kk Ab II 86. Yanzi 117. Otx 23. Or Eus 232. JAIraz Bizia 11. Etxde JJ 93. Basarri 81. Uzt LEG II 127.
    azpiadiera-4.1
    "Aba, una medida pequeña de tierra, kana biko neurria " Lar.
    sense-5
    5. "'Gallo de cobre', cierto instrumento o parte de instrumento" Deen I 110.
    sense-6
    6. " Kaña (Sal), cañones de donde nacen plumas" A.
    sense-7
    7. kaña.
    Ron. v. infra KAÑA-EDARI.
    Bakotxak bere etxera arrantzale nekatuok eruan naian, batak salda beroa, besteak Santandertik ekarritako kaña gorria, onek jaka lodi bat, arek oe zuri garbia ta urliak su eder galanta eskeñiaz. Ag Kr 30. Berealakoan sua isiotuaz, kafesne erdi irakiña edanarazi eutsan, txetxu bete kaiña edo edari gogorrez onduta. Erkiag Arran 158.
    sense-8
    8. kaña.
    Caña (vaso).
    Lau ordu-t'erdiko egonaldi ederra egiñik nago, ta utziko al didazute kaña batzu artzera yoaten. Ldi IL 26.
    sense-9
    9. "Caña de pescar. Artu kaiñia ta goazen Ondarruara " Elexp Berg. .
    Ez al jatsue bururatuko ezkontzerikan, bestela or ikusiko zaitxuet kaña banakin edo beste zeozerkin andriari iges eite alde. SM Zirik 107. Ba-ebillen Mariño bere kañiorrekin ixilleko-peskan. Ib. 14.
    sense-10
    10. "La caña del hueso, en contraposición a junta. Nik arrezkero beti kaiñatik ebaten notsan (buztana bildotsari)" Elexp Berg.
    azpisarrera-1
    KANA BETE. Una cana.
    Atzapar bat bazuen / kana betekoa. It Fab 69. Luzean kanabete, zabalean kana-erdia. Lard 83. Abietan da puskat ibiltzen ariñago, / baña kana betean beukan edurtzea. AB AmaE 390. Mundakara doa / salduten euna, zabal / kana betekoa. Azc PB 238. Buztana ere badu / kana bete luze. Noe 85. Launa kana beteko / ginduzen tronkuak. EusJok 85. Kanabeteko arrai batzuk agertu ziran: izurdeak. JAIraz Joañixio 58. Bere anpolai-begiak kanabete zabal dituala. NEtx Nola 24. Aoa kanabete zabalduaz. NEtx LBB 186.
    azpisarrera-2
    KAÑA-EDARI. Ron. v. supra (7).
    Zoritxarren baten boteillak ausi yakezan eta batetik kaiña-edaria eta bestetik orio ederra. Erkiag Arran 55.
    azpisarrera-3
    KANA-ERDI. a) Media vara. "Kana-erdiko orrixa (tela), orri bittan" Iz ArOñ (s.v. orrixa). Cf. VocNav: "Kanaerdi, tronco de media kana; es decir, de 54 pulgadas (125 cms.) de circunferencia. Se emplea para desafíos o competiciones de hachas entre aizkolaris (Montaña)".
    [Landarearen] orri ederrak gorputz bat egiñik, artzen zuten zabaltasunean kana-erdiko ingurumaia. Izt C 161. Egingo da lurrean kana erdi bat bera dan zuloa. ErleG 15. Goibe edo alturan kana bat, luzean kana-erdia eta zabalean beste kana-erdia zana. Lard 83. Kana erdiko trunkoa minutu ta erdian ebakitzen. JAzpiroz 145.
    v. tbn. Auspoa 39, 72. En DFrec hay 5 ejs. de kanaerdi.
    b) Tronco de media vara. v. KANA-ERDIKO.
    Kanako enborretan / zarrena geiago, / kana erditan bestea / degu bizkorrago. Insausti 212. Ala ere lan asko / daukate oraindik, / era naturalean / oi ta sei kana erdik. Ib. 215.
    azpisarrera-4
    KANA-ERDIKO (V-gip, G-azp) Ref.: Elexp Berg; ZestErret .
     Tronco de media cana de circunferencia. "Sei kanaerdiko ebai biaittu bakoitzak" Elexp Berg. Cf. kanako.
    Ogei kana erdiko moztua dago, / ez det gutxitu ta geitu. EusJok 141. Amabi kanerdiko, lan polita dute. Or Eus 148. Aizkora errez jaso, / kanaerdiko zortzitan ortxe / autsi digu Yurrebaso. Basarri 79. Amasei kana-erdiko / zeñek lenago moztera. Yanzi 174. Kana erdikoak berriz / berroi ta amabiña. Insausti 213. Aizkol-apustu famatua: ogei kana erdikotara, egurrak erdi bana plazaratuta. Albeniz 242.
    v. tbn. MendaroTx 406.
    azpisarrera-5
    KANA ETA ERDI, KANATERDI. Cana y media.
    Izango dute luzean kanaterdi gutxi gora bera. ErleG 31. Kanaterdi inguru uretatik karel edo egalera eukana. Echta Jos 114. Kana ta erdi lukainka. Ag G 349. Buztana ere badu / kane t'erdi luze. Noe 81. Gerria kana t'erdi bazun. Alz Bern 58. Izan ere, kana ta erdiko sudur konkorra bazuen eta... Alz Burr 33. Kana ta erdiko ziri eder au. Otx 23. Eratsungo Koxko, / kana t'erdi luze eskas. Or Eus 15.
    azpisarrerakoSense-5.1
    Aste-egunez ikustetik jai-egunez ikustera, kana t'erdiren bitartea. Anab Usauri 12.
    azpisarrera-6
    KANA-LAURDEN. Cuarta parte de una cana.
    Azi izan zan urte bete barru iru kana laurenen luzetasunera. Izt C 161. Luzean bost kana-laurden, zabalean iru kana-laurden eta goibe edo alturan beste iru kana-laurden zituen. Lard 82. Mingaña kana laurden bat kanpora deala. Apaol 101.
    azpisarrera-7
    KANA-SAGAR. "(V-m), manzana hermosa, delicada y blanca" A s.v. sagar.
    azpisarrera-8
    KANA-ZERREN. "Kana-serren (V-gip), octavo de vara" A (s.v. serren).

    kana

    kana
    << JONDONI JOANE SAGAR 0 / 0 KUKU-SAGAR >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper