OEH - Bilaketa
49 emaitza pagadi bilaketarentzat
Sarrera buruan (2)
Sarrera osoan (47)
- aberats
- adaburu
- adats
- alantxerik
- aldi
- arnasa
- 1 arte
- atsedendu
- babes
- bagadi
- bai
- bai-
- barruti
- bero
- beso
- bete
- betizu
- dardarazi
- edergarri
- edozenbat
- goien
- haiek
- harizti
- hausnarka
- 1 inausi
- irabazi
- mailubi
- 1 malkar
- malkarpe
- moztu
- 1 murgildu
- orraztu
- pagadei
- pagardoi
- pagodei, pagodi
- pagori
- paradisukoi
- pinu
- sakosta
- salbazio
- 2 sarri
- 1 sasi
- sastraka
- zelaigune
- zerikusi
- zuhaitz
- zurrut
goiburua
1 murgildu.
tradizioa
Tr. Documentado en autores meridionales (y en Mirande) desde mediados del s. XVIII. En DFrec hay 32 ejs. de murgildu, meridionales. La forma de part. murgil se encuentra en algunos autores del s. XX, como Orixe (Eus 370), Gaztelu (MusIx 85) y N. Etxaniz (LBB 245).
sense-1
1.
(V, G; Lar, Dv (G), H),
morgildu (H),
morgoildu (H)
Ref.:
A;
Elexp Berg (murgilddu)
.
Sumergir(se), zambullirse; hundir(se). "Chapuzar" , "sumergir", "zabullir" Lar. v. MURGIL EGIN; hondatu.
Nere pekatuen denboral gaisto onek murgildu ta onda ez nazala. Cb Eg II 52. Murgildu edo mus eginik uretan, dendatu zan arrapatzera. VMg 6. Pekatuzko itxasoan murgildu ziranak. Ant ZerBid 21 (ap. DRA). Ontzia iñoiz murgilduz iñoiz gaiñeratuz onontza dator. Or Mi 147 (v. tbn. Aitork 385). [Ibaiaren] altzuan murgildu baita neska liraña. Laux BBa 72. Ur-ontzitxoan murgildu [txoria] . Ldi BB 30. Itxaso asarre onetan, bein murgildu, gero azaleratu, ez galduko bai galduko. Ibarg Geroko 46. Parafin urtuzko ontzi bero batean murgil zedin [eskua] . Mde Pr 331s. Aren agintariak Itxaso-Gorrian murgilduta dauntza. Ol Ex 15, 4 (BiblE murgildu; Urt ondoratu, Dv, Ker it(h)o, Ur, Bibl hondatu). Eguzkia Otoioren atzean ostendu eta itsasoan murgildu zala. Erkiag Arran 46. Adiskide ustekoak murgildu zuen putzutik ateratzen badu. MEIG I 183.
v. tbn. Aran SIgn 211. Ag Kr 209. TAg Uzt 40. JMB ELG 80. Etxde JJ 207. Akes Ipiñ 30. Anab Poli 106. Zait Plat 119. Gand Elorri 149. Ibiñ Virgil 92. Etxabu Kontu 194.
Sumergir(se), zambullirse; hundir(se). "Chapuzar" , "sumergir", "zabullir" Lar. v. MURGIL EGIN; hondatu.
Nere pekatuen denboral gaisto onek murgildu ta onda ez nazala. Cb Eg II 52. Murgildu edo mus eginik uretan, dendatu zan arrapatzera. VMg 6. Pekatuzko itxasoan murgildu ziranak. Ant ZerBid 21 (ap. DRA). Ontzia iñoiz murgilduz iñoiz gaiñeratuz onontza dator. Or Mi 147 (v. tbn. Aitork 385). [Ibaiaren] altzuan murgildu baita neska liraña. Laux BBa 72. Ur-ontzitxoan murgildu [txoria] . Ldi BB 30. Itxaso asarre onetan, bein murgildu, gero azaleratu, ez galduko bai galduko. Ibarg Geroko 46. Parafin urtuzko ontzi bero batean murgil zedin [eskua] . Mde Pr 331s. Aren agintariak Itxaso-Gorrian murgilduta dauntza. Ol Ex 15, 4 (BiblE murgildu; Urt ondoratu, Dv, Ker it(h)o, Ur, Bibl hondatu). Eguzkia Otoioren atzean ostendu eta itsasoan murgildu zala. Erkiag Arran 46. Adiskide ustekoak murgildu zuen putzutik ateratzen badu. MEIG I 183.
v. tbn. Aran SIgn 211. Ag Kr 209. TAg Uzt 40. JMB ELG 80. Etxde JJ 207. Akes Ipiñ 30. Anab Poli 106. Zait Plat 119. Gand Elorri 149. Ibiñ Virgil 92. Etxabu Kontu 194.
azpiadiera-1.1
(Part. en función de sust.).Ahogado.
v. 1 ito.
Murgilduen krisallu zurbil ikaratietatik. 'Noyés' . Or Mi 65 (v. tbn. 64).
Murgilduen krisallu zurbil ikaratietatik. 'Noyés' . Or Mi 65 (v. tbn. 64).
azpiadiera-1.2
(V-gip),
murkildu.
Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg (murgilddu).
(Fig.).
"
Korputz et'arima murgildu zan autu artan
"
Etxba Eib.
"
Liburu artian murgildduta bizi da
"
Elexp Berg.
Eziñesan-alako gozotasunez anima ase ta murgildurik. Aran SIgn 12. Badu an, nik uste, olerkariak naiko non murgildu ta non ikasi. Markiegi ( in Ldi IL 9 ). Iberia osatzen duten erriak azkatasunean, aurrerapenean eta asetasunean murgilduko dirala. EAEg 30-12-1936, 681. Yainkoagan murgildurik gaudela. Or QA 98. Gogoeta sakon zailetan murgildua iduri. Mde Pr 138. Maitakerizko irritsetan atsegiñez murgildurik. Etxde JJ 267. Jainkoaren ikustean murgilduko gerala. Vill Jaink 139. Griña txarretan murgildurikan. Olea 102. Gogarketa sakonean murgiltzen dira pizkaka pizkaka. Onaind STeresa 78. Erriko naste geienetan beti legez murgildurik. Gerrika 257. Bibliografia lanean zeharo murgildu baino lehen. MEIG IV 96.
v. tbn. TAg Uzt 74. Zait Sof 26. Txill Let 116. Osk Kurl 31. Ibiñ Virgil 25. Zendoia 125. Murkildu: Gand Elorri 127.
Eziñesan-alako gozotasunez anima ase ta murgildurik. Aran SIgn 12. Badu an, nik uste, olerkariak naiko non murgildu ta non ikasi. Markiegi ( in Ldi IL 9 ). Iberia osatzen duten erriak azkatasunean, aurrerapenean eta asetasunean murgilduko dirala. EAEg 30-12-1936, 681. Yainkoagan murgildurik gaudela. Or QA 98. Gogoeta sakon zailetan murgildua iduri. Mde Pr 138. Maitakerizko irritsetan atsegiñez murgildurik. Etxde JJ 267. Jainkoaren ikustean murgilduko gerala. Vill Jaink 139. Griña txarretan murgildurikan. Olea 102. Gogarketa sakonean murgiltzen dira pizkaka pizkaka. Onaind STeresa 78. Erriko naste geienetan beti legez murgildurik. Gerrika 257. Bibliografia lanean zeharo murgildu baino lehen. MEIG IV 96.
v. tbn. TAg Uzt 74. Zait Sof 26. Txill Let 116. Osk Kurl 31. Ibiñ Virgil 25. Zendoia 125. Murkildu: Gand Elorri 127.
azpiadiera-1.3
Introducir(se), quedar inmerso.
Eskua murgildu dizute illunpe artan, ta ona geroxeago liburu bat atzituta agertu. Ldi IL 76. Eliz-barruko illuntasunean murgildu baiño len. Etxde JJ 34. Gianetto murgildu zan bertan [belar legor-metan] . NEtx Antz 139. Ango pagadi zabal aietan / ikusten dira murgiltzen. Uzt Sas 168.
v. tbn. TP Y 1934, 172. Txill Let 22. MEIG VII 123.
Eskua murgildu dizute illunpe artan, ta ona geroxeago liburu bat atzituta agertu. Ldi IL 76. Eliz-barruko illuntasunean murgildu baiño len. Etxde JJ 34. Gianetto murgildu zan bertan [belar legor-metan] . NEtx Antz 139. Ango pagadi zabal aietan / ikusten dira murgiltzen. Uzt Sas 168.
v. tbn. TP Y 1934, 172. Txill Let 22. MEIG VII 123.
azpiadiera-1.4
(V-gip).
Bucear. " Biar eban murgildutzia ibaixan bestekalderañok " Etxba Eib. " Uretan murgildute fuen zen (V-gip)" Gte Erd 225.
Bucear. " Biar eban murgildutzia ibaixan bestekalderañok " Etxba Eib. " Uretan murgildute fuen zen (V-gip)" Gte Erd 225.
sense-2
2.
(V-m, Gc ap. A).
Mojar(se), empapar(se). "Calarse" A.
Leiaka ari dira beren bizkarrak bustaldi luzeetan murgiltzen. Ibiñ Virgil 77.
Mojar(se), empapar(se). "Calarse" A.
Leiaka ari dira beren bizkarrak bustaldi luzeetan murgiltzen. Ibiñ Virgil 77.
sense-3
3.
"(G-goi), convencer"
JMB At.
sense-4
4.
Humillarse.
Biotz urrikaldu ta murgildua. "Humiliatum" . Or Aitork 115.
Biotz urrikaldu ta murgildua. "Humiliatum" . Or Aitork 115.
murgildu
-
1 murgildu. Tr. Documentado en autores m...
-
1. (V, G; Lar, Dv (G), H), morgildu (H),...
-
(Part. en función de sust.).Ahogado. v....
-
(V-gip), murkildu. Ref.: Etxba Eib; Elex...
-
Introducir(se), quedar inmerso. Eskua mu...
-
(V-gip). Bucear. " Biar eban murgildutzi...
-
2. (V-m, Gc ap. A). Mojar(se), empapar(s...
-
3. "(G-goi), convencer" JMB At ....
-
4. Humillarse. Biotz urrikaldu ta murgil...
<< moztu 0 / 0 orraztu >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
