OEH - Bilaketa
70 emaitza piztia bilaketarentzat
Sarrera buruan (6)
Sarrera osoan (64)
- abere
- abistuka
- adimendun
- aitzin
- 1 aldamen
- aldarte
- amaitu
- animalia
- arbiska
- armiarma
- aukera
- 1 azkor
- basapiztia
- 1 behazun
- 1 bertara
- bestia
- bizi
- bizkor
- 1 dena
- egundo
- 1 eraso
- esker
- eskorpion
- euli
- fisti
- fristia
- frizti(a)
- gaizto
- 1 gau
- gogaikarri
- haragikor
- hozkatu
- ipixtia
- 1 itsaso
- itxes
- izu
- kalte
- kaltegarri
- kaminero
- kirastu
- kontrara
- kostu
- mutu
- nahaspila
- 1 ondo
- peste
- pestilentzia
- pistia
- pixti
- pizte
- pizti
- piztiakeria
- piztiatxo
- piztiatzar
- piztu
- pristia
- prizti(a)
- saguzale
- sarraskin
- tortxo
- txakurkeria
- zaintzaile
- zital
- zoramendi
goiburua
kontrara.
sense-1
1.
(Añ),
kontrala (S ap. Lh
; H),
kuntrila (S ap. Lrq /kúntrila/) .
(Adv.). Al revés. "Vice versa" , "(al) revés" Añ. "Au contraire. [...] Kontrala osoki da, c'est tout au contraire" H. "En sens contraire" Lrq. Tr. Documentado en unos pocos autores tanto al Norte como al Sur. No hay ningún testimonio del s. XX.
Hondalean kontrara da; saihetsetan laguna / ikhusteaz, gehiago penatzen da erthuna. EZ Man I 101. [Emazte gaixtoa] senharraren kolpe ttipiaz arrenkuratzen da, eta ez amorantearen handiaz, kontrara dabilla. Hala gabiltza bada gu ere kontrara. Ax 517 (V 333). Egizu gogoeta, zeure arimaz dihoatzula, eta pensa ezazu kontrara ere gertha ditekeiela. Ib. 74 (V 49). Hobe da [...]. Baiña guk kontrara egiten dugu. Ib. 147 (V 96). Guziz kontrara hari gare, zeren debekatu zaikuna ardura egiten dugu. SP Phil 342 (He 344 guziz kontrara). Z bearrean s ta kontrara leku askotan idoroten da. Añ EL1 239. Iges egin [...] galgarrietarik eta oitu kontrara eta okerretara egitera. Ib. 73. Zetako da esatea [...]? Kontrara bai. Añ LoraS 133. Orra gizon justuak eta honraduak nola portatzen diran [...], enbidiosoak guzia kontrara egiten duen bitartean. Gco II 69. Kontrara uste izateko da. Gco I 365. Kontrara gertatzen da / gaurko egunean / akerrak auntz nai dute / izan geienean. It Fab 74. Hurren urtherako plama itzuli zuen, / kontrara sasoinak biratu zituen. Gy 142 (v. tbn. 192). Aldats egiten da Filistintarrak Israel mendean zeukatela sinistea, kontrara gertatu bear bide zanean. Lard 138. San Bernabek eta oiekin beste askok kontrara zioten, zirkunzidatu bearrik etzutela. Ib. 510. Eta berak aitortu zuten egiya [...] ziotelarik kontrara oso gertatu zala. Aran SIgn 56.
(Adv.). Al revés. "Vice versa" , "(al) revés" Añ. "Au contraire. [...] Kontrala osoki da, c'est tout au contraire" H. "En sens contraire" Lrq. Tr. Documentado en unos pocos autores tanto al Norte como al Sur. No hay ningún testimonio del s. XX.
Hondalean kontrara da; saihetsetan laguna / ikhusteaz, gehiago penatzen da erthuna. EZ Man I 101. [Emazte gaixtoa] senharraren kolpe ttipiaz arrenkuratzen da, eta ez amorantearen handiaz, kontrara dabilla. Hala gabiltza bada gu ere kontrara. Ax 517 (V 333). Egizu gogoeta, zeure arimaz dihoatzula, eta pensa ezazu kontrara ere gertha ditekeiela. Ib. 74 (V 49). Hobe da [...]. Baiña guk kontrara egiten dugu. Ib. 147 (V 96). Guziz kontrara hari gare, zeren debekatu zaikuna ardura egiten dugu. SP Phil 342 (He 344 guziz kontrara). Z bearrean s ta kontrara leku askotan idoroten da. Añ EL1 239. Iges egin [...] galgarrietarik eta oitu kontrara eta okerretara egitera. Ib. 73. Zetako da esatea [...]? Kontrara bai. Añ LoraS 133. Orra gizon justuak eta honraduak nola portatzen diran [...], enbidiosoak guzia kontrara egiten duen bitartean. Gco II 69. Kontrara uste izateko da. Gco I 365. Kontrara gertatzen da / gaurko egunean / akerrak auntz nai dute / izan geienean. It Fab 74. Hurren urtherako plama itzuli zuen, / kontrara sasoinak biratu zituen. Gy 142 (v. tbn. 192). Aldats egiten da Filistintarrak Israel mendean zeukatela sinistea, kontrara gertatu bear bide zanean. Lard 138. San Bernabek eta oiekin beste askok kontrara zioten, zirkunzidatu bearrik etzutela. Ib. 510. Eta berak aitortu zuten egiya [...] ziotelarik kontrara oso gertatu zala. Aran SIgn 56.
azpiadiera-1.1
(
Kontrarago
).
Zenbatenaz ere [...]; hanbatenaz eskuara kontrarago da tratatua. ES 192.
Zenbatenaz ere [...]; hanbatenaz eskuara kontrarago da tratatua. ES 192.
azpiadiera-1.2
"
Haragia, kontrara ebakita, carne cortada a la contra"
Elexp Berg.
"
Emoidazu tajada batzuk kontrara ebaitta
"
Ib.
sense-2
2.
(SP, Lar, Añ),
kontrarat,
kontrala
(S ap. Lh; H).
(Conj.).
Por el contrario, al contrario.
v. atzitik.
Tr. Documentado al Norte desde la primera mitad del s. XVII. Al Sur el primer testimonio corresponde a mediados del s. XVIII. En el s. XX, sólo se documenta en algunos pocos autores meridionales.
Gure ohoreak doaz / egun oro galduaz / eta harena kontrara / bethi abantzatuaz. EZ Noel 92. Onek iaten dute bere / arimaren onetan; / gaixtoek, kontrara, haren / daiñu eta kaltetan. Ib. 123. Pazienzia, mansotasuna [...] dire bertuteak mundukoek deus guti [...] dadutzatenak; kontrara, kontu handi egiten dute zuhurtasunaz, balentiaz [...]. SP Phil 216 (He 217 aitzitik). Baldin kontrara, ikusten ezpaduzu deusik partikularki [...]. Ib. 487 (He 494 baldiñ aitzitik). Batak labur zena, egin du luze eta bertzeak kontrara, luze zena, laburtu du. ES 138 (139 halaber kontrara). Eta kontrara, bihotzeko khexagune [...] guziak sortzen dire amudio desordenatutik. Ch III 28, 2 (34, 2 kontrarat). Justu bat [...] beti ondo iltzen da. [...] Pekatari bat kontrara, [...] gaizki [...] iltzen da. Cb Eg III 319s. Hitz egin behar danean ixilik egotean edo kontrara, ixilik egon bear danean hitz jarioa [...] izatean. Gco II 87. [Kastidadea] galdu duenagatik esaten degu honra galdu duela [...]. Eta kontrara kastoa danagatik esaten degu honestoa dala. Ib. 45. Lurra ere ez du errekaratzen; kontrarat on egiten dio. Dv Lab 98. Jentillak txit poztu ziran [...], Juduak, kontrara, aserre biziagoan sarturik [...]. Lard 508. Baña kontrara, egia esaten dizuna [...] orixe da zure adiskidea. Arr GB 90. Norbaiti kaltez ordaintzerik egundaño etzitzaion gogoratu, ezpada oso kontrara [...]. Aran SIgn 109. Kontrara ordea beste gazte bizitza lasaiko batzuek, gizatxarkeri pisuenetakoak egiten ziozkaten. Ib. 50. Eta andik aurrera aiñ bizimodu ederrean iraun zuen nola leen kontrara bere ta beste animen [...] ondamenean. Ib. 71. Birtute eder ori oso gutxik gordetzen dute, ta kontrara agintari asko ikusiko dituzue arrotasunez jantzirik. Ag Serm 457. Piztia adimendun dela frogatzen duen frogarik eztago. Eta kontrara, badago makiña bat adimenik eztuela frogatzeko. Vill Jaink 71s.
v. tbn. He Gudu 138. Añ MisE 40. Elsb Fram 81. Ag AL 126. Kortazar Serm 404. FLV 1988, 281 (Larrainzar, 1905). Arti Tobera 267. Kontrarat: Mih 123. Brtc 168. Monho 100. JesBih 423. MarIl 36. Jaur 189. Hb Esk 160. Laph 74. Lap 37 (V 20).
Gure ohoreak doaz / egun oro galduaz / eta harena kontrara / bethi abantzatuaz. EZ Noel 92. Onek iaten dute bere / arimaren onetan; / gaixtoek, kontrara, haren / daiñu eta kaltetan. Ib. 123. Pazienzia, mansotasuna [...] dire bertuteak mundukoek deus guti [...] dadutzatenak; kontrara, kontu handi egiten dute zuhurtasunaz, balentiaz [...]. SP Phil 216 (He 217 aitzitik). Baldin kontrara, ikusten ezpaduzu deusik partikularki [...]. Ib. 487 (He 494 baldiñ aitzitik). Batak labur zena, egin du luze eta bertzeak kontrara, luze zena, laburtu du. ES 138 (139 halaber kontrara). Eta kontrara, bihotzeko khexagune [...] guziak sortzen dire amudio desordenatutik. Ch III 28, 2 (34, 2 kontrarat). Justu bat [...] beti ondo iltzen da. [...] Pekatari bat kontrara, [...] gaizki [...] iltzen da. Cb Eg III 319s. Hitz egin behar danean ixilik egotean edo kontrara, ixilik egon bear danean hitz jarioa [...] izatean. Gco II 87. [Kastidadea] galdu duenagatik esaten degu honra galdu duela [...]. Eta kontrara kastoa danagatik esaten degu honestoa dala. Ib. 45. Lurra ere ez du errekaratzen; kontrarat on egiten dio. Dv Lab 98. Jentillak txit poztu ziran [...], Juduak, kontrara, aserre biziagoan sarturik [...]. Lard 508. Baña kontrara, egia esaten dizuna [...] orixe da zure adiskidea. Arr GB 90. Norbaiti kaltez ordaintzerik egundaño etzitzaion gogoratu, ezpada oso kontrara [...]. Aran SIgn 109. Kontrara ordea beste gazte bizitza lasaiko batzuek, gizatxarkeri pisuenetakoak egiten ziozkaten. Ib. 50. Eta andik aurrera aiñ bizimodu ederrean iraun zuen nola leen kontrara bere ta beste animen [...] ondamenean. Ib. 71. Birtute eder ori oso gutxik gordetzen dute, ta kontrara agintari asko ikusiko dituzue arrotasunez jantzirik. Ag Serm 457. Piztia adimendun dela frogatzen duen frogarik eztago. Eta kontrara, badago makiña bat adimenik eztuela frogatzeko. Vill Jaink 71s.
v. tbn. He Gudu 138. Añ MisE 40. Elsb Fram 81. Ag AL 126. Kortazar Serm 404. FLV 1988, 281 (Larrainzar, 1905). Arti Tobera 267. Kontrarat: Mih 123. Brtc 168. Monho 100. JesBih 423. MarIl 36. Jaur 189. Hb Esk 160. Laph 74. Lap 37 (V 20).
sense-3
3.
(V-arr-gip, G-azp).
(Precedido de gen., instr. o -ko
).
En contra (de).
"
Gogoz kontrara
"
Gte Erd 203.
Oi aldi oneri albanegi enpara / barriz enendorke Aramaioko kontrara. Abendaño 6. Haragizko atseginak naturaren kontrara / har detzana, kondemnatzen diat suko penara. EZ Man I 13. Eta emazu sentenzia / gaixto hekin kontrara. EZ Eliç 307. Goguaz kontrara juan baino ez juan naijago leukiala. fB Olg 127 (v. tbn. Ic I 73).
Oi aldi oneri albanegi enpara / barriz enendorke Aramaioko kontrara. Abendaño 6. Haragizko atseginak naturaren kontrara / har detzana, kondemnatzen diat suko penara. EZ Man I 13. Eta emazu sentenzia / gaixto hekin kontrara. EZ Eliç 307. Goguaz kontrara juan baino ez juan naijago leukiala. fB Olg 127 (v. tbn. Ic I 73).
azpiadiera-3.1
(Uso absoluto).
En contra.
Altxatzera ezta nihor ausarturen kontrara / milla burreu ez dathozen non haren tormentara. EZ Man I 74. Eta deabrua khendu zitzaioenean, mutua mintzatu zen eta populua jarri zen miretsia erraten zutela: "Ez ahal da egundaiño ikusi Israelen hunelakorik". Ordean Farisauek zioten kontrarat: "Deabruen prinzeaz khentzen ditu deabruak". He Mt 9, 33s. Kontrara altxatzen diren [...] kontrestak [...] hautsirik. SP Phil 492.
Altxatzera ezta nihor ausarturen kontrara / milla burreu ez dathozen non haren tormentara. EZ Man I 74. Eta deabrua khendu zitzaioenean, mutua mintzatu zen eta populua jarri zen miretsia erraten zutela: "Ez ahal da egundaiño ikusi Israelen hunelakorik". Ordean Farisauek zioten kontrarat: "Deabruen prinzeaz khentzen ditu deabruak". He Mt 9, 33s. Kontrara altxatzen diren [...] kontrestak [...] hautsirik. SP Phil 492.
azpisarrera-1
KONTRARAKO.
Contrario, opuesto. "Kontrarako hitza, parole au contraire" SP. Cf. kontrarako.
Hartarakotz ez begia heda hautzaz athera / gutiago beharria kontrarako elhera. EZ Man I 16. Baldin borondatiak [...] gerra egiten badeutsee kontrarako aktoakin. Zuzaeta 69. [Gizonari] erantzuten badiyot / kontrarako itzika / nere bizkarrak eztu / sentitzen otzika. Xe 253.
Hartarakotz ez begia heda hautzaz athera / gutiago beharria kontrarako elhera. EZ Man I 16. Baldin borondatiak [...] gerra egiten badeutsee kontrarako aktoakin. Zuzaeta 69. [Gizonari] erantzuten badiyot / kontrarako itzika / nere bizkarrak eztu / sentitzen otzika. Xe 253.
azpisarrerakoSense-1.1
(Precedido de gen.).
Ereji guzien kontrarako armarik gogorrena. Ag Serm 85. --Kontu orregaz! Ostu egin dau-ta! Eta Nikanor-ek, bere kontrarako ziran deadar aen sustrairik ez ondorenik susmau orduko [...]. Erkiag BatB 29.
Ereji guzien kontrarako armarik gogorrena. Ag Serm 85. --Kontu orregaz! Ostu egin dau-ta! Eta Nikanor-ek, bere kontrarako ziran deadar aen sustrairik ez ondorenik susmau orduko [...]. Erkiag BatB 29.
kontrara
-
kontrara....
-
1. (Añ), kontrala (S ap. Lh ; H), kuntr...
-
( Kontrarago ). Zenbatenaz ere [...]; ha...
-
" Haragia, kontrara ebakita, carne corta...
-
2. (SP, Lar, Añ), kontrarat, kontrala (...
-
3. (V-arr-gip, G-azp). (Precedido de gen...
-
(Uso absoluto). En contra. Altxatzera ez...
-
KONTRARAKO. Contrario, opuesto. "Kontrar...
<< kirastu 0 / 0 kostu >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
