OEH - Bilaketa
30 emaitza raja bilaketarentzat
goiburua
zirritu.
sense-1
1.
(G-to-nav, AN, L, BN; Lar, Aq 701, Añ (G), Hb, Dv, H),
zirrito (AN, B, BN-baig),
zerritu (Izt 104v)
Ref.:
A (zirrito, zirritu);
Iz Als;
Gte Erd 49;
Izeta BHizt2 (zirrito)
.
Rendija, grieta, resquicio, abertura. "Grieta", "resquicio" Lar y Añ. "Raja, hendedura" Ib. "Lampacear, ontziaren zirrituak bete, itxi" Ib. (v. tbn. s.v. acechar). "Resquicio" Aq 701. "Fente, étroite ouverture dans un mur" Dv. "Zirrito [....], lumbrera, respiradero. Es la abertura o suerte de tronera que se practica en los establos y rediles para dar paso al aire y a la luz" Ib. "Zirrito batetik kusi ginuen" Izeta BHizt2. v. zirrikitu, zirriztu. Tr. Documentado en textos meridionales desde mediados del s. XVIII, al Norte aparece en Duvoisin, J. Etchepare y un artículo de Eskualduna. La forma más usual es zirritu. Hay zirrito en Echenique, en un ej. de ZArg y en Erkiaga. En DFrec hay 3 ejs. de zirritu.
Gamelu bat jostorratzaren begi edo zirritu txikitik igarotzea bezain gaitz edo gaitzago. Mb OtGai II 121. An leio gisako zirritu bat zegoen, da andik bere Ama Santisimaren santuarioa ikusten zuen. Cb SIgn 38. Atearen zirritutik / daramazki begiak. Mg ( in VMg 94 ). Atearen zirritutik / egiten ditu begiak / nor darakutsan argiak. Zav Fab RIEV 1909, 33. Lurraren erraietan zearka mearka legua laureneko bidastia igarorik, irteten da aitz beraren beste zirritu batean. Izt C 101. Nere maiteak sartu zuen bere eskua zirritotik, eta aren ukiaz ikaratu ziren nere errañak. Echn Cant 5, 4. Neguan, goseak etxeei hurbilarazten du; eta zirriturik atzematen badu, ez da oilotegia garbitu arte geldituko. Dv Lab 287. Arkaitz batean gora zijoala, ikusi zuen beko aldean aitz tartean zirritu bat. Arr GB 42. Arkaitz zirrituetatik agertzen ziran urak. EE 1882c, 378. Soailu arkatu xorrotxaren erdi-erditik khe-bide luze batekin goiti, soailuaren lau kantoinetarik zirritu batzuekin, khearentzat hok ere arabez. JE Ber 23. Athe zabal gaitzak dituzte hanitzek, leihoak ugari, han-hemenka burdin-zirrituekin. Ib. 90. Zere neurtitz yaioberri orren itz oskide guziek aaztumenaren zirriturik xeenetan izkuta zaizkitzu! Ldi IL 30. Gaxki egin eta erdiruak (zirrituak) lohiz thapa! Or Eus 281. Urteoro egiten dute eliztxoriak kabia tellatu-egaleko gapirioetan; baita enarak ere orma-zirrituetan. TAg Uzt 11. Betlem-go bordan goian ta bian / zirrit asko, tella gutxi / [...] ara nijoa zirrito oiek / itxitzen laister maiteki. ZArg 1958, 198. Atearen zirritua bera be zotz bategaz tapeu. Bilbao IpuiB 264. Zirritutik kiriketa dago . (B). Inza NaEsZarr 2098. Zirritutatik edo airetik sartzen bait-zaie maite-miñarengaitza. Berron Kijote 125. Xoko-xokoan, zirritu batetik begira, Hitchcock maltzurraren aurpegi biribila, bere filmetan gertatu ohi den bezala. MEIG I 129. Zinemak eskeintzen digun zirritutik ez dugu askorik ikasiko. Ib. 150. Aho-itxitura osoa da lehenbiziko aldian, bi ezpainen edo mihingain-muturraren bitartez; bigarrenean aurkitzen du arnaseak, estua bada ere, zirritu bat. MEIG VI 100. Ipar-aldeko mitologietako zirritu irakinen indar berdinak bezela, mistika-sutegia da. "Zanjas hirvientes" . MEIG IX 130. (en colab. con NEtx)
Rendija, grieta, resquicio, abertura. "Grieta", "resquicio" Lar y Añ. "Raja, hendedura" Ib. "Lampacear, ontziaren zirrituak bete, itxi" Ib. (v. tbn. s.v. acechar). "Resquicio" Aq 701. "Fente, étroite ouverture dans un mur" Dv. "Zirrito [....], lumbrera, respiradero. Es la abertura o suerte de tronera que se practica en los establos y rediles para dar paso al aire y a la luz" Ib. "Zirrito batetik kusi ginuen" Izeta BHizt2. v. zirrikitu, zirriztu. Tr. Documentado en textos meridionales desde mediados del s. XVIII, al Norte aparece en Duvoisin, J. Etchepare y un artículo de Eskualduna. La forma más usual es zirritu. Hay zirrito en Echenique, en un ej. de ZArg y en Erkiaga. En DFrec hay 3 ejs. de zirritu.
Gamelu bat jostorratzaren begi edo zirritu txikitik igarotzea bezain gaitz edo gaitzago. Mb OtGai II 121. An leio gisako zirritu bat zegoen, da andik bere Ama Santisimaren santuarioa ikusten zuen. Cb SIgn 38. Atearen zirritutik / daramazki begiak. Mg ( in VMg 94 ). Atearen zirritutik / egiten ditu begiak / nor darakutsan argiak. Zav Fab RIEV 1909, 33. Lurraren erraietan zearka mearka legua laureneko bidastia igarorik, irteten da aitz beraren beste zirritu batean. Izt C 101. Nere maiteak sartu zuen bere eskua zirritotik, eta aren ukiaz ikaratu ziren nere errañak. Echn Cant 5, 4. Neguan, goseak etxeei hurbilarazten du; eta zirriturik atzematen badu, ez da oilotegia garbitu arte geldituko. Dv Lab 287. Arkaitz batean gora zijoala, ikusi zuen beko aldean aitz tartean zirritu bat. Arr GB 42. Arkaitz zirrituetatik agertzen ziran urak. EE 1882c, 378. Soailu arkatu xorrotxaren erdi-erditik khe-bide luze batekin goiti, soailuaren lau kantoinetarik zirritu batzuekin, khearentzat hok ere arabez. JE Ber 23. Athe zabal gaitzak dituzte hanitzek, leihoak ugari, han-hemenka burdin-zirrituekin. Ib. 90. Zere neurtitz yaioberri orren itz oskide guziek aaztumenaren zirriturik xeenetan izkuta zaizkitzu! Ldi IL 30. Gaxki egin eta erdiruak (zirrituak) lohiz thapa! Or Eus 281. Urteoro egiten dute eliztxoriak kabia tellatu-egaleko gapirioetan; baita enarak ere orma-zirrituetan. TAg Uzt 11. Betlem-go bordan goian ta bian / zirrit asko, tella gutxi / [...] ara nijoa zirrito oiek / itxitzen laister maiteki. ZArg 1958, 198. Atearen zirritua bera be zotz bategaz tapeu. Bilbao IpuiB 264. Zirritutik kiriketa dago . (B). Inza NaEsZarr 2098. Zirritutatik edo airetik sartzen bait-zaie maite-miñarengaitza. Berron Kijote 125. Xoko-xokoan, zirritu batetik begira, Hitchcock maltzurraren aurpegi biribila, bere filmetan gertatu ohi den bezala. MEIG I 129. Zinemak eskeintzen digun zirritutik ez dugu askorik ikasiko. Ib. 150. Aho-itxitura osoa da lehenbiziko aldian, bi ezpainen edo mihingain-muturraren bitartez; bigarrenean aurkitzen du arnaseak, estua bada ere, zirritu bat. MEIG VI 100. Ipar-aldeko mitologietako zirritu irakinen indar berdinak bezela, mistika-sutegia da. "Zanjas hirvientes" . MEIG IX 130. (en colab. con NEtx)
azpiadiera-1.1
"A la vista de un espacio entre dos casas le denominó así con insistencia la mujer de un peón caminero de Asteasu, natural de Ataun"
BEcheg Nombr 187.
azpiadiera-1.2
"(G-to), abertura posterior de los calzones"
A.
azpiadiera-1.3
Desgarro.
"Resentimiento, principio de quebrarse alguna cosa, [...]
zirritua
"
Lar.
Betaurrekoak jantzita, guraize ta jostorratzarekin asteguneko erropari urraldi, zirritu ta gañerantzeko maxurak konpontzen ari zen. Etxde JJ 79.
Betaurrekoak jantzita, guraize ta jostorratzarekin asteguneko erropari urraldi, zirritu ta gañerantzeko maxurak konpontzen ari zen. Etxde JJ 79.
azpiadiera-1.4
Herida, rasguño, arañazo.
Bere etsaienganako gorrotoak biotz-muiñeraño egin bazion zirritu, bere adiskiderik onenari bizia kentzeak, naigabe egin zularik gero, barren guztia iñarrotsi zion. Etxde JJ 211.
Bere etsaienganako gorrotoak biotz-muiñeraño egin bazion zirritu, bere adiskiderik onenari bizia kentzeak, naigabe egin zularik gero, barren guztia iñarrotsi zion. Etxde JJ 211.
sense-2
2.
(B ap. A
; Lar, Hb, Dv),
zirrito (BN ap. Lh
).
"Ballestera, tronera de disparar ballestas, ballesta-zirritua " Lar. "Créneau" Hb, Dv. "Ventanilla" A. v. zirritura, zirritun(2).
"Ballestera, tronera de disparar ballestas, ballesta-zirritua " Lar. "Créneau" Hb, Dv. "Ventanilla" A. v. zirritura, zirritun
azpisarrera-1
XIRRITU.
(L, BN-baig ap. A; Dv, H). Ref.: A). (Forma con palat. expr.).
a)
Rendija pequeña. "Xirritu, dimin. de zirritu" Dv. "Dimin. de zirritua: petite fente. Zirritua, fente assez considérable" H. "Xirritu (L, BN-baig), rendija" A.
b)
(B; Hb; xirrito B; VocB <ssiri->). Ref.: A; Izeta BHizt2. Ventanilla. "Ventanilla adherida a una puerta" A. "Lucarne" Hb. "Xirrito xilotik beiretu nuen" Izeta BHizt2.
Horra [harresietan] argi-arteka eta xirrito bitxiak. Larre ArtzainE 311.
Horra [harresietan] argi-arteka eta xirrito bitxiak. Larre ArtzainE 311.
zirritu
-
zirritu....
-
1. (G-to-nav, AN, L, BN; Lar, Aq 701, A...
-
"A la vista de un espacio entre dos casa...
-
"(G-to), abertura posterior de los calzo...
-
Desgarro. "Resentimiento, principio de q...
-
Herida, rasguño, arañazo. Bere etsaien...
-
2. (B ap. A ; Lar, Hb, Dv), zirrito (BN ...
-
XIRRITU. (L, BN-baig ap. A; Dv, H). Ref....
<< 3 zerra 0 / 0 1 zitz >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
