Harremana

    OEH - Bilaketa

    872 emaitza sagar bilaketarentzat

    Sarrera buruan (156)


    Sarrera osoan (487)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    elorri.
    Onom.: In Mendilorri. (1007) Arzam 211, Elhorzahea. (1025) Ib. 211. Elorce ibar. (1095) Ib. 211. Don Garcia de Mendielorri. (1192) Ib. 210. Yeraza Elorriandiadana. (1452) Ib. 211.
    sense-1
    1. (V, G, AN, L, Ae, BN, S; SaraskHizt, Lar, Mg PAb 188, Añ, Izt C 124, Lcq 76, H, A Apend ; -lh- SP, Ht VocGr 354, VocS , Lecl, VocBN , Gèze, Dv, H), elurri (G-to-nav), ilorri (AN-erro, -lh- S), ilurri (R), ellorri (Sal), lorri (AN-5vill). Ref.: A (elorri, illurri, eñurri); Bon-Ond 146; VocPir 572; Lh (elhorri, ilhorri); Echaide Nav 94; Iz Als (elorriya), ArOñ (elorrixa), To (elurriya), Ulz (elorrie); AEF 1955, 72; CEEN 1971, 346.
    Espino (denominación genérica; en particular, suele referirse al espino albar); zarza. "Espino albar" SaraskHizt 21. "Ronce" SP. "Épine" VocS, Gèze. "Épine, aubépine" VocBN. "Aubépine" Bon-Ond 146 y VocPir 572. "Épine, ronce" Dv. "Arbrisseau épineux" H. "Guerrillón, mata de muchos pinchos" A Apend. "El espino albar" Iz Als. "[Urre-arkia] elorri baten peian eta euzkixak lenengo joten daben lekuan [da]" Iz ArOñ. Cf. Xa Odol 340: Zuek arantza deitzen dezute ta guk aldiz elorria. Cf. Ech 33r: "Yllurbide o Elorbide, que quiere decir camino espinoso, y allí cerca a Yllarça, después se llamó Yllorçi, quiere decir espinal o carrascal". v. arantza, elorrarantza.
    Tr. De uso gral. La forma más empleada es elorri; hay ilhorri (escrito ilhori en alguna ocasión) en Tartas, ellorri en Samper, illurri en Mendigacha.
    Eta berze parte bat eror zedin elhorri artera, eta elhorriak handi zitezen, eta itho zezaten hura. "Épines". Lç Mc 4, 7 (He, TB, HeH, Arriand el(h)orri; Dv, Leon laphar, Ol, Or, IBk arantza, Ker, IBe sasi; cf. ELORRI-ARTE). [Landak eta mahastiak] guztiak ziren hasuiñez, elhorriz eta belhar gaixtoz betheak. Ax 40 (V 25). Bide huntako naharrak, kaparrak, eta ilhorriak trenkatu ditu. Tt Onsa 18. Ilhoriz [sic] koroatu. Ib. 114. Elorriak lendanik mokoa zorrotz. "Muy temprano se descubren las inclinaciones de cada uno". Aq pág. 63. Lurrak eztakarz ezpada aranzak, elorriak ta bedar txarrak. Añ NekeA 216. Menturaz elorriak matsik ematen du edo larrak pikurik? (Mt 7, 16). Lard 385 (Lç, He, TB, EvL, HeH, SalabBN, Ip, Dv, Echn, Ol, Ker, IBk, IBe el(h)orri, Samper ellorri; Ur, Or arantza). Duphinaren azpian erretzen hari diren elhorrien harrabotsa. Dv Eccl 8, 7. Ez geiegi dirua leundu: zeren aberastasunak arantzak dituzten. Ezta elorririk ain zorrotz zulatutzen duanik, nola ondasun ugariak. Bv AsL 131. Illurriak ere egiten du su ona; zurginek txerkatan dei ardatz egiteko. Mdg 131. Elorriaren loreak. Ag G 43. Makilletako moztu dituzte mendietako elorriyak. Tx B I 183. Eldu naiz belai esiko elorrietara. TP Kattalin 181. Ota, giñarra, elorri, arantza ta ostantzeko larrak. Kk Ab II 16. Elorria lora dago? Arto ereiteko giro dago (G-goi). A EY III 116 (AEF 1927, 80 recoge una versión de V-gip). Banoa gainetarat elorriz elorri... Iratz 66. Zure elorri orrek eman du lore zuria. NEtx Antz 70. Elorri berak lore ta arantzak. Gand Elorri 84. Elorriko Andra Mari. Ib. 57. Elorriak baditu / pinporta gorriak. Ib. 106. Likeeko gaillurretan bazkatzen dira auntzak elorri arantzatsuz. Ibiñ Virgil 100. Sendagarri bezela, elorriaren loreak biotzeko miñaren aurka oso onak omen dira. Ostolaiz 122. Bideak [gramatikan] zabalik zeuden, baina [...] aspaldi josi zitzaizkigun otez eta elorriz. MEIG II 128s.
    v. tbn. Mb IArg I 277. Lg I 217. Brtc 133. AA III 298. MarIl 25. It Fab 179. Hb Egia 12. AB AmaE 340. Lap 133 (V 61). A Ardi 116. PierKat 49. MendaroTx 96. Ir YKBiz 139. SMitx Aranz 30. Etxde AlosT 105. Zait Plat 3. Vill in Gand Elorri 9. Ataño TxanKan 89. Larre ArtzainE 48.
    (Como primer miembro de compuestos).
    Elorri adar baten / pozik eskutau zan. GMant Goi 89. Gozua da elorri-usaña. Altuna 34. Laisterka ta izkutuka elorri-esipera zetorren. Or Mi 54. Tximist-bildurrez elorri-xuxta / ezkerrean du Garazik. "Un ramito". Or Eus 266. Sasiarte, gartxuondo ta elorri-adarretan. Erkiag Arran 183. Elorri loreak. Gand Elorri 152. Elorri-txorta ez dek txarra sua bizitzeko. TxGarm BordaB 19.
    sense-2
    2. ( -lh- L, BN, S ap. Lrq; -lh- H). (Sentidos prop- y fig.). Espina. "Épine, piquant, [...] soit d'un arbre épineux quelconque, de ronce, d'ajonc, de sauvageon de pruniers, poirées, de rosier; ou bien d'animaux, porc-épic, ou quelque espèce de poissons, et ici le mot usuel et propre est sista. Elhorri bat badut oinean " H. "Épine d'arbre ou de bogue de châtaigne" Lrq. v. arantza. Tr. Casi exclusivamente septentrional.
    Elhorriz koroatu. Lç Mt 27, 29 (tít.; expresiones similares tbn. en Bp I 148, Lg II 259, CatLan 43, Dh 233, Lap 244 (V 110), Ip Hil 187). Eztiteke zauria senda, elhorria barrenean deiño. Ax 336 (V 223). Khoroako elhorri zorrotzak. Lg II 272. Ezarria izan zaut elhorri bat haragian. TB 2 Cor 12, 7 (Lç eskarda, He, Dv akhu(il)lo, Bibl zizkita ). Semeak burua elorriz yosita / esku eta oñak untze gogorrez. GMant Goi 62. Gizon bat zela, elhorri bat eskuan sarturik, elhorri hura ezin atheratuz ari zena. Barb Leg 70. Isabela izan zen elorria, bere haragitik kendu ahal izan zuen ezkero. Mde HaurB 46. Oiñaze ta samin-elorri erdian. Onaind STeresa 45.
    v. tbn. SP Phil 133. Gç 83. He Phil 136. Egiat 231. Hb Egia 123. Dv Mt 27, 29.
    azpiadiera-2.1
    (Como primer miembro de compuestos).
    Zer! elhorri xixta baten beldur zare, eta gaztigu hunen ez? Dv LEd 128.
    sense-3
    3. (-lh- Lh), eñurri (R ap. A). "Espino (fruto)" A. "3.º prune de Damas; 4.º prunelle" Lh.
    azpisarrera-1
    ELORRI-ARANTZA. v. elorrarantza.
    azpisarrera-2
    ELORRI-ARRAIN. "Hémitriptère" Lf GAlm 1957, 31.
    azpisarrera-3
    ELORRI-ARTE. Espinar.
    Ekin nion bertan beera arri arte, elorri arte, sasi eta zugaitz zartaka eta zepa kaskar, leen illabete jetxi nintzan arkaiztira. AZink 151.
    azpisarrera-4
    ELORRI BELTZ (G-to, L-ain, S; Lcq 76; -lh- Dv, H, Foix ap. Lh, Dass-Eliss GH 1932, 89; e. baltz V-ger; Sarask (-lz); elurri beltz G-to; ilhorribeltz Foix ap. Lh). Ref.: Alth Bot 19; A (elorribaltz); Lrq (elhorribeltz); Iz To (elurriya). Endrino. "Espino negral" Sarask 21. v. ARANTZA-BELTZ, basaran.
    Neprun duzu berriz oihan belzetan kausitzen den elhorri belzaren frutua bezala, baxa arana iduri duena. Mong 594. Elhorri-beltza estaltzen denean arrosez. "Anderia gorarik" (ap. DRA, que no da más ref.). Hobe ahal da aztalian elhorri-beltz ezi ez huillanegi bethi politikaz gose dena (S). Eskual 2-10-1908 (ap. DRA). Buruan jada inguruan dut elorri beltzen itzala. Iratz 127. Elorri beltzak lora, beiak lau ankaz gora. EZBB I 91. Elorri beltzaren loreak, orria ta zugaitzen azala erabili bear dira. Ostolaiz 113. Elorri beltz xixtadunez beteak ginituen sakelak. Larre ArtzainE 84.
    azpisarrera-5
    ELORRI-KRISKA ( -lh- L ap. A; e.-triska Lcq 69), ELOTRISKA (Lar Izt C 124 y H). "Aulaga, aliaga" Lar (cf. Lar DVC 217: "Txillarra la llaman otros, pero son distintas").
    azpisarrera-6
    ELORRI-LATZ. "Genista hirsuta, tojo ? [...] Elorri-latza en bascuence" Labayru Hist I 478 y nota.
    azpisarrera-7
    ELORRI-PUNTA (Urt). Espina. "Spinarum aculei, elhorripuntak" Urt I 121.
    Eta uste dü elhorri phünten artian badirela plazerak. Mst III 20, 5. Elorri punten bildurrez beti / gurutzatik at bainago. Laux BBa 10.
    azpisarrera-8
    ELHORRI-SAGAR. "1.º (BN-ciz), endrina. 2.º (S), fruta del espino" A.
    azpisarrera-9
    ELORRIZKO (Lar; -lh- Dv, H). (Adnom.). "Espíneo" Lar. "Qui est d'épine. Elhorrizko khoroa, la couronne d'épines" Dv. "Fait d'un arbrisseau épineux ou d'épines. Elhorrizko makhila-hesia, bâton-haie fait de plantes épineuses. Elhorrizko khoroa, couronne d'épines" H.
    Elhorrizko koroa. Lç Mt 27, 29 (TB, Echn, Leon el(h)orrizko; HeH, IBk arantzezko; hay tbn. elhorrizko k(h)oro(n)a en EZ Noel 96, Bp II 48, CatLav 392 (V 189), Lg II 272, UskLiB 39 y Zerb IxtS 89). Buruban sartu eutsen elorrizko koroe aranzaduna. CrIc 174. Alferren bideak iduri du elhorrizko hesia, behaztopagailurik ez da prestuen bidean. Dv Prov 15, 19. Ta lur orrek erne dau poema. Arima elorrizkoaren, bidezkoaren poema. (In Gand Elorri 43 ). Elorrizko otarre malguak ere egin ditezke. Ibiñ Virgil 75.
    azpisarrera-10
    ELORRI ZURI (V; -lh- Lh; elorri txuri G, AN, S, G-to (elurri); Lcq 82; elorri xuri L, BN, S; -lh- Urt I 477, Dv, H, Foix; ilhorri-xuri S; A; elhor-xuri Urt I 477). Ref.: Alth Bot; A (elorri txuri, ilori-xuri); Lh (elhorrixuri, ilhorri); Lrq (elhorrixuri); Iz To (elurriya); Satr CEEN 1969, 209. Espino blanco, majuelo. "Aubépine" Foix. "Elorri xuri (BN-baig), ramo de espino. Se bendice el día de San Juan para colocarlo en la puerta o ventana de casa. Preserva de los rayos" Satr CEEN 1969, 209. Cf. VocNav: "Elorri-zurie llaman al espino albar. Y elorri-churie al espino negro (V. de Odieta)", "elorrichuria o elorri-xuria, nombre vasco del espino albar (Vera de Bidasoa)". v. ARANTZA ZURI.
    Nork [erakutsi zuen] elorri txurian / sagarra txertatzen? It Fab 101. Elorri xuriaren azpian / anderea lokartu. Balad 107. Elhorri xuri baten itzalpe garbian. Ox 24. Etxe batzuen aitzinean (elhorri xuriek) elhurbegiek iduri zuten. JE GH 1934, 231 (ap. DRA, s.v. elurbegi). Lilitan polittena elorri xuria; / lilia joan ondoan, zein bihi gorria! (L, canc. pop.). Onaind MEOE 7. Etxeko ate eta leioak elorri-zuri eta lizar-abarrez apaintzea, bertara tximistik erori ez dedin. JMB ELG 80. Andra Maria agertu zan ondartza zaarreko Elorri Zuriaren ondotxutik igarotean. Erkiag Arran 194. Beheretan, pinotegi eta elhorri zurien artean, ez duk bethi errex ardien zaintzea eta biltzea! Larz Iru 92. Elorri zuriak lora, beiak larrean gora. EZBB I 91. Elorri zuriaren pruitua jaten omen zuten. Ostolaiz 121 (ib. 122 elorri txuri ).
    v. tbn. A EY I 165 y 306.
    azpisarrerakoSense-10.1
    (Con -zko, adnom.).
    Bi elhorri xurizko hesien artean. JE Bur 34. Aspaldiko makila, elhorri zurizkoa. JEtchep 55.
    azpisarrerakoSense-10.2
    Jesus Jauna hurbildu zitzaion elhorri-xuri ondo bati, hura inharrosi eta sekulako urhe-zilarrak handik erorrarazi. "S'approcha d'une aubépine" . Barb Leg 63 (cf. elorriondo ).

    elorri

    elorri
    << EIHERA-SAGAR 0 / 0 ERBI-SAGAR >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper