OEH - Bilaketa
260 emaitza pagatu bilaketarentzat
Sarrera buruan (7)
Sarrera osoan (253)
- absoluzio
- aditu
- ahal
- aise
- aitona
- aitzineko
- akuiluka
- alazankoa
- albaraka
- alkantzatu
- altarazio
- 3 amanda
- amets
- amolatu
- ankas
- antolamendu
- antsikabetasun
- antzutu
- apaingura
- apopilotza
- arabera
- arbutz
- ardit
- argitaratu
- 1 arta
- 1 arte
- 1 aski
- asun
- atalondo
- 1 aumentatu
- auzoko
- azken
- 3 azpa
- 1 ba-
- 1 baita
- baizen
- bakatu
- banatu
- barkatu
- baserritar
- bazka
- 1 bazkatu
- bederatzi
- begiratu
- behar
- behar izan
- behin
- bekatu
- bele
- bendizio
- benefizio
- bengatu
- 1 bera
- bermatu
- bermego
- berrogei
- berrogeira
- betiraun
- bidegabe
- bigoroski
- bihurkunde
- billete
- borondate
- 1 boto
- broma
- bukatu
- buxer
- denbora
- deretxo
- deskalabratu
- detxematu
- diru
- doi
- 1 ederki
- edo
- 2 egun
- 1 ehun
- 1 ele
- enpaztu
- enulkeria
- epe
- erantzun
- 1 erdi
- erein
- errabia
- 1 erreal
- erremedio
- errenta
- errieta
- eskot
- ezer
- ezerezkeria
- fuera
- gabon
- gaizki
- gaiztakeria
- gaizto
- galtzagabe
- ganadu
- garaitu
- garesti
- garraiatze
- 1 garraio
- garrazki
- 1 gaziki
- gehi
- gezur
- goren
- 1 hain
- hainbat
- 1 hala
- halako
- hamarren
- hamarrendu
- haragi
- harpide
- 1 hartu
- 1 hartze
- hartzedun
- hartzeko
- hartzekodun
- hau
- 1 hede
- heriotza
- herri
- hilabete
- hoben
- honenbeste
- honezkero
- hornitu
- iake
- ibili
- inozente
- insulto
- irentsi
- iritzi
- isun
- itxuragile
- izan
- 1 izartu
- jakintsu
- jan
- jaun
- justamente
- kanpo
- kargatu
- 6 katxo
- 1 keta
- kexa
- kitatu
- kobradore
- kondenatu
- konfit
- konplitukiro
- konpunzio
- kontribuzio
- 1 kontu
- kontzeju
- kostu
- kotizazio
- kriantza
- kulpadun
- kuota
- lanegin
- lapur
- larru
- lañeza
- lehen
- lepazuri
- libre
- lizentzia
- lore
- lotsagabetu
- majo
- 1 mandatu
- marabedi
- markes
- menstu
- merkatari
- multa
- nahi izan
- noble
- nola
- norbait
- nozitu
- 1 on
- ondu
- ongile
- ordain
- ordaindu
- ordeko
- oso
- otordu
- otxin
- pagarazi
- pakatu
- pakhutu
- paratu
- 1 pare
- parte
- partzoneria
- patente
- patrika
- patu
- pazientzia
- pelat
- pena
- 2 petxa
- petxero
- 1 pijo
- 1 porru
- 2 premiatu
- proklamazio
- 1 puru
- saltsa
- samintasun
- San
- sari
- sarrarazi
- satisfatu
- seira
- sekula
- 1 sisa
- soldata
- sueldo
- tenore
- testigu
- toreatu
- tributu
- 1 txantxa
- txar
- txoil
- txoralda
- ugasari
- 1 urte
- xukatu
- xuritu
- xuxenbide
- 1 zanga
- zentsu
- zer
- zerbaixka
- zeresan
- zezen
- zintzo
- 1 zirri
- 1 zor
- zordun
- zor izan
- zorrale
- zubi
- zuhil
- zuzen
goiburua
betiraun.
sense-1
1.
(Lar, Añ) .
(Adj.). "Eterno" Lar. "Censo perpetuo, zenso betirauna, iraugeldi betikoa " Ib. "Perpetuo" Lar, Añ. "Perenne" Añ.
Horra bada gure lothura ongi zimendatua, eta Jainkoak berak egin duenaz geroz, badut espartzu bethirauna izanen dela. Birjin 86. Esanik dala gustiz alsu edo poderosua, dinogu dala beti betikua; betirauna edo eternua, neurrialeza edo neurtu ezin leitekiana. Astar I 33.
(Adj.). "Eterno" Lar. "Censo perpetuo, zenso betirauna, iraugeldi betikoa " Ib. "Perpetuo" Lar, Añ. "Perenne" Añ.
Horra bada gure lothura ongi zimendatua, eta Jainkoak berak egin duenaz geroz, badut espartzu bethirauna izanen dela. Birjin 86. Esanik dala gustiz alsu edo poderosua, dinogu dala beti betikua; betirauna edo eternua, neurrialeza edo neurtu ezin leitekiana. Astar I 33.
sense-2
2.
(Añ, A),
beti-iraun. (Sust.).
Eternidad. "Perpetuidad" Añ. "(V), eternidad" A (cuya fuente son seguramente textos literarios vizcaínos). Cf. Ur Carta a Bon BAP 1954, 264 (15-1-1858): "Creo, pues, que deberá en el bascuence de Guipuzcoa y Vizcaya [decir] de uno de estos modos: "in saecula", betiraunetan, o betiko iraunetan, o gizaldietan o gizaldien gizaldietan. Creo que el primero, que es betiraunetan, corresponde mejor a mendeetan". Tr. Documentado desde principios del s. XIX en textos vizcaínos; en el s. XX tbn. lo emplean algunos autores guipuzcoanos. En DFrec hay un 1 ej.
O memento ikaragarria, zeinetarik dago eskegirik dindilaka betiraun guztia! Añ EL1 28. Erreko nabe laba gori onetan betiraun guztian. Ib. 57 (EL2 65 beti ta beti erretan eukiko nabe). Aurrez aur ifinten jako betirauna edo eternidadea. Ib. 26. Opa deusku sekulako gloria [...] ta betiraun guztiko bere laguntzan gu eukitea. Añ MisE 43. Juan zan betiraun guztirako. Ur MarIl 12. Betiraun edo eternidadiagaz neurtu ezkero denporia. Ib. 23. Ze pena andija izango litzatekian ementxe belaunikoturik egotia beti iraun edo eternidade guztijan! Ib. 43. Jatsi zan infernura, nun eukiko daben bere bizileku zoritxarrekoa betiraun guztian. Itz Berb I 135. Orduan emoniko epaia da aldatuezingarria, beti iraunekoa. Itz Azald 37. Orrelako gozotasunetan sartua zegonak, egonaldi aietatik nekez edo negarrez ere, eta bertan betiraunerako bizitzeko goguarekin irtetzia, ezta arritzeko gauza. JBDei 1919, 269. Ona, betiraun naiez, Jainko gosez nabil! Laux BBa 128. Atzo ta gaur-ik, naiz gerokorik, / ez du zeruak bereizten. / Betiraunetik une berean / nabari dizut dena-den. SMitx Aranz 169. Zelaia pozarren. Elorri ondua, / zokondo latzeko betiraun laburtxu gozotan. Gand Elorri 111. Elurpean lo / dagoen lurra, / illobi aundia ote? / Ire ezurrak betirauneko / arnasez iraun-azteko / maindirepea dala uste. NEtx LBB 263. Gau ilunaren begian, / odol urteen buruan, / betiraunaren atean, / gudarien adar galdua / zurintzen dago lurrean. Azurm HitzB 38. Uste dot badogula / betiraungo lana, / batzuk illagaitikan / libre beste dana. Ayesta 113.
Eternidad. "Perpetuidad" Añ. "(V), eternidad" A (cuya fuente son seguramente textos literarios vizcaínos). Cf. Ur Carta a Bon BAP 1954, 264 (15-1-1858): "Creo, pues, que deberá en el bascuence de Guipuzcoa y Vizcaya [decir] de uno de estos modos: "in saecula", betiraunetan, o betiko iraunetan, o gizaldietan o gizaldien gizaldietan. Creo que el primero, que es betiraunetan, corresponde mejor a mendeetan". Tr. Documentado desde principios del s. XIX en textos vizcaínos; en el s. XX tbn. lo emplean algunos autores guipuzcoanos. En DFrec hay un 1 ej.
O memento ikaragarria, zeinetarik dago eskegirik dindilaka betiraun guztia! Añ EL1 28. Erreko nabe laba gori onetan betiraun guztian. Ib. 57 (EL2 65 beti ta beti erretan eukiko nabe). Aurrez aur ifinten jako betirauna edo eternidadea. Ib. 26. Opa deusku sekulako gloria [...] ta betiraun guztiko bere laguntzan gu eukitea. Añ MisE 43. Juan zan betiraun guztirako. Ur MarIl 12. Betiraun edo eternidadiagaz neurtu ezkero denporia. Ib. 23. Ze pena andija izango litzatekian ementxe belaunikoturik egotia beti iraun edo eternidade guztijan! Ib. 43. Jatsi zan infernura, nun eukiko daben bere bizileku zoritxarrekoa betiraun guztian. Itz Berb I 135. Orduan emoniko epaia da aldatuezingarria, beti iraunekoa. Itz Azald 37. Orrelako gozotasunetan sartua zegonak, egonaldi aietatik nekez edo negarrez ere, eta bertan betiraunerako bizitzeko goguarekin irtetzia, ezta arritzeko gauza. JBDei 1919, 269. Ona, betiraun naiez, Jainko gosez nabil! Laux BBa 128. Atzo ta gaur-ik, naiz gerokorik, / ez du zeruak bereizten. / Betiraunetik une berean / nabari dizut dena-den. SMitx Aranz 169. Zelaia pozarren. Elorri ondua, / zokondo latzeko betiraun laburtxu gozotan. Gand Elorri 111. Elurpean lo / dagoen lurra, / illobi aundia ote? / Ire ezurrak betirauneko / arnasez iraun-azteko / maindirepea dala uste. NEtx LBB 263. Gau ilunaren begian, / odol urteen buruan, / betiraunaren atean, / gudarien adar galdua / zurintzen dago lurrean. Azurm HitzB 38. Uste dot badogula / betiraungo lana, / batzuk illagaitikan / libre beste dana. Ayesta 113.
sense-3
3.
(Añ),
betirain (Casve) .
(Verbo). "Subsistir, permanecer: (c.) iraun, betiraun " Añ. "Perpétuer (se)" Casve. v. betiraundu.
Asia, Afrika, Europak, badaramate erromatar uztarria, baño Hispaniako bazter urrutietan, berari zor diona pagatu eta eman gabe, dierri txiki bat batek bakarrik betirauten du. Camp EE 1882a, 35.
(Verbo). "Subsistir, permanecer: (c.) iraun, betiraun " Añ. "Perpétuer (se)" Casve. v. betiraundu.
Asia, Afrika, Europak, badaramate erromatar uztarria, baño Hispaniako bazter urrutietan, berari zor diona pagatu eta eman gabe, dierri txiki bat batek bakarrik betirauten du. Camp EE 1882a, 35.
betiraun
-
betiraun....
-
1. (Lar, Añ) . (Adj.). "Eterno" Lar. "C...
-
2. (Añ, A), beti-iraun. (Sust.). Eterni...
-
3. (Añ), betirain (Casve) . (Verbo). "S...
<< berrogeira 0 / 0 bidegabe >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
