Harremana

    OEH - Bilaketa

    59 emaitza pitxi bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    lokarri.
    tradizioa
    Tr. Documentado en la tradición septentrional desde Leiçarraga y en la meridional desde mediados del s. XVIII. La forma general es lokarri . Hay lotgarri en Leiçarraga, GH, Mattin y, junto a un ej. de lokarri , en Xalbador. La forma lotugarri se encuentra en fray Bartolomé, Echeverria, J.J. Moguel y T. Etxebarria y, junto a lokarri , en Anabitarte. Hay además lotkarri en Inchauspe y Etchamendy, y lokaarri en Moguel. En DFrec hay 42 ejs. (7 septentrionales) de lokarri .
    sense-1
    I . (Sust.).
    azpiadiera-1.1
    1. (V, G, AN-5vill, L, B, BN; SP, Deen II 114 (<-ari>), Ht VocGr 372 y 380, VP 54v, Lar, Añ, Izt 15v, VocB; -kh- Urt I 175, Ht VocGr 311, Arch VocGr 197, Dv, H), lokaarri, lotkarri, lotgarri (SP), lotugarri Ref.: A; A Apend; SM EiTec1 (zepo); Iz UrrAnz , ArOñ; EAEL 127, Elexp Berg.
    Cuerda, correa, cordón; atadura, vínculo, unión. "Lien" SP. " Galtzerdi lokarria, jarretière" Ib. " Killoaren lokarria, chambrière de quenouille" Ib. " Lokar[r]ia, [...] ligas para sujetar las medias" Deen II 114. "Cuerda" Lar. "Agujeta, [...], larru lokarria " Ib. "Jarretera, galtzerdi lokarria " Ib. "Liga de medias" Ib. "Ataderas, lokarriak, atadero, lokarria " Ib. "Cendal, liga de la pierna, galtzerdi lokarria " Ib. "Cerradero, cordón u otras cosas con que se cierra algo" Ib. "Tramojo, atadero de los manojos" Ib. "Vínculo, atadura" Ib. "Aferravelas, cuerdas pequeñas con que se atan las velas de una nave, belen lokarriak " Ib. "Apretaderas" Ib. "Desligar, lokarriak askatu " Ib. "Empulgueras con que se aprisionan los dedos pulgares, atz lodiaren lokarriak " Ib. "Ligadura" Añ. "Lien, [...], galtzerdi lokharri, jarretière. Ile lokharri, cordon des cheveux. Oinetako lokharri, cordon de chaussure" Dv. " Lokharri hertsia, lien serré. [...] Eskularru lokharria, corde qui attache un gant de jeu de paume. Zama lokharria, lien qui serre un farceau. [...] Au fig., lien, attachement. Ohitura zahartuen lokharri gaitza, le lien difficile à défaire des habitudes anciennes. Biotz bi alkargana duten adiskidetasunaren lokarri sendoak, les liens forts de l'amitié [...]" H. "En Guipuzcoa es más bien la correa con que se ata. Zapata-lokarria ausi zat, se me ha roto la correa de atar del zapato" SMuj EEs 1921, 104. "Correa y no atadura" A Apend. " Zepuak ondo eltzen detsa pieza biribillari. Izan-be lokarri ona da zepua " SM EiTec1 (s.v. zepo). "Cuerda u cosa que sirve para atar" VocB . " Lokarrixa, la ligadura" Iz UrrAnz.
    Hauen guzión gainera bezti zaitezte karitatez, zein baita perfekzionezko lotgarria. "Lien". Lç Col 3, 14 (He, TB, Dv, Ol, Ker, Bibl, BiblE lok(h)arri; IBe lotura). Arthatsu zaretelarik spirituaren unitatearen begiratzera bakezko lotgarriaz. Lç Eph 4, 3. Digne ez bainaiz lexatzeko / zapata-lokharrien. EZ Noel 166. Gizon gazte bat ohe guri baten gainean hedatu eta lotu izan zela firikuzko lokharri legunez. SP Phil 438 (He 443 kordoiñ). Bat egiñ nazazu zurekiñ bethikotz zure amudioaren lokharri eziñ urratuzkoaz. Ch III 23, 9 (Leon lokarri; SP amarra, Mst oropilu, Ip hersaki, Ol billur, Pi moropillo). Hari batetarik zapata lokharriraño. Urt Gen 14, 23 (Dv, Ur, Bibl, BiblE lok(h)arri; Ol oñugal, Ker ugal). Ni ez naiz gai lurrerat beheititurik haren zapata lokharrien lexatzeko. He Mc 1, 7 (Dv, Leon, Ker, BiblE lok(h)arri; Lç hede, TB soka, Ol ugal). Urratu ezin dezakean ezkonz-lokarria. Ub 221 (v. tbn. ezkontza-lokarri en Zait Sof 120, NEtx Nola 19 y MAtx Gazt 26). Lurrerat zeruko bakea / bihotz guzien lokarri! Monho 132. Edia edo lokaarrijak. Mg PAb 149. Askatu eragin zituban difuntubaren lokaarrijak. Mg CO 97. Aberastu dirianak jausten diriala tentazinoian ta diabrubaren lotugarrijan. fB Ic II 239s. Ezkontzako lotugarrija edo buztarrija betikua [da]. fB Ic III 342. Nere biotza egongo da bekatuen sareakaz eta lokarriakaz nasturik. Añ EL2 28. Jaungoikoa da aren lotugarria edo lazoa. Echve Dev 335. Urratzen ditu munduari lothua zaukaten lokharri guziak. Jaur 146. Oñetako lokarria askatzeko gai ere ez naiz. Lard 372. Beste erreiñu edo nazinoiak imini gura izan deuskubezan lokarri eta bustarrijen artian. (1856). BBatzarN 175. Probinzija guztijak eurena rtian estututen ditubezan lokarrijak. "Lazos" (1860). Ib. 189. Bekhatuen lokharri lohiez hestutua. Dv LEd 116. Non nahi diren sinhestedunak, lokharri eta eginbide berak dituzte. Hb Egia 100. Zuenkin neraukan bihotz-lokharria. Zby RIEV 1908, 209. Ethen litake berhala haren arimaren eta khorpitzaren lotkarriak. Ip Hil 184.
    ( s. XX) [Eskuara] gure lokarri, ez jakin nola gauzkana Eskual-herriari estekatuak oro bihotzez menderen mende. HU Aurp 196. Jaunaren legea zan Zabaletako argaltasunen sendatzalle ta griña gaiztoen lokarri. Ag G 31. Zangoak narruzko lotkarriz ertsiki josiak zeuzkan. Lh Yol 9 (26 lokarri ). Batasunaren atxikitzeko / guretzat zer lotkarria! Etcham 237. Gure ohidura eta aztura guziak, ba eta odoleko lokarriak ere, mendiz bertze aldeko [dira] . Zub 57. Atarakogu Ama lokarri artetik. Enb 148. Ene asaben lokarri zârra, / Yaunari zor, etzan eten. Ldi BB 152. Askatu zan aren mingain-lokarria ta zuzen mintzo zan. Ir YKBiz 230s. Aurretik opa dio grazi ta osasun / lokarri berri ori ez dakien astun. Or Eus 373. Samsonek besokaldi batez lokarri guziak hautsi eta han-harat igorri zituen. Zerb IxtS 48. Barreatzen diozkate bada oinetako lokarriak. Lf Murtuts 47. Maitetasun-eskea dan lokarri arin mee ta ezereza. Erkiag Arran 94. Ez omen dezu gurasorik, ez da? Ezta ontziko nagusiekin lotugarririk, ez da ala? Anab Poli 72. Karitatea dukegula Jaunarekilako lokarri. Lf ( in Zait Plat XX ). Demokreitok eta Aigitoko lokarri-korapilatzaileek nork geiago iakin egina zuten. Zait Plat 14. Gu bien artean aspalditik lokarri gorde batzu ukan ditugu. JEtchep 75. Ebaki nionian / tripa lokarriak / mardul agertu ziran / barruko jan gaiak. And AUzta 122. Errianganako lokarriak apurtzea, akademismu utsezko euskera batera jotea litzake. SM Zirik 7. Ezkontzak bi bizitza egiten ditu bat, amodioa delarik batasun orren lokarri. Vill Jaink 163. Askatasuna dute amets, lokarri danak mingarri zaizkie. (In MAtx Gazt 6 ). Sustraitik atera ta lokarri bat balitz baiño errezago, eskuz biurritu zuan aritza. NEtx LBB 164. Lokarri ikus ezinaz inguratu ninduten / egazti ankerrek. Lasa Poem 98. Espos-egun hau izatu dute / bien bihotzen lotgarri. Mattin 77. Horra bi bihotz bateratuak, sakramendua lotgarri. Xa Odol 289. Kitarraren lokarriak bezin tiran [...], bere lepoko zañak. Ataño TxanKan 14. Alpargata txuriak iru koloretako lokarriekin. BBarand 79. Esango nuke odola bera baino lokarri sendoagoak elkartzen gaituela. MIH 147. Hizkuntz legeen lokarriak eta trabak. Ib. 116. Ezin eten zitzakeen ere nahitaezko lokarri politikoak. (In MEIG VI 38 ).
    v. tbn. Gç 126 (-kh-). Lg II 205 (-kh-). Mih 62. CrIc 148. VMg 99. Zav Fab RIEV 1907, 538. JesBih 395 (-kh-). MarIl 99 (-kh-). It Fab 112. Ur MarIl 106. Laph 119 (-kh-). AB AmaE 448. Arr May 182. Jnn SBi (-kh-). Lap 374 (V 170). Dih MarH 274 (-kh-; ap. DRA). Itz Azald 199. Echta Jos 203. JE Bur 200. GMant Goi 95. Ox 71 (-kh-). MendaroTx 225. Kk Ab II 163. Lab EEguna 117. Alz Burr 43. Otx 147. Goen Y 1934, 186. JMB ELG 60. Eguzk GizAuz 190. TAg Uzt 134. Etxde AlosT 78. JAIraz Bizia 65. Mde Pr 307. Txill Let 83. Arti MaldanB 210. Osk Kurl 49. Larz Senper 134 (-kh-). Herr 10-2-1966, 1 (-kh-). Ardoy SFran 83. Ibiñ Virgil 115. Olea 86. Xa Odol 262. Berron Kijote 47. Larre ArtzainE 142.
    azpiadiera-1.1.1
    Soga.
    Arin sartzen da ur-azpian lokarri (lotu-garri) mutur batekin ta korapillo bat egiñaz ostera ur-azalera igotzen da. Anab EEs 1919, 65. Balkoera joan ere egin bear zun eta andik lokarri aiek eta txamarra lotu, zintzilika iges egiteko. Or SCruz 46. Lurruntzikoak egin eutsan tengaden baten lokarria eten. Etxabu Kontu 34.
    azpiadiera-1.1.2
    Freno, sujeción.
    Umiak prenuba biar dabeela gaztetati. Prenuba, lotsagarrija, lotugarrija, bildur santuba. fB Ic I app., 4.
    azpiadiera-1.2
    2. (V ap. A), lokaarri, lotgarri. Venda. v. lotura (2).
    Jesus maitagarria da eriari darion odola lokarririk bage geldirazi dezakena. Mb IArg I 189. Zuk baizen ondo edo obeto iminiko litukee txaplatatxubak ta eraatsi zauritxuban lokaarrijak. Mg PAb 49. Heldu zeie Beñat, amatxi gaztearen ikusterat, buruan kolpatua, begitartea lotgarriz erdi gordea. GH 1921, 526. Trapu eta igeltsu, / lokarri guziak / kendu zizkidanian. MendaroTx 46.
    azpiadiera-1.2.1
    (-kh- L, BN ap. A; VocBN, Dv), lotgarri (BN ap. A; VocBN vEys y Dv). "Emplâtre" VocBN. "Cataplasma, emplasto" A.
    Idorzen denian, lokharri hori lothuko diozue gans gisaz. Mong 592.
    azpiadiera-1.3
    3. "(V), obligación" A.
    azpiadiera-1.4
    4. Nexo (gramatical).
    Izen perpausez ari naiz, harako gure artean gehienean lokarri antzo izan (da) kopula daramatenak. MEIG VI 153.
    sense-2
    II . (Adj.).
    azpiadiera-2.1
    1. Digno de ser atado.
    Honein saindu lohadarri / lot et' eretxeki-garri. 'Digne d'être lié' . O Po 65s.
    azpiadiera-2.1.1
    "Attexendus, [...] hertsgarria, herstu beharra, lotgarria " Urt III 61.
    azpiadiera-2.2
    2. "Copulativo" Lar.
    azpiadiera-2.3
    3. lotugarri. Que une, ata, compromete.
    Billosturik lurreko amodijo lotugarri guztietatik, grazijaren indarragaz ixiotuko da arima. JJMg Mayatz 68. Juan zan asarre emaztiagana [...]: Zer eiñ dozu nere elastunagaz? Nun dozu nere pitxi lotugarrixa? Etxba Ibilt 458 (ref. a la alianza;
    v. tbn. 457).
    azpisarrera-1
    LOKARRIETAN (Estar, etc.) preso.
    Zeinbat errurik barik / dagoz lokarrietan! Azc PB 34.
    azpisarrera-2
    LOKARRIZKO (Adnom.).
    Ezkerretik eskumara zebilen kilin kolon lokarrizko esku-zurubi mehea. Osk Kurl 125.

    lokarri

    lokarri
    << lili 0 / 0 luxinga >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper