Harremana

    OEH - Bilaketa

    47 emaitza sabai bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    komun.
    tradizioa
    Tr. Documentado desde Leiçarraga. Hay ejs. de todos los dialectos. En DFrec hay 55 ejs., dos de ellos septentrionales.
    sense-1
    I. (Adj.).
    azpiadiera-1.1
    1. (S ap. Lrq ; Volt 65, SP, Gèze, Dv, H).
    Común, que pertenece a todos; común, compartido; común, general, que afecta a todos. "Commun" SP. "Commun, appartenant à plusieurs, à tous" H.
    Franzesék konsentimendu komun batez berén fedeaz egin duten konfesionea. Lç Ins G, 1r. Eztirade biga [Sakramendu] baizen komunik, eta Iesus Kristez fidelén konpainia guziarendako ordenaturik. Ib. F, 2r. Gorputz eta arimaren punimendu komunez. EZ Man I 98. Doktoren opinione komuna da laur partetan kausa hurak oro sartzen ahal direla. Tt Arima 66. Da ya opinio komuna oraingo doktoreen artean. OA 138. Libra nazazun miseria hetarik zeiñak baitire gizon guzien pena eta maledikzione komunak. Ch III 26, 2 (SP lege jeneralaz). Eskaratza, lorioa, labea eta garlea izanen dire komun. (1758). SenperEus 52. Griegoan bost dialekto ziradela: Atikoa, Aelikoa, Dorikoa, Jonikoa ta Komuna edo guziena. Cb EBO 11. Zeren Jinkua fidelen Aita komüna baita. CatLan 69. Enok eta Elias gizonen heriotze komunetik beiratu zintuen. Brtc 267. Bestiak komunak gorputz guztiari, zelan dirian kutikulia, kutisa ta gizentasuna. Mg PAb 84. Orazio publikoa edo komuna da Kristauak alkarrekin Elizan egin oi duena. Gco I 384. Hobeki derradan, lege komuna da / kausi dezan bethi nork bere duena / eder, maithagarri eta ongi egiña. Gy 225. Jadanik badute hizkera komun bat: Erdara. Mde Pr 205. Oinarri komunak behar horretarako. MIH 395. Izen berezien azpian izan komuna datza. MEIG VIII 109.
    v. tbn. Volt 210. fB Ic I 1. Jaur 182. Arb Igand 198.
    azpiadiera-1.1.1
    (Uso pred.).
    Eta nehork poseditzen zituen gauzetarik etzuen erraiten deus bererik zuela, baina gauza guziak zituztén komun. Lç Act 4, 32 (He erkide, Dv baltsako, Ol, Ker guz(t)ientzat, IBk guztiena, IBe denena). Resurrekzione haur ezta onén eta gaixtoén komun izanen? Lç Ins C, 8v. Azken extremitatiaren artikulia, zointan honak oro baitira komun. Tt Arima 100. Ontasun hek komun direla hekin artean. CatLav 93. (V 54) Begira nezazün [...] orori komün diren miserietarik. Mst III 26, 2. Hen artian Hun Izpiritüalak komün direla. CatLan 34. Oro komun izanen dire kongregazionean. JesBih 409. Hitz asko eriden daitezke bi hizkuntzek komun dituztenak. Mde Pr 215.
    azpiadiera-1.1.2
    Común, general; habitual.
    Signifikazione komunaz berzalde. Lç Decl ã 2r. Bada gauza komuna da, eta ardurakoa, oiñak likits izaitea. Ax 190s (V 129). Bere ofizioko gauza komunetan. Cap 54. Gauza aski komuna da emazteen artean. SP Phil 418 (He 422 komun). Gure erregeen egoite eta habitazione komuna eta ordinarioa. Tt Onsa 40. Urthe komunak ditubela 365 egun. INav 159. Hi ere non aiz, herioa? / Haiñ komun intzen munduan / eta nihon ez aiz ageri. Gç 178. Ezta froga komunagorik eta naharoago edireten denik. ES 86. Bere ofizioko gauza komunetan. El 60. Gauza komuna da, aditzera eman nai dubenian persona batek besteari dion amoriua eta kariñua, esatea bere biotzian daukala. MandatSerm 116. Adiskidetarzünezko marka komün eta ordinariuen emaitia, hala nola heen salütatzia. CatLan 80.
    v. tbn. Volt 265. CatLav 361 (V 175). He Gudu 59.
    azpiadiera-1.1.2.1
    (Uso pred.).
    Zeren purprearen usajea gure artean ezpaita komun. Lç Decl ã 3r. Aberatsa ere urguillu gerthatzea komun da, ardurako gauza da. Ax 190 (V 128). Eztela batere zer miretsi baldin nahastekatua edireten bada bertze hitzkuntza haukin, daudenaz geroztikan gauza bat hain ardurako eta komun dabilana munduko hitzkuntza guztien artean. ES 98. Oiñbitakotan komun da gaizokeria hori. Gy 127.
    azpiadiera-1.1.3
    (S ap. Lrq; VocBN, H).
    Común, corriente; vulgar. "Commun, peu digne de recherche" VocBN . "Ordinaire, d'usage ordinaire" H. "Grosier, ordinaire" Lrq.
    Haragiaren opinioneari ezagutze hunen beharkia gauza komuna eta gauza baxoa dela iruditzen bazaio ere. Lç Adv ** 8v. Saindu izaiteko, giristino komunei abantail eramaiteko. Ax 327 (V 216). Bertze hitzkuntza eta lengoaia komun guztiak. Ib. 20 (V 11). Bizitze komuna eta lanoa daramatenen ordinariozko konfesioneak. SP Phil 25 (He 24 komun). Eztizut eskietan ogi komunik, persona laikoer eman denik. "Laicos panes" . Tt Arima 99. Neke zatekiala jente komünaren. Mst XXII. [Nekhazale baten] bizitze komun eta arrunt baten exerzizioez. Brtc 12. Gure akzione komünenek, hala nola luak eta jatiak, badüketea merximendürik? CatLan 108. Jende komunari. CartAnd 407. Kausi dezaten fabletako nere mintzoa sinplegia edo komunegia. Gy XII. Aitoren seme edo Nobletarik eta populu komun edo yende xehearen gizonetarik. Elsb Fram 59. Kornubiako jende komuna. Mde Pr 263. Jakitate komun hori maisuki azaltzen du. Lf ELit 251.
    v. tbn. EZ Man I 1. Mdg 136.
    azpiadiera-1.1.4
    Vulgar, de mal gusto.
    Othoi, bakea emazu zure elhe komun horiekin! Larz Iru 34.
    azpiadiera-1.2
    2. Ritualmente impuro. " Komun, erran nahi da polluitua edo satsua, zeren satsutze baitzén Iuduén Jentilekin nahastekatzea eta hekin komunikatzea" Lç Decl ã 2v.
    Ezen egundaino eztiát ian gauza komunik edo satsurik. Lç Act 10, 14 (He zilhegi ez denik ez lohirik, Dv arrontekorik eta lohi denik, Ol mordoil ta satsu, Ker loi ta zikin, IBk kutsaturik ez lohirik). Esku komunez (erran nahi baita, ikhuzi gabéz) iaten zutela ogia. "Communes" . Lç Mc 7, 2 (He, Ker lohi, Dv arronteko, Ol narras, IBk zikin, IBe kutsatu).
    sense-2
    II. Sust.
    azpiadiera-2.1
    1. Pueblo; (la) colectividad, (la) sociedad.
    Beldur gara komunaren: ezen guziék dadukate Ioanes Profetatan. Lç Mt 21, 26 (He, Dv, Ip populu, Ur (G) jende talde, Ol erri, Ker laguntalde, IBk, IBe jende). Eta biltzen zer hiri hurbiletako komuna ere Ierusalemera. Lç Act 5, 16. Arren othoi lauda zazu orain eman duguna [legea], / zoin progotxatzeko baita gure ustez komuna. EZ Man II 107. Komunaren ontasunak artifizioz neure egin tut. EZ Eliç 153. Bildu zen komun guztia eta ioan zeikan guztia batetan othoitz egitera [Erregeari] . Ax 347 (V 231). Elizari, erregeri eta komun guztiari [...] egin derauztetzun zerbitzuak. Ib. 9 (V 4). Hain zuzenezko, hain gomendatzeko eta Komunarentzat hain premiazko den ezkontzako tratua. SP Phil 408s (tbn. He 413). Enaiz minzatzen komunari behatzen dioen gradurik eta kargurik dadukatenez. Ib. 203 (He 204 jendeosteari edo komunari). Untsa egiten dü komünaren huna bere boronthatia beno lehen egin nahi dianak. "Communitati" . Mst I 15, 2 (tbn. SP; Ol bazkunari). Urlia, auzoari, erriari edo komunari al duana arrapatzera. AA I 402. Komunetik bizi diren [...] / zakurrezko tropela bat. "Qui vivent sur le public" . Gy 164 (refiriéndose a los ediles).
    azpiadiera-2.2
    2. (SP).
    Municipio. "La commune" SP. Gethariako kostan egin behar den [...] erreparazionearen debisa herriko komunaren eta deliberazionearen arabera enkantean emateko. (1749). SenperEus 37.
    Uztaritzeko komuneko zenbait herritar. Revol 142. Zuri gomendatürik komünaren altik. Etch 554.
    azpiadiera-2.3
    3. Terreno comunal, monte comunal. "Communaux" VocBN . Cf. Komun-txiki, nombre de una parzonería en Goyerri (AEF 1955, 149).
    Eta komünetako bazka eta egürrak. Etch 592. Nausiek berek ere lagun letzazkete [artzainak] herriko komunean bederen. Dv Lab 306. Balleko komun guzuko lerak. Mdg 137. Lurra erosi nuen komunetik. Biziki leku pollitean. Etchebarne 98.
    azpiadiera-2.4
    4. (V-gip, G-nav), komon (AN-larr), kumun (V-arr, G-azp-bet) Ref.: Totor Arr (kumun); Iz ArOñ, Als; Etxba Eib; Asp Leiz2 (komon); Elexp Berg.
    Retrete. " Komunian izan, eufemismo de kaka eiñ. Egunero izaten al zara komunian? " Etxba Eib.
    Egon dedin al dan garbiyena komun edo bakartegiya. EE 1885a, 134. Ezertarako biartzen bada / kotxe bakoitzak komona. Tx B II 115. Botikia komuneko zulotik botatia. Kk Ab II 51. Ordu-lauren bat komunean baieroan. Bilbao IpuiB 14. Komunari begira. Arti MaldanB 208. Komuneko bidea hartu zuten. Osk Kurl 168. Goi ortan ez zendutela komunik. Lab SuEm 194. Merkatu enparantzako komunak. Etxabu Kontu 202. Emen komona ta bañua. TxGarm BordaB 115. Sabai baztarreko komune. Gerrika 23.
    v. tbn. EusJok 173. Tx B 109. SM Zirik 92. JAzpiroz 129. Zendoia 85. Komon: JAzpiroz 123. AZink 54.
    azpisarrera-1
    ERRAN KOMUN, GEHIEN KOMUN. v. erran, gehien.
    azpisarrera-2
    KOMUNEAN. En general.
    Emazte zunbaiteki etzitiala nabasi izan: bena komünian emazte pherestiak oro Jinkuari itzatzü gomenda. Mst I 8, 1 (SP orobat, Ch jeneralki).
    azpisarrerakoSense-2.1
    En común.
    Bilkhua hartan erraiteko, guziek komunean elgarrekin, arrosarioa. JesBih 427.
    azpisarrera-3
    KOMUNEKO. Común. "Común, cosa, komuneko gauzea" Lcc.
    Begirautzu halere izan etzaitezen laxo komuneko debozionetarat, eta sobra kharsu zure pratika hautetsietarat. Ch I 19, 5.
    azpisarrerakoSense-3.1
    Corriente, vulgar.
    Nonbeit zure Ama sainduarenzat humiliazione handi bat izatu behar zen bertze Ama komunekoenzat baizen egiña etzen Purifikazioneko legearen begiratzea. Mih 93. Emazteki arrunt eta komuneko bat. Ib. 35.
    azpisarrera-4
    KOMUNERA. Generalmente, por lo común. v. komunzki.
    Hala nola komunera semeak aitarena / estatuarekin baitu poseditzen izena. EZ Man I 127.
    azpisarrera-5
    KOMUN IZATE. Comunión.
    Zuin dira Saintien komün izatian pharterik eztienak? CatS 35.
    azpisarrera-6
    KONTU KOMUN, LEKU KOMUN. v. kontu, leku.

    komun

    komun
    << 2 izartu 0 / 0 koroa >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper