Harremana

    OEH - Bilaketa

    752 emaitza pare bilaketarentzat

    Sarrera buruan (20)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    ilaun.
    etimologikoa
    Etim. Para su posible relación con rom. vilano, milano, v. SHLV II 511s.
    sense-1
    I. (Adj.).
    azpiadiera-1.1
    1. (ill- G-bet, AN, L; Lar, Lcq 43, H; -lh- L, BN, S; Dv→A, H; -llh- Urt I 21), ilain (-lh- S; Lh, H (-lh-)), ulhain (H (S)) Ref.: A (illaun); Lh (ilain, ilhaun) .
     Inútil, vano, insustancial; efímero, leve, ligero. "Ser uno un badea, ser inútil, illaun, gelbera, ezereza " Lar. "Es un ave fría este hombre, gelbera da, illauna " Ib. "(Adj.), [...] pusillanime, sans vigueur, sans énergie. Su ilhauna, feu sans force" Dv. "Inerte. Gorphutza gauza ilhauna, hila bezala da lotan, le corps, chose inerte [...]. Sans activité, lent. Langile ilhauna, ouvrier sans activité, sans force, sans résistance à la fatigue. Sans force, sans énergie morale [...]. Chose de rien, sans valeur aucune" H. " Ilain: 1.º frêle, 2.º éphémère; 3.º estropié; 4.º vil; 5.º vain, inutile" Lh. "Fade. Hau da salsa ilhauna! Ah! la sauce fade!" Ib. Tr. Documentado en Etcheberri de Ziburu, Gasteluçar, algunos autores septentrionales (no suletinos) de los ss. XVIII y XIX, Barbier y autores meridionales modernos.
    Lurreraiño belhauna / gero plega eta ezagut, nola aizen illhauna. EZ Man I 9. Iauna, / arren, othoi adi zazu kreatura illhauna. Ib. II 124. Plazer ilhaunek darotate / bihotz gustia xarmatzen. Gç 103. Zure bertuteta flako eta illhaun egonen da. He Gudu 86. Aithortzen dugu flakoak, ilhaunak garela. Mih 7. Naizen bezalako ilhauna, graziarik puxantenaren beharretan naiz. Ib. 17. Gure fedea ilhaun deno, gure amodioa ere hala izanen da. JesBih 22. Eztire beraz fableak gauza illhaun eta funtsgabeak. Gy VII (v. tbn. VI). Eta hori, [...] atsegin ilhaun batengatik? Dv LEd 112. Naizen ilhaun ez-deusa, ez dakit zuretzat nola egin. Ib. 132. Phentze horietako belharra ilhauna eta tzarra bada. Dv Lab 110. Adar mehe, malet, ilhaun. Ib. 360. Budak egin ditu gizon hits, ilhaun eta basak. Hb Egia 66 (v. tbn. Esk 191). Horren sainga ilhaunari / [...] ziren irriz ari. Zby RIEV 1909, 103. Begi ilhaun eta matatu batzu. Barb Sup 124. Oial ilaun. 'Lienzo leve' . Ldi BB 122. Ain illaun, gorputz xâr! 'Puedes ser tan leve' . Ib. 86. Badakigu psykhon teoria ilaun xamarra dela. Mde Pr 339 (v. tbn. HaurB 91). Illaun eta jaio. 'Ligero y elegante' . Gand Elorri 93. Ikuspide au illauna (efímero) zen noski. Etxde Egan 1961 (1-3), 83. Inguma illaun ta ariñak. Erkiag BatB 35. Odei illaun zirin. Ib. 110. Zonbat lerro ilhaun, nardagarri, hatsik gabeak. Lf ( in Zait Plat XV ). Abots illaun. NEtx LBB 269. Zenbait aztarren hutsal eta ilaun besterik utzi gabe. MIH 282. (375 hutsala eta ilauna) Ez da inoiz izan zenaren itzal ilaun baizik. MEIG VII 176. Zoko galduetan barreiu dabiltzan iratxo ilaunak. MEIG VI 182.
    azpiadiera-1.1.1
    Illhaunak dakhartzak arrazoiñak oro.Gy 260.
    azpiadiera-1.1.2
    " Ogi ilhauna, blé chamois, barrenean mamirik eztuena" SP A: "(Espiga) huera". Cf. infra (II, 2).
    azpiadiera-1.2
    2. " Ilhaun, ennuyeux. Var. de iraun " Lh. v. ilaungarri (3).
    sense-2
    II. (Sust.).
    azpiadiera-2.1
    1. (AN-erro, BN-baig, -lh- BN, ill- G-to, AN-larr; -lh- SP, VocBN, Dv, H (+ ill-)), ilain (R; ilhaiñ S (+ ilhañ); ilhañ Gèze, Dv (S); H (ilhain S)), ulhain (H (S)), ulhan (S; Hb), ilagin (Lh) Ref.: A (illaun, ilain); Lh (ülhan); Lrq (ilhañ); Asp Leiz (illaun); Iz To (illauna); Satr VocP (ilaun) .
     Pavesa. "Flammèche qui sort du charbon éteint" SP. "Poudre ou cendre légère [...]" VocBN . "Ceniza blanca que se forma sobre los carbones" A. Sg. el ed. en LE Doc hay illaun con el sentido de 'residuo efímero, ceniza, zaborra'.
    [Sutegian] berehala ikhatzak ilhaunez estaltzen baitira. Ax 325 (V 215). Naiz ere diren erre, / Aizatü ilhañak ere, / Piztüren ixtantian. VocBN 209. Ilhaunaren pare suntsitzen dire beren asmu guzien erdian. Dv Imit 9 (ap. A). Ezagutzen [dut] hemengo onak lasto-ilhaun batzu direla. Dv LEd 156. Lür hunek behar ziala erre ilhaiñak bezala. CantS 4187. (v. tbn. otro ej. en la misma pág.) Erhauts bedi, bilhaka bedi ilhaun, khe. JE Bur 42. Sutara botatzen badezu [...] auts eta illaun biurtzen da. JBDei 1919, 363. Gorputza illaun bezala biurtzen zaie, pisua galdurik bezala, geroko zerutarren antzera. Or QA 178.
    azpiadiera-2.1.1
    "Morceau d'étoffe, drap, toile brulé, non désagrégé qu'on a étouffé durant sa combustion. Les fumiers l'enferment en un étui de métal et l'allument au briquet. Ilhauna phitz ezazu, allumez votre briquet" H.
    azpiadiera-2.2
    2. (AN-ulz-erro; -lh- SP A, VocBN, H) Ref.: A Apend (ilaun); Iz Ulz (illaune) .
     " Ogiak ilhaun hainitz du, le bled en a beaucoup de chamois" SP (→) A. "Poussière et pellicule qu'on sépare au moyen du vent du grain en le nettoyant" VocBN . " Ilaun, residuo de cascabillo de trigo; residuo de trigo (AN-ulz-erro)" A Apend. " Illaune, el polvo que queda mezclado con el trigo al separar la paja" Iz Ulz.
    Zénbat agótz, zenbat iláun kristiandádean, ta apénas dibisa daizke gránoak! LE in BOEanm 206. Aizeratukoduéla bere eulzia, ta gránoak bere granerorá, agótzak edo ilaunak surá. "Paleas" (Mt 3, 12). LE Doc 178.
    azpiadiera-2.3
    3. (ill- G, AN; Lar, Lcq 43, H; hilaun L-ain, ilhaun L, BN), ileun (G-bet), ilhañ (S) Ref.: A (illaun, illeun); Lrq (ilhañ); Iz To (illauna) .
     "Tamo" , "borra", "floxel", "lanilla" Lar. "Desmotar, quitar las motas al palo, [...] illaunak, altsiak oialari kendu " Ib. "Hilo de pita, ari txit mea, pitaren illaunaz egin oi zana " Ib. "Tamo, suciedad que se produce en las lencerías" A. " Illeun: 1.º (?), vellón de ganado lanar que sirve para hacer colchones, almohadas, et.[...] 3.º (G-bet), pelusa" Ib. " Illauna, lanilla" Garate Cont, RIEV 1949, 359.
    Aizeak [...] airean jira-bira oi darabiltzkien geldo illaun, ta litxen antzekoak. Izt C 6. Adiskide artean ez berunezko baizik illaunezko tiroa bear dala uste izaten dute askoek. Ldi IL 92. Eskale gaixo onek bost illaun iretsi du. "Bien de residuos de lino" . Or Eus 357. Artille illaunik ere ezta. 'Flocons de laine' . Ibiñ Virgil 77.
    azpiadiera-2.3.1
    " Illeun: [...] almohada hecha de vellón" A.
    azpiadiera-2.4
    4. " Illaun (G-to, L-ain), bozo" A.
    Surpean illauna / dan-ezkeroztik, / gizonak burua / yare bear dik! Ldi UO 33.
    azpisarrera-1
    ILAUN-ERRAUTS (-lh- L, BN, S). Ref.: A; Lh. "Tamo" A. "Poussière de bale et de fétus" Lh.
    azpisarrera-2
    ILAUNIK (Estar, etc.) impotente, inútil.
    Gu hemen ilhaunik haur flako batzu / mundupetik zuri oihuz gaudetzu. Zby RIEV 1908, 415.

    ilaun

    ilaun
    << ihauska 0 / 0 ile >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper