Harremana

    OEH - Bilaketa

    260 emaitza pagatu bilaketarentzat

    Sarrera buruan (7)


    Sarrera osoan (253)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    txoil.
    sense-1
    1. (G, AN ap. A ; Lar, Añ (AN), A Apend), txoi .
    (Con adj. o adv.). Muy, completamente. "Muy, partícula de superlativo" Lar, Añ. "Enteramente, en absoluto. Txoil pollita (G-to), muy lindo" A. " Txoil andia, txoil ederki, muy grande, muy hermoso" A Apend. En AxN se explica guztiz (384) por txoil. v. txoilki, xoil, GUZTIZ. Tr. Documentado en textos alto-navarros desde mediados del s. XVIII. Lo emplean tbn. Echagaray y algunos autores guipuzcoanos modernos.
    Bere ondasunak izanduzire txoil andiak. LarraSerm 59s. Txoil ajolagábe dá deskuidatzen déna garbitzeas [...] bere arima. LE Prog 106. [Mia] txoil suélto usteunte zenbaiték. Ib. 110. Txoil ongi inen lúke. Ib. 98. Maitatzendút txoil gogótik ene biótz guziaréki. LE Ong 44r. Nere kulpaz, nere kulpaz, nere kulpa txoil andiaz. Añ CatAN 69. Birjiñe txoil Prudenta. Birjiñe Onragarrie. Ib. 78. Nere alaba dauka demonioak txoil kruelki atormentatuik . EvAN Mt 15, 22 (Lç, Ur (G) gaizki, He hagitz, TB gaistoki, Echn gogorki, Dv gaixtoki ). Iruñeko Obispo txoi argiaren agindez. (In Legaz I ). Kanta eta dantzako / soñu egokia, / zerade, zortzikoa, / biotz pozgarria: / txoill eder, kutun eta [...]. Echag 268. Señora onen odol txoll garbiyatik. (1863). Otag ( in BOEans 644 (catecismo escrito en el habla de Irun) ). Berdiñeza txoil aundia izango da autatuen eta galduen gorputzen artean. Inza Azalp 111. Xamurra izan zait txoil aren begirada, ta guztiz berria. Txill Let 32. Pena da bertso horiek ez txoil berriak izatea, lehen aldiz argitaratuak esan nahi dut. MEIG I 250.
    azpiadiera-1.1
    Izandu zuen ainberze dolore, eze negar egin baizuen txoil anitz (Munarriz, s. XVIII).FLV 1989, 123.
    azpiadiera-1.2
    Ez bainintzen ofizioz ez txoil ikasle eta ez txoil irakasle; bai, agian, bien erdiko. MEIG IV 111s.
    azpiadiera-1.3
    (Con verbo). Completamente, del todo. " Txoil ez, no del todo" A Apend. . " Lana txoil bukatu gabe utzi dugu (AN-gip); egualdiak txoil aldatu dira (AN-gip); bukatu duzu lana? oraindik txoil ez (AN-gip); amabiak txoil ez dira, pixkot falta da (AN-gip); ordu bata ez da txoil oraindikan (AN-gip); ordu bata al da? oraindikan txoil ezta (AN-gip)" Gte Erd 274s.
    Txoil edo txit urrunduko zara zere Jaunaren kastiguetatik; irabaziko dezu zuk zerua. Mb OtGai I 106. Zeñera juaten diren Jaungoikuaren graziyan iltzen direnan animak, txoll pagatu gabe bere pekatubak gatik. (1863). Otag ( in BOEans 644s (catecismo escrito en el habla de Irun) ). [Burnia] an labratuz, mundua / txoil bai dago ornia. "Se ha abastecido todo el mundo" . Or Eus 212. Baneukan nik bere erretratu osoa ta au guzia txoil azterturik. Txill Let 34. Aize-txistua bizitu ta itsasoa txoil nastu zan. Anab Poli 61. Burruka au txoil bukatu baño lentxeago [...]. Salav 96. Ta aora ezkerreko eskua eramanaz, ortzak txoil alde-egin gabe, [...]. "Porque no se le acabasen de salir los dientes" . Berron Kijote 202. Txoil ebaindua ta xeetua, asto gaiñean eziñ egonik. "De puro molido y quebrantado" . Ib. 68. Oteitzak gure artean erein zuen hazi gaiztoa ez da nonbait txoil galdu. MEIG II 96. Ez dituzke [...] gogoak eta asmoak burutzeko bidean ikusiko hurrengoen egitez. Ez, bederen, txoil eta erabat. MEIG VI 185. Gerra aurrekoen [...] errainu zirudiena txoil bestelakatua ikusi dugu azkenean. MEIG IV 128.
    azpiadiera-1.3.1
    "(En lo) mucho y en lo poco, naiz asko naiz gitxi danean, bai txoil bai hurrensu " Lar. "(En lo) poco y en lo mucho, txikian ta andian, bai hurrensu bai txoil " Ib.
    azpiadiera-1.4
    (Añ (AN)→A) .
    (Con comparativo). "(Mucho) mejor, [...] (AN) anitz obea, txoil obea " Añ.
    sense-2
    2. (Añ, Izt 112v).
    "Solamente, [...] (AN) txoil " Añ. v. soil (II, 2), xoilki (2).
    sense-3
    3. "(G, AN), puro, simple, neto, mero" A. v. soil.
    Itzi eiozuela, joranei naiak lez, / --ezpan txoillon betiko ainbat irribarrez--, / murkil daizala zeugan, zoratu bearrez. Gand Elorri 127.
    azpisarrera-1
    TXOILEN TXOIL. Completamente, enteramente.
    Ikusten zinduelarik zure burua txoillen txoil billusurik ainberze jenderen aurrean. (Ibero, s. XIX). FLV 1988, 151.
    azpisarrera-2
    TXOIL GUZIZ. Completamente.
    Akaba zágun erratearéki, kuidatu bear déla txoil guzis bekaturik bateréz egitetík. LE Prog 114.

    txoil

    txoil
    << txar 0 / 0 txoralda >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper