Harremana

    OEH - Bilaketa

    2602 emaitza ou bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    berantetsi.
    tradizioa
    Tr. Documentado, desde Leiçarraga, en autores septentrionales y alto-navarros (incluido Mendiburu); en el s. XX también lo utilizan algunos occidentales. En cuanto a la distribución de variantes, berandetsi se encuentra en Mendiburu y en autores septentrionales de finales del s. XIX y principios del XX (alternando frecuentemente con berant- ); berandu etsi lo emplea Lizardi, y beranduetsi Lekuona. Hallamos además berauntetsi en unos versos de finales del s. XVIII cuyo autor (seguramente labortano) intenta reproducir el habla guipuzcoana, por lo que la var. podría ser facticia. En DFrec hay un ej. de berantetsi, septentrional.
    sense-1
    1. berantsi (AN-5vill), berandetsi .
    (Con objeto diecto). Pensar, considerar que algo se retrasa; impacientarse por la tardanza (de). " Beransten du etortzea (AN-5vill); amak semia berantetsi zian (S)" Gte Erd 280.
    Eta are Mesias handi hunen ethortea desir handirekin berant esten zutenak, Iainkoak manera oroz konfirmago litzanzat eman ukhan draue bere Legea skribuz. Lç Adv ** 3r. Errezibitu dugu plazer handirekin zuen hil hunen hogoieko letra zina [= zeina] berantetsirik, ordukotz eman baikindioen letra bat xaluparen iabeari. CartUrruñ 135. Baldin hil ondokotzat bada laudorioen loria, enaiz lehiatzen, erran nahi du, hil ondoan bederen izanen zela laudatua eta onhetsia, eta ordu artearainokoan etzuela berantesten bere laudorioa. ES 148. Adonias, Dabiten semerik zaharrenak, berantetsirik bere aitaren heriotzea, [...] gonbidatu zituen [...] erresumako lehenbizikoak, agian ezaguturen zutela erregetzat. Lg I 323. Herodesek berantetsi zituen Jesusen adoratzerat urrundik ethorri ziren erregeak. Ez zitzaion gogoratzen Jainkoak gibelatu zituela hel-araztetik haren ganat. Lg II 120. Zeruan Jesusen presenziaz gozatzea berantetsia duen arima batek. Mih 43. Jin bazira, jin zira, / Segür hunki jin zirela! / Erraiten deizüt berantetsi züntüdala. ChantP 166. Ongi berantetsirik lan horren hastea / ez diat errex yasan iragan urthea. Elzb Po 230. Noizpeit agertu zitzaioten izar berantetsi hura. Jnn SBi 15. Gora zare hegaldatu, / Uso garbi aratza: / Mundua duzu gaitzetsi, / Ikustea berantetsi / Aingeruen egoitza! Arb Igand 137.
    ( s. XX) Digula San Josepek berandesten hasia dugun aro ederra. Eskual 11-4-1913 (ap. DRA ). Etzaitela kexa: Hazpanadarrek ez zaituzte segurki berantesiko [sic] . Zerb Ipuinak 333. Bear dugu ba eskatu ta eskatu beti, ez aspertu eskatzeaz ta ez berantetsi eskatua. Inza Azalp 129. Baniak, etxekoek ez nezaten berantets. Zub 75. Baña Yon Sanduak ez al zekien bada, Yesus zala Yuduak berantesten zuten Mesia ura? Ir YKBiz 150. Xo! Sankristauak berantetsiak zituzte! Lf Murtuts 53. Euskalerria / zein gora zegon ondo dakian gizona / olaxe dago berantetsiten / lengoratzeko mugona. Atutxa Mugarra (ap. DRA). Espos maiteak, gaurko eguna zinuketen berantetsi; / bidak maitatuz geroztik elgar, bakarzka zendako bizi? Xa Odol 211. Adarraren soinu hori berantetsia zuen langile batek. Larre ArtzainE 95.     (S; O-SPAd SP, Urt I 161 y 383, VocBN, Hb, Dv, H), berentetsi (AN-ulz), berantsi (AN-gip), berauntetsi, berantetsitu (Foix ap. Lh). Ref.: A; Iz Ulz 426; Gte Erd 280; Izeta BHizt2. (Sin objeto directo). Impacientarse. "Berantestea, se fâcher de quoi l'on tarde" O-SPAd 883. "S'impatienter d'attendre, désespérer de voir arriver ou se réaliser quelque chose" VocBN. "Désespérer pour cause de retard" Dv. "Berantesteko, qui est à désespérer pour cause de retard. Ez da oraino berantesteko, il n'en faut pas désespérer encore" Ib. "1.º (B, L, BN-ciz, S, Sal), aburrirse, impacientarse. Berantetsiak gaudela (B), (sabed) que estamos impacientes de tanto aguardar. 2.º (Sal), parecerle a uno que es tarde" A. "Ta éz eldu te éz eldu te gure gizon oiek berént etsi zaudén" Iz Ulz 426. "N ik bereala beransten dut (AN-gip)" Gte Erd 280. "Non egon zara? Berantetsiek ginauden" Izeta BHizt2. Cf. VocNav: "Tardarse. En el sentido de impacientarse o inquietarse en la espera. Usase en expresiones como éstas: No te tardes si llego a deshoras (no te impacientes). (De uso casi general)";
    v. tbn. s.v. tardado.
    Ha, Iauna, utz-tazu aphur bat, igurikazu bertze aphur bat, ez lehia, ez khexa, ez berantets, sarri naiz zurekin. Ax 53 (V 34). Baitziñaraman bizia, / Langiturikan penaz, / Munduan berantetsia, / Hilzearen orenaz. Arg DevB 147. Azoteak eman naiez berandetsiak zeuden borreroak tiraka laguntzen ziotela. Mb OtGai II 351. Artan zebilzanak zenbait egunez geldirazi naiagatik, "ez, arren, berandetsiko lukee nere ait-am gaisoak". Mb IArg I 94s. Iya berauntetsiak gure parajetan. BertsZB 162. Idúki paziénzia: ez berantétsi; bérak dáki noiz ta nola. LE Ong 59v. Etzelaik ageri nai bezain laster, berantetsirik zeude (104). LE-Ir. Nindiagozün jarririk leihuan / Nuntik ikhusiren züntüdan / Esparantxa handi handitan; / Hoztürik eta berantetsirik / Juan nündüzün oherat tristerik. ChantP 300. Erran nahi baita, berantetsia zela noiz ethorriko zitzaion bere bizia Jesus Jaunarentzat emanen zuen oren maitea. Jnn SBi 132. Azkenean ethorri zitzaizkon aingeruak erratera, akhabatzera zohazkola lur huntako egun beltz eta luzeak, zeru guzia berandetsia zuela. Ib. 48. Iduri berantetsiak, noiz izanen den heien aldi, lerroan jartzeko. HU Aurp 220. Engoitik botoilaño hori harantxet berandetsirik dago norbeit. HU Zez 185. Beha gaude berandetsiak zer berri ekharriko darokun. Prop 1905, 42. Eta ez dugu berantetsi bear, eskatzen duguna nai bezin agudo ez bazaigu ematen. Inza Azalp 128. Dominixe berantetsirik zen. Const 40. Etxekoanderiak berantetsiak zaudelarik beren etxe aitzinean, zerbait gertakari itsusi igurikan eta herabean. Zub 43. Deus ez aditzen eta gosetuak, ihiztariak ethorri ziren berantetsirik. "Impatientés du retard". Barb Leg 131. Zoazte, zoazte lenbaitlen, gaxuok. Beranduetsiko dute, bestela, iratzebailleak. Lek EunD 30. [Verdunerat] deithu gintuzten beraz denboraren buruan. Ez dugu gordeko batere ez ginela berantetsiak. Zerb Gerlan 40. Tobias gaztearen burhasoak berantesten hasiak ziren. Zerb IxtS 63. Itzalgaizka zerbait asmaketan diardun norbait laisterka doanean, nerauk ere laisterka ibilli bearra dut, nire burua begiratzeko. Luzatuz berantetsi ezkero, ordea, aren asmoak burutu ta nereak porrot dagikete. Zait Sof 74. Elurte gaitzak botatzen baiditu [artzaiak] lenengoaz ahaztutzeko betarik eman gabe eta berantetsi baiño len, artaldeak beraka bidea artzen dute egugiro epelagoaren yoranez. Etxde JJ 25. Orain, ostera, oieratu, ta berantetsita narabilte milla asmaziok, eta milla kezkak naragite, pake zena batbatean ekaitz izugarri egiñez. Txill Let 36s. Noiz-nai ordue zen, berantetsiek ginauden. Izeta DirG 20. Pixkaren bat berandetsirik geunden noiz ikusiko plazaren erdian. MEIG III 75.
    azpiadiera-1.1
    + berandu etsi. (En otras construcciones verbales).
    Berantetsi didazu [= 'te he aburrido, (lector), te me estás poniendo impaciente'] gargero, ta noa eizkerarat. Arburu EEs 1916, 318. Dalako iztegi ori ez ote degun arloteok txerri goseak ezkurra baño ametsago; ari berandu etsirik ez ote gauden. Ldi IL 59s.
    sense-2
    2. berantsi (AN-larr). "Tardar" Asp Leiz.
    azpisarrera-1
    BERANTETSI ERAGIN. "Cognitionem sustinere, [...] ezagutza luzatu, berantetsieragin, berantetsieragiñ" Urt V 287.

    berantetsi

    berantetsi
    << berankeria 0 / 0 berariaz >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper