OEH - Bilaketa

374 emaitza q bilaketarentzat

Sarrera buruan (0)

Emaitzarik ez


Sarrera osoan (374)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
ezeztatu.
sense-1
1. (B, L, BN ap. A ; SP, Ht VocGr 328, VocBN , Gèze, Dv, H (<ec-> y <ez->), Foix), ezestatu.
Destruir(se), aniquilar(se), reducir(se) a la nada, (hacer) desaparecer, borrar(se). "Effacer, anéantir. Ezeztatu zait, il s'est évanouy de moi, il a disparu" SP. "Détruire, réduire à néant, effacer, raturer" Dv. "1. anéantir, détruire. Mundua hitz batez ezezta liroke [CatS d'Ast.] [...] 3. (a l'intrans.), disparaître, s'évanoir. Begi ideki heste batean ezeztatu da " H. "Anéantir" Foix. Azkue trae eleztatu "(S), apagar, borrar", tomado de Othoitz (ed. 1823), 32; se trata de errata por ezezta- de la ed. orig.(q.v.). v. deuseztatu. Tr. Propio de la tradición septentrional ya desde Leiçarraga; al Sur sólo se encuentra en Orixe y Villasante. En DFrec hay 9 ejs. correspondientes a las 2 primeras acepciones.
Haren [Iainkoaren] imajina eta irudia hura [gizona] baithan ez eztatu izan zela. Lç Adv * 8v. Baldin geurok gure ingrat izanez sakramendu hunen indarra eta berthutea ezezta ezpadezagu. Lç Ins B 1r. Munduko trabaillu guztiak eta egitekoak denborarekin batean hautsten dira, iraungitzen dira, ezeztatzen dira. Ax 600 (V 386). Estaltzeko eta ezeztatzeko [khiratsa]. Ib. 415 (V 269). Baziñaki zure buruaren osoki ezeztatzen. Ch III 42, 2 (Leon ezeztatzen; SP ezdeus egin, Mst ezdeüstü, Ol ezereztu). Ezezta dezan nitan nihaurendako düdan amoriua. Othoitz 32. [Batheia] da Sakramendü bat zoinek ezeztatzen baitü bekatü orijinala. CatLan 122. Erakhutsi zuen bere baithan humilitate bat ezestatzekoa: exinanivit semetipsum, pazientzia bat ezin bentzutuzkoa. Jaur 151s. Urthubiak, bilduz gazteria, / ezeztatu baitzuen traidorekeria. Hb Esk 125. Khe bat, iduripen bat bezala guziak ezeztatu. Dv LEd 117 (Cb Eg II 61 desegin). Ezestatuko dut jendea lurraren gainetik. Etcheberry 10. Bi elizak eta girixtinoen etxiak ezeztatuak direla. Prop 1876-77, 26. O Jainko egiazkoa: / zu zaitut adoratzen; / ahuspez, ni hain ezdeusa, / natzaitzu ezeztatzen. Zby RIEV 1908, 204. Haren ametsak ezeztatzian. Zub 63. Dei egiten diot argi nezan, bethi sahetsean dagokitala ustez: bainan [...] ez dut hautemaiten ere orai... Zendako othe zait bertan ezeztatu? JE Ber 63. Azotez, odolez, tuz hola ezeztatuz, / zertako salbaiki hets Jesusen begia? Iratz 139. Ukigaiketak ezeztatu egin ohi dira norbaitek edo zerbaitek ukituz gero. Mde Pr 333. Urteak jin, urteak joan, orhoitzapen horien ondarrean errotik ezeztatzerat heldu zen. JEtchep 60. Etsaien eraso guztiek ezin izango dute ikuste-molde ori ezeztatu. Vill Jaink 90. Ene naigaben ezeztatzen dakizuna. Xa Odol 298. Etxe haundi horren gastu izigarriak ez ziren ezeztatuko. Larre ArtzainE 199.
v. tbn. ES 392. He Rom 6, 6. AR 134. Dh 138. MarIl 95. Gy 292. Elsb Fram 157. Jnn SBi 1. Lap 150 (V 66). HU Aurp 185. Arb Igand 177. CatJauf 128. Lander RIEV 1912, 556. Othoizlari 1955, 48. Or Aitork 160. Ezestatu: Tt Onsa 21.
azpiadiera-1.1
(Part. en función de adj.).
Lurreko har bat urguilutan sar dadin Jainko ezestatu baten aintzinean! MarIl 125. Gorphutz puskakatuak, [...] kasik ezestatuak, berriz junta arazten dituelarik lehenago zituzten arimekin. Jaur 163. Ikuspen khiratsak indar ezeztatuak! Hb Egia 62. [Sibak du] gauza ezeztatuen arregiteko dohaina. Ib. 59.
azpiadiera-1.2
Abolir, derogar.
Ezeztatzen othe dugu beraz legea fedeaz? Ez horlakorik; aitzitik legea dugu borthitzten. He Rom 3, 31. Gure Kolonietan ezeztatua izanen da Moroen esklabotasuna. Revol 95. Ez uste izan legearen eta profeten ezeztatzera naizela ethorri. Dv Mt 5, 17 (Leon ezeztatzerat;abolitu, He, TB desegin, Ur askatu, Ol, IBk baztertu, Or uts eman, Ker kendu, IBe huts bihurtu). Aita eta ama gorestea agindu zuen Yainkoak bere legean; baña Farisauak beste lege bat asmatu dute, ura ezeztatzeko. Ir YKBiz 225. Urrikiak barkhamendua ardiesten badu, ez du behinere hutsaren zorra ezeztatzen. Zerb IxtS 55. 1806ko apirilaren 16an goxaitak ezeztatzen du bere lehenbiziko ordenua. Lf ELit 171. Gure eskubideak betiko gelditzen badira ezeztatuak eta ukatuak. Vill Jaink 101.
sense-2
2. (V-och-gip, G-bet ap. A; Lar, Añ, HeH Voc, H). Negar, desmentir, desdecir. "Abjurar, desdecirse con juramento de algún error, ezeztatu, zinez, juramentuz utsegiñen bat" Lar (v. tbn. Añ). "Negar" Lar, Añ. "Gezurztatzea" HeH Voc. "Sinhestea ezeztatzea, renier la foi" H. "(G-bet), desmentir" A. "Ezeztau (V-och-gip), negar, no acceder" Ib. v. ezeztu.
Gezurraren kontrako erremedio guzizkoa den bezala orduan bere errana ez-eztatzea. He Phil 237 (SP 235 iatea). Yaun horiek berek dute yuiatzen hauzia, / [...] Hekin errana nihork ez duke ezezta. Hb Esk 215. Iskiribua ezin ezezta badadi. HeH Io 10, 35 (Dv urmariatu, He desegin, Ker, IBk huts egin, IBe baliogabekotzat eman). Nahiz orduan hirri eta trufek eman zioten, etzituen ezeztatu erakuspenak: handi egon zen. Hb Egia 67. Hitz batzuek bertzeak ezeztatzen dituzte [Koran-en] . Ib. 78. Ezeztatu bedi San Lukas Ebanjelariaren egiatasuna. Ant EE 1884a, 425. Gure zentzunez somatzen duguna, labur baina biribil ukatu ta ezeztatzen zuen Melisak. Zait Plat 121. Giza-gogoaz esanik dudan guztia ezeztatu ez baiña erarik argienean tinkotzen digutela adiraztera nijoa. Vill Jaink 136. Izaditik asi eta Jainkoagana garamazkiten arrazoibide guztiak ezeztatu naiean ibilli zan Kant. Ib. 98. Iritzi hori baiezteko edo ezeztatzeko. MIH 289.
azpiadiera-2.1
(Ref. a personas). "Contradecir" Lar. " Ezeztatu nau, il m'a donné un démenti" H. "(Sc), contradecir" A.
Alkar zuzenduaz eta ezeztatuaz. "Desmintiéndose" . Zink Crit 66.
sense-3
3. " Ezertatu [sic], engañarse" Izt VocC. "(G-bet), engañarse" A.
Aita Risko ezeztatu zan Ikaztegietari Leaztegieta deitzean. Izt C 502. Amarik ernaienari gerta lekioke, bada, iñoz edo berriz bere semeaz ezeztatzea, dala denpora luzean ikusibagez, lenagoko antzik arkitzen ez diolako, edo [...]. Ib. 7. [Jesukristok Dukesa] beregana eraman nai zuela bere aizpa maite monjak uste izan zuten [...] eta orra non agertzen dien ezeztatu zirala. Arr May 158.
sense-4
4. "(Gc), olvidarse. Ezeztatu naiz, me he olvidado" A.
sense-5
5. " Ezeztatü, gauza den bat, ez delakoarentzat iragan-arazi" Alth in Lander RIEV 1911, 599.
sense-6
6. (AN-larr, BN-baig).
"Quedarse indeciso, dudando. Ezeztaturik gelditu nintzan " Asp Leiz. "Acobardarse, tirarse para atrás" Satr VocP. "Despistarse, quedar sin salida, perderse en un laberinto. Loiola dan etxe aundi ontan ezeztatu egin gera aita-seme biok " Gketx Loiola.
Bordako atarira eldu bezain laster, bota zien lapurrak alto ikaragarri bat. Etziran erlijiosuak oso ezeztatu; baizik eskatu zuten Jaungoikuaren izenian legorpe bat gau ura igaro arteko. Bv AsL 108.
sense-7
7. " Ezeztau, a ezeztau, dejar la primera novia" Iz ArOñ.
azpisarrera-1
EZIN EZEZTATUZKO. "Indestructible, ineffaçable, indélébile" Dv.
ezeztatu
<< ezetsi 0 / 0 ezik >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper