Harremana

    OEH - Bilaketa

    112 emaitza putz bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 tutu.
    tradizioa
    Tr. Documentado desde mediados del s. XIX en textos septentrionales y (con menor frecuencia) meridionales. En DFrec hay 11 ejs.
    sense-1
    1. (G, L, B, Sal) Ref.: A; Izeta BHizt2 .
     (Nombre aplicado a diversos instrumentos como cuerno, trompa, corneta, clarín, etc.). "1.º clarín con que se anuncia la presencia de la pesca; [...] 4.º bocina, cuerno o corneta de cuerno. Tutuak bearko ditugu jo, basurdeak aizkatzeko, tendremos que tocar los cuernos para ahuyentar los jabalíes" A. "Especie de corneta. Yozak tutue " Izeta BHizt2. Cf. VocNav: "Tutu, toque de sirena, de cuerno o de cualquier instrumento. En Ochagavía dan este nombre al sonido de un cuerno que sirve de señal para que los obreros de la serrería dejen el trabajo a mediodía y lo reanuden después de comer". v. turuta, 1 tuta. .
    Tutua du Rolandok yotzen berehala. Hb Esk 60. Bi harmada burutan yotzen du tutuak. Ib. 61. Xuka zuen puñalak, ez ahantz tutuak. Ib. 62. Tutu adirazteko hazkar du bulharra. Ib. 59. Aditzen dira autzaio edo tutu eta arratzaen soñuak dunbots izugarriarekin, zeñai eranzuten dioten mendi zokoen oiarzunak. Otag EE 1882c, 582. Eskuan dozun tutua jo zeuk / ta izan daizula dantzari. Zam EEs 1917, 198. Bialduko dittu, dio Jesusek, bere aingeruak tutuarekin eta oju aundiaz il guziei deitzera. Inza Azalp 82. Abatariek eun zuria makil baten muturrean izaten dute eta tutu bat ere bai. Anab Usauri 136.
    azpiadiera-1.1
    Bocina de vehículo.
    Herri ttikietatik igaroten giñanean, zarata handia egiten zuan autobusaren tutuak. Osk Kurl 83.
    azpiadiera-1.2
    Tubo de órgano.
    Non saltzen xu elizetako gauza andi, tutu luze batzurekin, gizon batek eskuak arat eta unat erabiliz ooooij ooooij sonatzen xuna? 'Con unas largas trompetas' . A Aezk 206 (imitando de algún modo el habla salacenca).
    azpiadiera-1.3
    Globo musikadun bat erosten zuan. Tutu batetik zeihar bethetan zan aizez putz eginik, eta gero globoak tutua joten zuan hustu artean. Osk Kurl 49.
    azpiadiera-1.4
    Sirena. Cf. VocNav: "Tuto, sirena de vapor. Onomatopeya de la sirena de la fábrica de 'El Irati' (Aóiz). En Vera llaman también el tuto a la sirena de la fábrica".
    Lenagoko ezkil erregetza / orrats galdua, / orain dantzut ola oriotan / --bai zakar!-- tutua. E. Igartza Olerti 1961, 102s.
    sense-2
    2. (V-gip; Dv→A, H) Ref.: SM EiTec2. .
     Tubo. "Gros tuyau" Dv. "En général, toute sorte de tuyaux" H (que cita un ej. de Dv Lab). "Tubo (zarrak bakarrik erabiltzen dute). Txorrotik eztok taladrinarik jausten, tutua zikiñez beterik itxitxa edo euki bia-jok " SM EiTec2. .
    Drainak dira baxerazko tutu batzuek, muthurra batak bertzearen barnean sartzen dutenak. Dv Lab 112. Adar batetik khenduko diote axal puxka bat oso-osoan, haurrek xirulak egiten dituzten bezala, bainan motxago. Tutu hura izanen da pus bat edo bia luze eta begi batekin. Ib. 386s. Zazpi tutu olio-emaile. Dv Zach 4, 2 (BiblE hodi, Ur oditxo, Ker tubo). Burnizko tutuak. Anab Usauri 5. Helduko du medikuak hunen [giranoiaren] gaineko xiloraino metalezko tutu bat, izarikoa. Orai, tutuari beheiti igor bertze kokaina-xorta zonbait, eta [...] giranoiak sendimendua galduko du. JE Med 68. Bi tutu osoki bereziak badoazi geroztik lepoari beheiti: zintzurra eta giranoia. Ib. 53. [Zintzur-sagarra] plaka bat da zintzur-tutuaren aitzinaldeari ginarriño batzuez lotua. Ib. 54.
    azpiadiera-2.1
    Kapitana deika aritu zan su-egilleri kape eske bekoekin itzegiteko izan oi duten tutu baten bidez. Anab Poli 62. Tutuak txistu egin zuan ta opizialak dio kapitanari: [...]. Ib. 64.
    azpiadiera-2.2
    (B ap. A ; H).
    "1. bec de cruche. Tututik edatea, boire au bec; 2. par extension: goulot" H. "Caño. Pegarraren tututik edan dezagun, bebamos del caño del cántaro" A.
    Soka batekin estekatzen du bere pegarra. Eta gero, [...] ekartzen zuen, terren-ten-ten, bere pegarra. [...] Hurbildu zen ama, eta ikusi zuen, hantxet, soka bat, eta sokaren punttan pegar puntta bat, tutua doi-doia. Barb Leg 145. Artoski ukurtzen naiz duxulu aldera: / dupatik kantuz doa arno bat suharra. / [...] Eup! Janpier, har eskurat, edan zak gogotik, / [...] / to, hartzak, gaizo Janpier, edan zak tututik. Iratz 76.
    azpiadiera-2.3
    "Cannette, petit tube, habituellement tiré d'un roseau, douzil" H.
    azpiadiera-2.4
    "Tuyère d'un soufflet" H.
    azpiadiera-2.5
    (Ref. a un tubo abierto).
    Urbide-tutuan [euriaren] tan-tan soñu nabarigarria eten gabe. Anab Usauri 86.
    sense-3
    3. (V-arrig-gip, G-goi) Ref.: A; Elexp Berg. .
     "Ano" A. "Ano, culo. Zer zabitz Ander tutua bistan dozula. Gutxi erabilia" Elexp Berg. .
    [Euliai] egiten eutsezan ankerkeriak!... Lenengo ego bat kendu, gero, bestea urratu; urrengo, tutuan paper-zati biribildu luzetxuak sartu, [...]. Erkiag BatB 40 (de interpr. no segura).
    sense-4
    4. (V-ger-m-gip, L, BN, S) Ref.: A; Lh; Iz ArOñ; EAEL 290 .
     "Vulva, abertura exterior de la vagina" A. "Las partes obscenas del hombre y de la mujer" Iz ArOñ . "Vulva" EAEL 290.
    sense-5
    5. "6.º (V-ple), cañutos de hilo del telar; 7.º (Vc), pieza de madera en que las hilanderas recogen el hilo" A.
    sense-6
    6. "(V-gip, G-goi), ristra que se hace enlazando espigas desgranadas de maíz, cincuenta o más" A.
    sense-7
    7. "(L-ain, B), biberón" A.
    sense-8
    8. " Tutuak, charivari, les cornes" Hb.
    sense-9
    9. (Adj.). "(Vc), pequeño y estrecho. Etxe tutua, casa pequeña y estrecha" A.
    Leon Arabako urixko tutu txatxar exerex baterako Parroku izendatu zuen Apezpiku jaunak. A Ardi 89. Ik, nerea lango etxe tutu batean eztek sartu nai izango. A Itzald II 73.
    azpisarrera-1
    EHO-TUTU. "(L), tube digestif" Lh (s.v. tutu).
    azpisarrera-2
    TTUTTU. a) "Petit tuyau" Dv. "Canette, cannelle" Dv. "2.º (L, B, BN), canilla; [...] 4.º (L-ain), morro de la jarra" A. Cf. VocNav: "Ttuttu, agujero del pico del porrón (Aézcoa)".
    b) "Rocher de tisserand [sic]" Dv.
    c) "(L-côte, B), biberón o su morrito. Ttuttutik emanez azia izateko, zein aur ederra dagon! (B), para ser niño criado con biberón, [...]" A.
    Iratzartzearekin, [haur ttipiek] lehen lana dute nigar egitea; bigarrena ttittiaren edo ttuttuaren murtxatzea. Prop 1897, 44. Jaunxkilak ahoa xabaldu, bixarra eskian hartu eta haur ttipia ttuttiarekin beha dagon bezela jarri zen. Herr 10-10-1968, 5.
    d) "(BN-baig, Sal), chito, tángano" A.
    e) "Petite trompette, trompette en langage enfantin" Hb.
    azpisarrera-3
    TUTU-ADAR. Sirena (de fábrica).
    Baiñan tutu-adarrak indar! / Etxeak berpiztu / ta txingurrien antzo, / lanera bial ditu. E.
    azpisarrera-4
    TUTUDUN. "Qui a une trompette, une corne" Hb.
    azpisarrera-5
    TUTU-HOTS. Sonido de corneta.
    Bat-batean, begien iste batean, azken tutu otsera, tutua joko da-ta, illak berriz piztuko dira. Inza Azalp 82.

    tutu

    tutu
    << turuta 0 / 0 txiki >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper