OEH - Bilaketa

2602 emaitza ou bilaketarentzat

Sarrera buruan (2)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 aldaka.
sense-1
1. (G, AN, L; SP, Lar Sup, H), aldeka, alteka (R), altaka (AN-egüés) Ref.: Bon-Ond 166; A (aldaka, alteka); A Apend; Iz R 301 .
(En casos locales de decl., en sing.). (Al, del, etc.) lado de. " On da adiskide baten aldakan izaitea, il est bon d'avoir un ami auprès de soi, a son côté" SP. "Lado, aldaka " Lar Sup (que lo toma seguramente de Axular). " Loren altakan, ondoan " Bon-Ond 166. "Lado" A. " Altekan duzu ene etsea (R), mi casa la tiene V. cerca" Ib. " Aldakan, cerca" A Apend. "Izarri diar áurra ene altekán, he puesto el niño a mi lado (R-is)" Iz R 301. Tr. Documentado en textos de autores labortanos, alto-navarros y roncaleses. Apenas hay testimonios del s. XX.
[Aingiru begiralleak] edukitzen dio on, hura dagoka aldakan, hark eztu utzten, gorputzean dagoen bitartean. Ax 559 (V 357). Iainkoak ikhusten gaituela, eta aldakan beha dagokula. Ib. 419 (V 271). Halaber koleraren iraungitzeko, on da adiskide baten, Mezenas baten aldakan izaitea. Ib. 317 (V 211). Orra munduko gauzen ta gorputzari dagozkanen geldiera: aizetan, bizitzaren aldakan ta bazterrean gelditzea. Mb IArg I 205. Ta esan zion bere aldakan zuen konfesoreari. Ib. 206. Pasadan eman zuen eskuz aldakan zegon intxaur-olezko maian golpe bat. Ib. 256. Aldakako soro edo toki zabal batean S. Antonioren sermoia aditzen daude. Mb IArg II 94. (Belengo etxola gartan) aldakan belauriko Ama Birjina, bertze aldean S. Josef. (84). LE-Ir. Aingeru guardakoa bego nere aldakan (86). Ib. Jesus óna lénean, aldákan bere Ama Santisima, atzétik sanduak ta sandak. LE Ong 52r. Orduan kofesor on bat / Deith zazu zuk aldakera. Gy 17. Fan zen egoitiaz Kafarnaunera, itxasoko ziudade, Zabulonen eta Neftaliren mugante edo altakan. Hual Mt 4, 13. Albanintza txori baten bidagiak egin, bolan, naroder ekusen nindion orren altakan. Mdg 133. Eta euskara, antzinako hizkuntzen aldakan, guttiagok ezagutzen duen liburu honetan aurki daiteke. MEIG VIII 87.
azpiadiera-1.1
(Al) lado de, además de.
Badira hizkuntza oso eta beteak, baita ere, horien aldakan, erdi hizkuntza diren hizkuntzaxkoak. MEIG VI 113. Biltuak ditugu, beraz, larunen aldakan, lauren, laren, eta laran . MEIG VII 97.
azpiadiera-1.2
(Urt I 403, Dv, H) .
(En casos locales de decl., en pl.). (Al, del, etc.) lado de. "Affixus lateri, bethi sahetsean, aldean, aldaketan " Urt I 403. "Alentours. Gure aldaketan, dans nos alentours" Dv. " Khen hadi ene aldaketarik, ôte-toi de mes côtés, de près, d'autour de moi" H. " Nahiagoz bere amaren aldaketan egon " Lander (ap. DRA).
Eta ene aldaketarik / Khasatzen baitituzu. EZ Eliç 180. Gero [seme] hek dituzte bere / Defensa aldaketan. Ib. 388. Ume hek dituzte iabe / Bai paubes aldaketan. Hm 142. Badakusat banoala, / Hobira lasterketan, / Herioa dabiltala, / Inguruz aldaketan. Arg DevB 96. Badire mendijak, zeñak baitire Carabaneko aldaketan barneko aldetik Beaulmareseraino. "À l'entour de" . INav 101. Mareak hagitz manatzen du Lirlesko senadirat eta Outananko aldaketarat ere. Ib. 48. Corneil aldaketan. Ib. 81. Uxanten aldeketan. Ib. 44. Aingeruen erregiñak ikusten du bere burua, artzain erromes batzu bere aldaketan. Mih 78. Baditugu [etsaiak] gure barnean, gutaz kanpoan eta gure aldaketan. Ib. 7s. O! monstro beltza, aparta hadi ene aldaketarik. Brtc 92. Nihor ez du ikhusten bere aldaketan, nihor bere inguruetan, bera da xoil-xoila bere Jujearekin. Ib. 123s. Mintza zakizko Jainkoari zure aldaketan zinduken adixkide errespetagarri bati bezala. EgunO 23.
sense-2
2. (V, BN ap. A; SP, Aq 350 (G), VocBN, Dv, H).
" Aldakak, tiges jeunes et tendres qui viennent au pied d'une plante" SP. "Renuevo que sale, no del tronco o pieza principal, sino de su raiz" Aq 350. "Extrait d'un bouquet, d'une branche d'arbre" VocBN. . "Surgeon (BN)" Dv. "Rejeton d'un arbre, d'une plante à son pied. Ogiak ederki aldakak [...] ekhartzen ditu, le froment produit bien des talles, talle bien" H. "Ramillas que brotan da la raíz de un árbol" A. v. aldaxka.
Badira bertze bortz othoitz suerte laburragoak, eta zeinak baitira, hala mintzatzera, bertze Orazione handi haren aldakak, xertoak eta apareillua. SP Phil 116 (He 118 aldakak (ed. 1853 aldaskak)). Badire bertze bortz orazione laburragoak, zeiñak baitire berze orazione handi-handi haren aldakak edo xertoak bezala. He Phil 118 (ed. 1853, 100 aldaskak).
azpiadiera-2.1
(V-m, B ap. A ; H).
"Branche nouvelle secondaire que pousse une branche principale, ou pousses nouvelles au tronc qui a été émonde ou coupé au pied" H. "Ramas laterales" A.
Hanbateki bata iausten / Adarretar', eta hausten / ari d'aldaken, bertzea / Zuhatzaren iharrausten. O Po (ed. Michel) 239. Soinekotzat zuten ostoz egin gerriko bat belaunetaradino erortzen zakotena, esker bakhotxean arbola aldaka bat. Prop 1884, 135.
azpiadiera-2.2
(Fig.).
Dena den, agian Jainko onak lagunduko Eskual-herriko bi aldaka zahar elgar loturik ori hasiko den aldaka berria. Herr 28-11-1957 (ap. DRA ; hablando de unos recién casados).
azpiadiera-2.3
Rama (de la ciencia).
Mediku hauta ofizioari zohakon aldaka guzietan. Herr 25-1-1962 (ap. DRA ).
sense-3
3. (Urt IV 77), alteka (R-uzt ap. Iz R ).
Costado, flanco. "Plagis costae callent, kolpearen podorez aldakak [...] sorhaiotzen [...] dire " Urt IV 77. " Altéka, costado; bí altekétan, en los dos c[ostados]" Iz R 392. Cf. acaso Yang DPA 7: "Pecha de la espalda de cada carnero que pagaban los moros del pueblo de Fontellas".
azpiadiera-3.1
Cadera.
Baño ik, Mirei, burutik aldakaetara ez dun utsik, guzi eder orrek. 'Hanches' . Or Mi 20.
azpiadiera-3.2
" Aldakak, asentaderas (G)" Aq 351. "(V-m, G-bet), carnazas" A.
sense-4
4. (LarH).
"Haz, manojo de trigo, leña &c., sorta, aldaka, sendorra " Lar.
sense-5
5. "(Fig.), race, sang" Dv.
sense-6
6. "Cera torcida, cerilla que se pone en las argizaiolas " Asp Gehi. "El día del entierro, la oveja y la cera torcida que llamamos aldacas se vuelven a casa de tal hermano cofrade difunto (Libro de la Hermandad de los sacerdotes de la villa de Lesaca, 1677)" Ib.
sense-7
7. (En la expr. -(r)en aldakan, 'en comparación con').
Ez geunden batzuek besteak baino besteren hizkuntzak menderatuago [...], eta halaz guztiz batzuek lotuago agertu ziren etxeko mintzairari besteen aldakan. MEIG IV 126.
aldaka
<< alboki 0 / 0 2 aldakatu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper