OEH - Bilaketa

7 emaitza otsokume bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
kanbiatu.
tradizioa
Tr. De uso frecuente en textos septentrionales; al Sur se encuentra únicamente en Lazarraga, en un sermón de Goñi del s. XVIII, así como en algunos bersolaris y textos de carácter popular a partir de mediados del s. XIX. Entre los septentrionales hay k(h)anbiatu en los suletinos; entre los labortanos y bajo-navarros hay tanto kanbiatu como ganbiatu . Al Sur emplean kanbiatu Lazarraga, Iraola, Uztapide y Albeniz, ganbiatu Bilintx, Xenpelar, Urruzuno y BasoM; en el texto de Goñi aparecen ambas variantes. En DFrec hay 23 ejs. (20 septentrionales) de kanbiatu y 3, meridionales, de ganbiatu .
sense-1
1. (V-gip, BN-arb, kh- S; Lcc (-adu), Añ, Chaho; kh- VocS 131, Chaho, Gèze, Dv, H), ganbiatu (V-gip; Urt I 538, Lar, , Dv, H) Ref.: Lrq (khanbiatu); Elexp Berg (kanbixau); Gte Erd 278 .
Cambiar (aux. intrans.; transformar, hacer cambiar (aux. trans.). " Horrekin ez dira gauzak kanbiatu (BN-arb)" Gte Erd 278.
Sakrifikadoregoaren ofizioa kanbiatu izanik nezesario da Legearen kanbioa ere egin dadin. He 7, 12 (He ganbiatu, TB kanbiatu; Dv, Ol, BiblE aldatu ). Bisaia eta begi urdin Zerura ailtxatuak / lurrera itzultzen dira guztiz ganbiatuak. EZ Man I 46. Bisaiako kolorea / zitzaion ganbiatu. EZ Noel 43. Mendekatzeko borondatea buruan sartu duen gizonak bere gogo hura ganbiatuko du konfesionean. SP Phil 27 (He 26 utziko du). Amudioak hire penak / darozkik ganbiatuko. 108. Latina hain ganbiatu da, non ezbaitu parte osorikan. ES 96. Eztute, ez, orduan solasa ganbiatuko. Ib. 196. Heien sentimenduak / ez direla ganbiatuak. Iraultza 156. Hek hil direnean / ez da deus ganbiatu. Monho 78. Enizala kanbiatüren / aspaldian derat erraiten. Xarlem 690. Bere botza kanbiatzen du / eta bere oihu falsian / marrak egitez erraiten du. Arch Fab 149. Kanbiatzen asi da / Karlosen segida. Bordel 181. Haren begithartea khanbiatua da. Laph 130. Emazü bekhatiaren suertia khanbiatzen dian zirkunstanziaren exenplü bat. CatS 87. Khanbiatu behar duzu ni nahi balin banuzu. ChantP 326. Lege onetan gauden / ganbiyatu gabe, / iñor egin eztedin / euskaldunen jabe. Xe 398. Hala ere ganbiatzen eta saindutzen ahal garela. Jnn SBi 171. Beren izenak khanbiatu zituzten. Elsb Fram 89. Jainkoaren Semea khanbiatu da Gizon egitearekin? CatJauf 56. Zunbat nahi maltzür eta faltsü izanik, eztitik Jaun Errejentak izan direnak khanbiatzen ahal. Mde Pr 52. Denborak kanbiatuak baitira. JEtchep 54. Batere ez zira kanbiatu, Karmen. Larz Iru 136. Jainkoari esker ez dio gizon bati izenak kanbiatzen izana . Ardoy SFran 98. Kanbiatu baidira / munduan legeak. Uzt LEG II 166. Baina ixtorio guzia kanbiatu zen, ene anea etxolan sartu zelarik. Etchebarne 53. Geroztik berriro pixka bat kanbiatuta dago [illea apaintzeko lana] . Albeniz 197.
v. tbn. Volt 141. Tt Onsa 173. Mst III 46, 4. CatLan 133. AstLas 17. JesBih 426. UskLiB 106 (kh-). MarIl 128. Jaur 401. Laph 151. Zby RIEV 1908, 209. Lap 38 (V 21). StPierre 29. Etcham 99 (kh-). Mattin 114. Xa EzinB 119. Ganbiatu: Harb 230. Hm 109. Arg DevB 107. Ch III 40, 2. Mih 14. Brtc 249. LuzKant 32. Hb Egia 92. Dv Lab 265. Bil 92 (ganbiyatu). Lap 213 (V 96). Arb Igand 141. BasoM 134.
azpiadiera-1.1
(Con alativo). " Etzuten ganbiatu ahal izan ura odolerat (Lg)" H.
Gure nigar uriak ere kanbia ahal ditzagun bethi esker eta laudorio emaite batetara. Ins F, 8v. Iguzkia kanbiaturen date ilhunbetara. Act 2, 20. Zure exenplu onak / onera ganbiatuko / zituela gizonak. EZ Noel 173. Zeina dela bide eguna ganbiatzen baita bethi gauera. SP Phil 469. Behar duzu bertze gizon batetarat ganbiatu. Ch III 49, 4 (SP ganbiatu aldatu [se trata de dos redacciones alternativas], Mst khanbiatü; Ol aldatu). Errekeritu nuen zerua, arren ganbia zedin ihintz gozo batetarat. Mih 41. Ezpadü emaiten bizitze lüze hura, hori egiten dü haren bizitze eternal batetara kanbiatziagatik. CatLan 90. Oxala! Bederen, baldin hil baino lehen ikhus ahal baneza otsokume hura bildotserat khanbiatua. MarIl 98. Jesüs zure seme preziusaren khorpitz, odol, arima [...] Jinkotarzüniala khanbiatü izan direla. UskLiB 48. Hau bekhatura behartu zuelakotz izatu ziren ganbiatuak Proiñe enadara, Filomena roxiñoletera eta Thereo bas-oillarrera. Gy 231n. Ogia khanbiatzen da Jesu-Kristoren gorphutzerat. CatJauf 111.
v. tbn. CatS 72 (kh-). Ip Hil 148 (kh-). Ganbiatu: ES 145. He Gudu 89. Lg II 134. Brtc 22. Monho 68. Arb Igand 196.
azpiadiera-1.2
(Con instr.). " Ganbiatzea bizitzez, itxuraz, mintzaiaz " H. " Eskuz kanbiatzea txarra dute kotxeak (AN-5vill, B, BN-arb)" Gte Erd.
Ezintezke hargatik umorez eta karakteraz ganbiya. Mih 110. Bizitzez kanbiatzia. CatLan 147. Zergatik erliak diren hiltzen hil ziraienaian erregiña, lekhüz ezpadirade kanbiatzen? Egiat 178. Bena ez zuri eragin erranez khanbiatzia. Etch 626. Lau aldiz ganbiatu zen gorphutzez. Hb Egia 58. Hezurraren phikatzen abiatzean kolorez khanbiatzen da barberra. Laph 18. Habil eta bizitzez kanbia hadi! Const 26. Ez ote zen ordukotz familiaz kanbiatua horgo jendea? Ardoy SFran 84. Erregez kanbiatzeko. Ib. 46. Baionan treinaz kanbiatu ginelarik. Etchebarne 77. Horiek orai, itxuraz aski kanbiatuak. Larre ArtzainE 90.
v. tbn. Mst III 27, 3. CatS 85. Elsb Fram 132.
azpiadiera-1.2.1
[Eskualduna] esküz kanbiatü zelarik, berriz ere hari bürüz abiatü ginen aitzineko xede berian. Const 13. Eskualduna . Const 13.
azpiadiera-1.3
(Con ines.). " Irriak nigarretan ganbiatzea " H.
Orhoit, gurutzeetan direla / aldareak ganbiatzen. 38. Idorrak ditut bi begiak, / urtan ganbia detzatzu. Ib. 108. Esaten zion ganbiatu zezala artu zuan bizi-modu berria lenagokuan. Bv AsL 47.
sense-2
2. Traducir.
Hallelu-ia bi hitz hebraiko dirade, eta hanbat balio dute nola "Lauda ezazue Iainkoa"; berehala utzi ukhan dugu kanbiatu gabe. Lç Decl ã 3v. Hor hemen banaturik zeudezinak elkhargana biltzea eta eskuarara ganbiatzea. ES 193. Gaitz da, hitzkuntza batean ederki erranikako gauzek bertze batera ganbiatzen direnean iduk eta konserba dezaten edertasun bera. Ib. 130. Nork ere nahiko baituke hitzkuntza batetik bertzera zenbait gauza hitzez hitz ganbiatu. Ib. 130.
sense-3
3. (kh- S ap. Lrq; kh- VocS, Chaho, H), ganbiatu (SP, Lar, H). Cambiar, trocar, canjear. "Ganbiatzea, changer, trukatzea" SP. "Échanger" VocS. "Zaldi okherra itsu batera ganbiatzea, changer un cheval borgne pour un aveugle" H. "Ogia arnotara ganbiatzea" Ib. v. trukatu.
Iakiteko zer ekharri duten, eta galdein zazu ea nahi duten trukatu edo kanbiatu. Volt 181. Mundu ontan eztago gauzarik zeñeki ganbiatu daike gure arima. (Goñi, s. XVIII). FLV 1992, 325. (tbn. 325 kanbiatu) Bere zorthea ez lezakete ganbia mendeko dohatsuen zorthearekin. Mih 108. Erromesen artean ez liteke bakhar bat [...] bere zorthea ganbiatu nahi lukenik munduko aberatsen eto [sic, por eta o edo] dohatsuen zorthearekin. Ib. 79. Ez deuskerien kontra zuten ganbiatzen. Hb Esk 15.
azpiadiera-3.1
ganbiatu (H).
Cambiar, sustituir, reemplazar. "Changer, remplacer une chose par une autre. Egoitza, mintzoa, soinekoa, etc. ganbiatzea " H.
Ikaz laztan ninduan donzella batek / aurten nai ez ekusi; / laster kanbiatu ninduan / deseo ebenagaiti. Lazarraga B31, 1205r. Minixterioa berritzearekin, gerlako minixtroa kanbiaturik ere, hura etzuten kanbiatzen. HU Aurp 73. Sekulakotz maluros laizke / Ez balezate [buruzagia] kanbia. (1919). LuzKant 78. Traiñeruak igualak / ez badira neurriz, / konbeniko da kanbiatzia / jokatzian berriz. MendaroTx 437. Lenik abiatu, / bezindadia ezik / naizik kanbiatu. Yanzi 148. Maiz samar kanbiatu egin bear [lastaidako txurikiña] . BAyerbe 47. Emen [trenaren] makina kanbiatzeko ordu laurden bat bear zuten. JAzpiroz 192. Kilometrotik kilometrora releboa egiñez edo ganbiatuz. Albeniz 162. Bosteun metrotik kanbiatzen ziran. Ib. 80. Ea Klima kanbiatzeko modurik neukan: leku legorra, Kastilla aldea-edo. Ib. 81.
azpiadiera-3.2
(H).
Cambiar dinero.
Bigar eman biar diet diru zerbait bost gizoni eta nai nuke ganbiatu sei milla errealeko billete mankuko bat. Urruz Urz 17. Duro bat kanbiyatzen bost zentimoren txufak pagatzeko. Iraola 73.
sense-4
4. Cambiarse de ropa.
Meza emateko kanbiatzera joan zanean. BAyerbe 142.
sense-5
5. Cambiar de marcha (en un vehículo).
Andik amar kilometrora, kanbixetan asi eta embragie apurtu! Gerrika 165.
azpisarrera-1
EZIN KANBIATUZKO.
a) "Ezin ganbiatuzkoa, qui ne peut changer, qui ne peut être changé" Dv.
Madarazino ezin ganbiatuzkoa, sasoin, urthe, mende guziak eta sekulakotasuna bera zerratzen ituena. SP Phil 53 (He 55 eziñ ganbiatuzkoa). Berehala bistan har zazu probidenzia dibinoaren ordena ezin ganbiatuzkoa. He Gudu 140s. b) "Ezin ganbiatuzkoa, qui ne peut être échangé" Dv.
kanbiatu
<< bederen 0 / 0 kume >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper