OEH - Bilaketa

111 emaitza parkatu bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 sor.
sense-1
1. (SP (in m . ), Hb, Dv).
Estúpido, escaso de entendimiento. "Insensé" Hb.
Iainkoak berak gutan obra dezan behar da, ezen gu sorregi gara, baina Iainkoaren Spirituak erran ezin deitezkeen suspirioetara inzitatzen gaitu. "Trop stupides" . Ins E 2v. Ume batzuk diriala surrago, beste batzuk sorrago, arei argituten jake errazoia goxago, onei berandubago. Astar I 14. Dagoz gizon eta emakume ain sor, ain astun, ain euren arimiaren ardura gitxikuak [...]. Astar II 148. Eztauka sorrik sorrenak atxakijarik buruz ez jakiteko, gustiz dalako erraz berba gitxi oneek ikastia. Ib. 250.
sense-2
2. (G-nav, AN-egüés-ilzarb-olza, L, B, BN-baig, Sal, R; SP, Aq 282 (AN), VocBN, Hb, Dv (V, G), H) Ref.: Bon-Ond 154; A; Iz Als R 397; Izeta BHizt2 (sogor) .
Sordo, que no oye. v. gor, sorgor.
Sor edo gor sortzen dena bai eta ez-bada mutu izanen dela. ES 140. Poseitzeko Kristok anima bat egiten du sorra, itsua eta mutua. (Munárriz, c. 1750). FLV 1989, 118. Itsuak ikústen [...], sórrak aditzen. LE ( in BOEanm 530 ). Oi itsutasun harrigarria! Oi nere arima, harrikotorrak berak baino sorragoa zarena! Dv LEd 49 (Cb Eg II 20 sortuago). Itsuek ikuste 'ute, manguak badabiltza, lepra dunak garbituak dire, sorrek aitze 'ute. Echn Mt 11, 5 (EvAN, Samper sor; Lç, He, TB, Dv, Ur, Ip, Ol, BiblE gor, SalabBN, Leon elk(h)orrek). Jaungoikoa dala sorra eta gorra. AJauregi EE 1885b, 216. Errian dago gizona gorra / eta kalean ibilten sorra. Azc PB 263. Belarririk sor da gorrenari entzun eragiñ artean. Ag Kr 70. Kidea kideak ulertzen baitu, naiz eta belarri zakar edo landubageek ezin aditu izan, sor edo gor bailiran. Zait Plat 59.
sense-3
3. (gral.; Lar, Añ, Hb, Dv, H, Zam Voc ) Ref.: A; Asp ANaf. .
"Indolente" , "insensible" Lar y Añ. " Osoki sorra da eta hilla dirudi, il est tout à fait insensible, il semble mort. Ioago eta sorrago doha, plus on le bat, plus il est insensible" H. "Indolente, insensible, de poca actividad" A. " Sorra, sufrido. Minendako sorra da gaixoa " Asp ANaf. .
Lo daude erne bear duten guziak, sorrak eta gorrak, otzak eta motzak, motelak eta gatzik bageak dirade. Lar Carta a Gandara 161. Etzaitezela izan, bekataria, sorra eta gorra zure Jesus onarekin. AA I 406s. Baña beldur naiz, zarren artean ez dirala gutxi geratu diranak bekatuan gogortuak, sorrak eta gorrak. AA II 4. Zeu bere beti izan etzara zuria? / Sorra, zorriz ta zorrez, gañera josia? AB AmaE 226. Ebili naiz zure elizetan / ezkoen suan bihotz sor haur sutu nahiz. Mde Po 93.
azpiadiera-3.1
"Insensible, sans sensibilité morale. Sor hutsa da, deusek eztu ukitzen, il est l'insensibilité même, rien ne le touche" H.
sense-4
4. Sordo, atenuado, que suena poco. "Sordo, poco claro (voz, sonido, etc.). Erots sor sorra, ruido de tormenta sordo sordo" LE-Ir.
Eztakienen ondo esatea / eztot nik inon bilatu, / euren ustea da arrantza sorra / eta bear da parkatu. Azc PB 245. Dunba sor artan nauzu barrenean kuka. "Estruendo sordo" . Or Poem 535. Nere baratzak ez dun / soiñua gogo dut entzun / txioa baiño sorrago dala, / arek ukitzen nau legun. "Más apagada" . Ib. 553. Itzaren oiartzun sorra. Gand Elorri 24.
azpiadiera-4.1
Badakit, somatzen dut, hor nonbait gelditzen zaidala zain-mutur minberaren bat. Haren pilpira sorra nabari dut aldizka. MEIG IX 100.
sense-5
5. (Lar, , Izt 3v, Hb) "Absorto, sorra" "arrocinarse, sorra ta gorra gelditu" Lar y Añ. "Arrebatado así, sorra eta gorra" Lar.
Ez gazteak, ez arren ikaratu, / dakutsuenagaz ez sor geratu. Zav Fab, RIEV 1909, 31.
sense-6
6. Pesado.
Desiratzen dian gaiza ükheiten badü, berhala kontzenziaren theiü ükheitiak, sor eta phezü gertha erazitzen dü. Mst I 6, 2 (Ip sor eta phezü). Ikusi eban bein zekor-pare bat, / isila baina gogorra, / eroan ezinik aldatz bateti / tiraka burdi motz sorra. Azc PB 360. [Lengo potintxoa] zarra daukat, zarra ta sorra (baratza, pesada), askotan arabakindua, sutarako baño geiago ia eztana. Ag Kr 147s. Ain da inguruko utsa / sor ta nabarmena... "Tan enorme y opresor". Gand Elorri 104. Lander doa itxasoan / gure ontzi sorra. "Esta mi pesada nave" Ib. 157.
azpiadiera-6.1
(Como segundo miembro de comp.).
Atso-aguraak zeinbat anka-sorrago ta biotz-zimelago ta adiñ-illunduago, ainbat diru-zaleago izaten dira. A Ezale 1898, 195a. Peru, iñor bazan, barregarria zan; alperra baiña burutsua, gorputz-astuna ta buru-ariña, anka-zorra ta begi-zolia. A Ezale 1899, 13b.
azpiadiera-6.2
"Il s'applique au temps. Denbora sorra, temps couvert, lourd" H.
azpiadiera-6.3
(V-gip) Ref.: Etxba Eib (sorra); Elexp Berg. .
"Torpe, embarazoso. Mutill ori sorra dabil egun onetan. Burpilla sorra dago eta orixo apur bat eiñ biarko detsazu " Etxba Eib. . "Torpe, poco ágil. Junturak sorrak paiño sorraguak dauzkat. Olixua eixozu erruberiai, oso sorra dago ta " Elexp Berg. .
Gaur, indar gabe besuak eta / begiak dauzkat lausuak, / burua zuri, belarriak gor / eta txit sorrak pausuak. Ag Ezale 1897, 186. Besoak txito adoregabeak zeuzkan; ankak zerbait indarge ta sorrak; belarriak naikua gor ta motelak. Ag G 200.
sense-7
7. " Orrek ein ddau denpora sorra ¡cuánto tiempo ha pasado ése! Denpora sorra biaxok, necesita tiempo muy largo, incalculable" Iz ArOñ. .
azpisarrera-1
SOR EGIN. a) "Ensordarse, sor egin" Lcc. b) "Encantar, arritu, sorgindu, sorregin" Lar. "Hechizar", "entorpecer" Ib. "Beldur gaitzez, arpaz sor egina, stupéfié par une peur horrible, engourdi par la crampe" H. c) "Sor egin nintze, me hice el sordo" LE-Ir.
azpisarrera-2
SOR-SOR, SOR-SOR-SOR (Con reduplicación). "Sor-sor(-sor) eon, estar con un dolor sordo (v. gr. una muela)" Iz ArOñ.
azpisarrera-3
SOR ETA GOR (EGON, GELDITU...). "Atolondrarse, sor eta gor gelditu" Añ.
Emendik [dator] sor eta gor egiñik geratzea bekataria. AA III 501. Nola da premia ihardestea Jaunaren deiari? Orai arte bezala sor eta gor egonez? Dv LEd 230. Eta ni, hanbat ikharatzeko aria dudana, sor eta gor nago! Ib. 254 (Cb Eg II 143 nago sorturik). Ni ez nintzan / sor ta gor gelditu: / negar egin neban. Gand Elorri 126.
azpisarrera-4
SOR ETA GOR HANDIZ.
Arima au berriz, sor ta gor aundiz, / ots eta urduri gabea. "Serena y recogida" . Gand Elorri 53.
azpisarrera-5
SOR ETA GOR EGIN, GOR ETA SOR EGIN. Hacerse el sordo.
Bekhatoreak bere burua gor eta sor egiten du, geroko bere eginbidea luzatzen du. Ax 555 (V 355). Ezegattik be ez jaramonik egin beronen berbai; ezer esan badaitsube sor-ta-gor egin zakijoze. Otx 89.
azpisarrera-6
SOR ETA LOR (V ap. A, que cita a FSeg). "Sor eta lor gelditu, quedarse estupefacto" A.
Lagunabar guzia sor eta lor gelditu zan. Etxde JJ 96. Itz oiek entzunda, Piarres sor ta lor gelditu zen. Ib. 70. Franzis sor ta lor gelditu zen, gorri gorri eginda, zer erran etzakiela. Izeta DirG 121.
azpisarrera-7
SOR ETA SOR. "Arrebatarse, enajenarse de sentidos, sor eta gor geratzea, gelditzea" Lar. "Atolondrarse" Ib.
azpisarrera-8
SORREAN. "Sorrean dirua euki (V-m), tener dinero en abundancia, no debe confundirse con zorrean 'en deuda, al fiado'" A.
azpisarrera-9
SORRIK (Estar) torpe, poco ágil.
[Ekusan] bere martitz edo soldadubak sartu-barri legez sorrik eta urduriturik egozana. Astar II XII.
azpisarrera-10
SOR-SORREAN (V-gip, G-to-bet-nav, AN-gip, Sal, R ap. A). Ref.: A (sor); Iz ArOñ. "Estar ignorante (de lo que pasa, por no recibir malas noticias)" A. "Sor-sorrian" Iz ArOñ (sin trad.).
azpisarrera-11
XOR. (Forma con palat. expresiva). a) "Xorra, distraído. Gu(r)e Rita oso xorra da (G-to)" Or Eusk 1926, 44. "Xor egon, estar descuidado, atontado" Or ms. (ap. DRA).
Zutik eta gogo-ernari zegoen neska xorra. 'Inattentive'. Or Mi 103. Obe genuke Zu suma gogo, zentzu, denekin; / baiña barren erdi-xorrak laguntza du batekin. "Letargo a medias". Or Poem 545. Ez nengon xor, ez, Zurekin nengon gogo betean. "Adormecido". Ib. 545. Nik ukan nitun biotz-eragiñik legunenetan 'Iesus' atera zitzaidan oiurik maizena, naiz ernai naiz xor nindagola. Or QA 175. Zerk egiten du [...] kristau zintzo bat otoitz bikain ortan sartu-berri artan oinbeste kezkatzea: xor ote nago? Erdi-loan ote nago? Ib. 131.
b) Estúpido.
Zirtzillok, ezaguera iritxi! Xorrok, senera etorri! Ol Prov 8, 5 (Dv zoroak, Ker tentelok, BiblE zentzubakook).
b) --Gajua kolerekin jun zan... --Xorraren batalloira? --Il zan ta. (Interpr?). Sor Gabon 58.
sor
<< serbitu 0 / 0 tranpatxo >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper